Ma’lumki, madaniy-ma’rifiy faoliayatining ish shakllari xilma-xil va juda ko’p. Ular haqida to’liq va tizimli tushunchaga ega bo’lish uchun maxsus tasnif (klassifikatsiya) darkor. Ilmiy adabiyotlarda bir necha xil tasnik yoki turkumlash mavjud. Ular ichida ikkitasi haqiqatga yaqindir: birinchi xil tasniflashga madaniy- ma’rifiy ish shakllarida qatnashadigan kishilarning soni asos qilib olinadi. Ular quyidagilardan iborat: yakka (individual) guruhli va ommaviy shakllar.
- YAKKA SHAKLLAR - mutaxassis va tinglovchi bilan individual suhbat, u yakka amaliy mashg’ulot sifatida namoyon bo’ladi.
ular munozara, seminar, suhbat, ekskursiya, badiiy havaskorlik kollektivlari, mashg’ulotlari kabilarni o’z ichiga oladi.
OMMAVIY SHAKLLAR – katta sonli jamoaga mo’ljallangan tadbirlar:
ma’ruzalar, savol-javob kechalari, og’zaki jurnallar, mavzuli kechalar, ommaviy tomoshalar, bayramlar va hokazolardan vujudga keladi.
Bu kabi ommaviy shakllar madaniy-ma’rifiy ishlarning asosiy qismini tashkil qiladi.
Ikkinchi tasnif, madaniy-ma’rifiy ish shakllarida ta’sirchan vositalardan va usullardan foydalanish asosida vujudga keladi. Bu xil tasnif ko’proq madaniy- ma’rifiy muassasalardagi axborotga boy ma’rifiy targ’ibot-tashviqot ishlarga xosdir. Ular uchga bo’linadi: monologik, diologik va kompleks shakllar.
MONOLOGIK SHAKLLAR deganda, notiqning asosan og’zaki –
«jonli» so’zi hamda boshqa ta’sirchan vositalar orqali auditoriyaga axborotlar beradigan tadbirlar tushuniladi. Masalan: ma’ruza, axborot kabilar.
DIOLOGIK SHAKLLAR deganda, tadbirlarning muloqot, suhbat,
fikr
almashishlaridan tashkil topishi tushuniladi. Unga suhbat, munozara, uchrashuv, savol-javob kechalari kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |