Opera janrining vujudga kelishi va rivojlanishi Kirish

2.1 Glinkaning opera ijodi
Glinka ikki xil rus klassik operasini yaratdi.
1.Qagramonlik xalq operasi
2.Xalq ertak operasi.
“Ivan Susanin’ operasi ahahalarini boshqa kompozitorlar ham davom ettirdilar.
Bular: Serovning “Yidif”, Musorgskiyning “Boris Godunov”, Rimskiy-Korsakovning “Pskovityanka”, operalaridir
Glinkaning “Ruslan va Lyidmila” operasi esa Rimskiy-Korsakovning afsonaviy ertak
21
operalariga “Sadko” va “Kitej shahri haqida afsona”, Skazaniye o grade Kiteje” lariga olib keldi. Borodinga ham bu opera juda ta’sir qilgan va u o’zining “Knyaz Igor” opersini Glinka bag’ishlagan.Kompozitorning bu ikkita operasi rus klassik hamda XX asr musiqasida juda katta rol o’ynadi.
2.2 Glinkaning “Ivan Susanin” operasi.

Bu opera jahon musiqa tarixida birinchi qahramonlik operadir.

Bu operaning negizida haqiqiy tarixiy voqea yotadi.Domnino qishlog’da yashovchi Ivan Osipovich Susanin ismli dexqonning vatanparvarlik jasorati to’grisida.
Bu operaning librettosini Rozen yozgan, lekin sovet teatri bu librettoni tan olmadi va Gorodeskiy yangi libretto yozdi.
Oper 4ta parda, 3ta ko’rinish hamda epilogdan iborat.
Operaning qisqacha mazmuni.
Birinchi parda
Domnino qishlog’ining ko’chasi. Buerga xalq askarlari hamda dexqonlar to’plnishgan.ular orasida Ivan Susanin hamda uning qizi Antonida. Antonida o’zining qaylig’I Bogdan Sabinin kelishini kutmoqda sababi u kelgandan so’ng ularning to’lari bo’lishi kerak. Shupayt Ivan Susaninning asrandi o’g’li Vanya qayiqda kelayotgan askarlarni ko’rib qoladi. Otryad boshlig’I
Sabinin keladi g’alaba haqida va o’zlarinig sarkardalari Minin va Pojarskiylar haqida gapiradi.Susanindan Antonida va o’zining to’ylariga ruxsat berishini so’raydi.Boshida Susanin rozilik berishni xoxlamaydi, chunki dushmanlar hali Rossiyadan chiqib ketgani yo’q edi, lekin Sabinindan Moskvada polyaklar qo’rshov ostida qolganligini eshitib, to’yga rozilik beradi.
22
Ikkinchi parda
Bosqinchilar qarorgoxi. Polyak podshosi Sigizmund qasrida bal. Shupaytda chopar kelib Rossiyadan xabar keltiradi. Minin boshchilidagi otryad polyak qo’shinlarini tor-mor qilganligini aytadi. Polyak podshosi choparni eshitgach Rossiyaga yangi otryad yiborishni va Mininni, Moskvani olishni buyiradi.
Uchinchi parda
Susanin kulbasi, to’ga tayyorgarlik ketmoqda. Susanin mehmonlarni to’yga taklif qilish uchun Sabininni yiboradi Sabinin ketgandan so’ng polyaklar soldatlari kelib Moskvaga boorish yo’lini ko’rsatishni talab qilishadi.Susanin asrandi o’g’li Vanyani rus jangchilarining oldiga yiboradi, o’zi esa polyak askarlarini adashtirish uchun ketadi. Kulbaga qizlar kelishadi va Antonidani yig’lab o’tirganini ko’rishadi. Sabinin dexqonlar bilan Susaninni qidirib ketadi.