Ona tili va bolalar adabiyoti

 
Savollar:
1. Kishilik olmoshiga qaysi olmoshlar kiradi? 
2. Shaxs ma’nosi deganda nimani tushunasiz? I shaxs, II shaxs, III shaxs degan-
da nima tushuniladi? 
3. III shaxs kishilik olmoshining I, II shaxs olmoshlaridan farqi nimada? 
4. Mashqdagi qaysi misollarda siz olmoshi birlik ma’nosida, qaysilarida ko‘plik 
ma’nosida qoʻllamilgan? 
279-mashq. Berilgan jadvaldagi kataklarga tegishli kishilik olmoshlarini yozib 
chiqing. 
Son 
Shaxs 
Birlik 
Ko‘plik 
I shaxs 
II shaxs 
III shaxs 

Savollar:
1. Kishilik olmoshlari shaxs ma’nosiga ko‘ra necha guruhga bo‘linadi? 
2. Kishilik olmoshlari son ma’nosiga ko‘ra necha guruhga bo‘linadi? 
3. Siz va ular olmoshini birlik va ko‘plik ma’nosida qo‘llab gap tuzing. 
280-mashq. Gaplardagi sen va siz olmoshlarining ma’nosi va qo‘llanish 
sababini tushuntiring. 
1. – Sening muddaong, – dedi hoji, – marg‘ilonlik kelinni o‘g‘lingdan 
ajratib yuborish va bu kelining bilan qoldirish – shundog‘mi? (A. Qo-

---

131 
diriy) 2. Siz esingizni yeb qo‘yibsiz, o‘g‘lingizni marg‘ilonlikka top-
shirib qo‘yib, yana el ichida boshingizni ko‘tarib yurmoqchi bo‘la-
sizmi? (A. Qodiriy) 3. Ma, ye shuni, bolajonim, atayin senga ilinib olib 
keldim. (Sh. Sulaymon) 4. Men siyohbaxt dunyoga kelmagan bo‘lsam 
edi, sizga munchalik kulfatlar, munchalik anduhlar yo‘q edi. (A. Qo-
diriy) 5. – Siz shu yerda andak o‘tirib turing, opa! – dedi haligi qirra-
burun odam. (P. Tursun) 6. – Nizomiddinov, – dedi rais o‘rnidan turib, 
– siz odamlarning vaqtini olayotirsiz axir. (A. Qahhor) 7. Yurtim, senga 
she’r bitdim bu kun, qiyosingni topmadim aslo. (A. Oripov) 8. Dilda 
neki hayajon – Bari-bari senga bo‘lsin, Senga bo‘lsin, onajon. (A. Ori-
pov) 9. Sendek itdan bizga qipchoq yaxshi! – Xalqning bu javobi 
ishning na darajaga etganini anglatar edi. (A. Qodiriy) 10. – Men senga 
aytsam, do‘stim, – dedi Elmurod, – xursandchiligim ichimga sig‘maydi. 
(P. Tursun) 11. Boy, men o‘ylagan bu ishga siz ham bosh qo‘shsangiz, 
savob bo‘larmidi? (N. Safarov) 12. Sen ham mening o‘g‘lim tengisan, 
hovling qarovsiz qolib, juda befayz bo‘lib qopti. (S. Ahmad) 
Sen va siz olmoshlarining ma’nosi va qo‘llanishidagi farq nimada?