OnA tili abituriyentlar uchun eng qulay qo’llanma. [qilichev jahongir] fonetika

-aki    tovush tushiradi:   og‘iz-aki – og‘zaki 

-i, -im  tovush tushiradi:   ayir-im – ayrim,  ayir-i – ayri 

-q    tovush almashtiradi va orttiradi: sovi, so‘ra, qayna, quvna+q – sovuq, so‘roq, qaynoq, quvnoq; 

achi, sasi, isi+a – achchiq, sassiq, issiq. 

-qi      tovush almashtiradi:      o‘yna-qi – o‘ynoqi,  sayra-a – sayroqi,   

-kin    tovush tushiradi:    chiri-kin – chirkin,  

-uq     tovush tushiradi:    buyur-uq – buyruq.  

-gi     tovush orttiradi:      erta-gi – ertangi. 

---

 

24 

 

-illa   tovush almashtiradi:    shov-illa – shovulla, duk-illa – dukulla. 

-v,-vchi   tovush almashtiradi:   to‘qi+-v,-vchi = to‘quv, to‘quvchi;  o‘qi+-v,-vchi =o‘quv, o‘quvchi  

Shakl yasovchilarning fonetik holati: 

-ga  jo’nalish kelishigi –ka, -qa tarzida tovush almashadi:   qishloqqa, elakka, bilakka. 

-ga,  -dan,  -gacha,  -cha,  -aqa,  -dek,  -day    qo’shimchalari  tovush  orttiradi:    u+ga=unga, 

bu+dan=bundan, o‘sha+day=o‘shanday, bu+aqa=bunaqa, shu+day=shunday. 

-ni, -ning, -niki    tovush tushiradi:  men+ni=meni,   sen+niki=seniki,   men+ning=mening 

-im, -ing, -imiz, -ingiz, -i       tovush orttiradi, tovush almashtiradi, tovush tushiradi:  

tilak-im – tilagim, oyoq-im – oyog‘im,    

burun-im – burnim, qo‘yin-im – qo‘ynim, bag‘ir-im = bag‘rim 

bu+im=bunim, u+im=unim