Ona tili va adabiyoti fanidan

(101 so`z. А.Ibrоhimоv «Yorug`lug`» kitоbidаn)

Odobli bola

Оdоbli bоlа ko`chаdа yurgаnidа оyoq оstigа qаrаb yurаdi. Tо mаktаbgа bоrgunchа bir rаvishdа bоrsinki, hаr bir ko`rgаn kishi ungа tаhsin qilib, rаhmаt аytsin. Оdоbli bоlа mаktаbgа kirgаndа, kаmоli tа’zim ilа ustоzu dоmlаsigа sаlоm bеrаr vа hаr kuni o`tirаdigаn jоyigа o`tirаr. Sаlоmаtlik ilа shukurlаr izhоr etib, hоl so`rаshаr...

Оdоbli bоlа mаktаbdа hаmmа vаqt o`z ishigа mаshg`ul bo`lаr. Birоr vаqt umrini bеkоr o`tkаzmаs. Hаr nаfаsdа bir ishni shаhоnа qilib mаktаbdаn tаshqаri chiqib, bеhudа so`zlаrni so`zlаb yurmаs. Mаktаbdа bоlаlаr rоhаtlаnmоq uchun hаm bir оz vаqt bоrdir. O`shа vаqtdа ustоzlаrning ijоzаti bilаn rоhаtlаnib o`ynаshlаri kеrаk. U ota-onasiga doimo rahmatlar yodiradi. Odobli bola har joyda el nazaridan qolmay yurar.

(105 so`z)(“Nаsihаtnоmа” dаn)

Vatan

Vatan - keng va ko’p miqyosli tushuncha. Vatan ostonadan boshlanadi. Vatan sen yashab kelayotgan, ulg’ayayotgan uy , ota-onang, aka-uka, opa-singillaring, xovlidagi daraxtlar, har kuni non yopiladigan tandir. Vatan - katta-kichik to’yga keladigan, azada jamlanadigan, chollari guzarda gurunglashadigan, maschitlaridan azon eshitiladigan qadrdon mahalla.

Vatan – paxta rejasi sal ilgariroq bajarilsa, boshing osmonga yetadigan viloyat. Vatan tuprog’idan oltin unuvchi, tog’larining boshi ko’kka yetgan, bog’-bo’stonga to’la O’zbekiston.

Vatan - biz yashab turgan kurrai zamin. Besh barmoq bir bo’lsa musht bo’ladi. Kim g’araz va adovat bilan tajovuz qilsa, ta’zirini berishadi. Neki yumish, neki mushkul ish bo’lsa, osongina xal etadilar. O’zbek, tojik, qozoq, qirg’iz, turkman – besh barmoqqa qiyos. Islom Karimovning “Bu aziz Vatan, ko’hna Turkiston barchamizniki”,- deyishlari shunga joizdir.

Aqlli bola

Bir kuni kechasi ot ustida borayotgan Alisherni uyqu bosib, ko’ziga qum tiqila boshladi. Kunduz kuni salqin bir buloq bo’yida chodir tikib, hamma orom olgan paytda, Alisher bir- ikki bola bilan saxrodagi katta kaltakesaklarni quvib, juda charchadi. Mana endi yarim kechada uyqu bosib, boshi garang bo’lib qoldi. Kichkina chavandozning egar ustida uxlab qolganini sezgan ot esa yurishini sekinlatib orqada qolib ketdi. Tong payti Alisherning oti nimanidir xurkib ketib, uni yiqitib yubordi. U qaerdaligini bilmay hayron bo’lib o’tirdi. Nihoyat, xushi o’ziga kelgach, bepoyon cho’lda bir o’zi qolganini ko’rib, juda qo’rqdi. Alisher otasidan, Iroq viloyati kun botish tomonda, Hirot- kun chiqishda, degan gapni eshitgan edi. Aqlli bola kun yorishib kelayotgan tomonga qarab yurib ketdi