Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirmgi b. Yu. Xodiyev, D. S. Qgsimova korporativ

Tayanch iboralar. Yagona texnologik zanjir, vertikal integratsiyalashuv, 
«yapon-german m odeli», «anglo-amerika m odeli», Angliya-Amerika, 
Germaniya va Yaponiya m odellari, «portfelli sarmoyador», syudan 
lirmalari, «turdoshlami birlashtirish» formulasi, kapitalning markaz­
lashuvi, faoliyatning globallashuvi.
Xulosa.
• Anglo-amerika talqinida mulkdor kompaniya huquqlarining yagona 
egasidir. Ushbu mamlakatlarda korporativ munosabatlar ishtirokchilari 
mulkdorlar, menejerlar va direktorlar kengashidir. Kompaniya ishiga 
davlatning aralashishi chegaralangan.
• Tarixan angliyalik va amerikalik kompaniya sarmoya kapitallarini 
fond bozorlari orqali jalb etadilar.
• Yevropaeha m odel, aksincha, kompaniya mulkdorlari huquqlarini 
cheklab, jamiyat va davlat manfaatlarini mulkdorlar manfaatlaridan ustun 
qo‘yyadi hamda korporativ munosabatlarga kuzatuvchilaming har xil 
guruhlarini jalb etadi, masalan, banklar, m ehnat jam oalari, kasaba 
uyushmalari va jamoat tashkilotlan.
• Har bir m odel asosiy tamoyillarga muvofiq ziddiyatlami bartaraf etish 
y o lin i belgilaydi va korporatsiyalarni boshqarish va jamiyat tomonidan 
korporativ munosabatlami umumiy boshqarish mexanizmlaridan iborat.
50

---

• Syudanlar ichida raqobatbardoshlik tamoyili emas, balki maqsadli 
tashkil etilayotgan ichki ixtisoslik (firmalar faoliyati sohasi tutashmasligl 
kerak) amal qiladi.
• Korporatsiyaning (syudan) majburiy a’zolaridan biri savdo firmasidir.
• O 'z savdo va axborot tizim lari bo'yicha savdo firmalari jahonda 
yiriklaridan biridir va korporatsiyada muhim rol o ‘ynaydi.
• Bugungi kunda AQSHda korporatsiyalarning ikkita asosiy turi tar-