Operatsion tizimining samaradorligi

Operatsion tizimining samaradorligi

Operatsion tizim samaradorligi, bir kompyuter tiziminin, bir yoki bir nechta ish muhiti, tizimlarni yuritish uchun berilgan vositalar va resurslardan eng yaxshi foydalanish qobiliyatini ifodalovchi ma'lumotdir. Bu samaradorlik tizimning umumiy ishga tushirish qobiliyatini, ish samaradorligini va o'tkaziladigan vazifalarni bajarishda qanday qo'llanilishi mumkinligini ta'minlashga yordam beradi.

Operatsion tizim samaradorligi quyidagi muhim ko'rsatkichlarga ega bo'lishi kerak:

1.Tizim resurslarining samaradorligi: Operatsion tizim, tizim resurslari bilan ishlaydi, masalan, protsessor, xotira, disk yoki tarmoq resurslari. Samaradorlik, bu resurslardan foydalanishni va ulardan maqsadga muvofiq ishlatishni ta'minlashni anglatadi. Misol uchun, tizim resurslarini qanday optimallashtirish, belgilangan vazifalarni qanday bajarish, resurslarning to'liq ishlab chiqilishini ta'minlash va resurslarni moslashtirishning ko'rsatkichlarini takomillashtirishni o'z ichiga oladi.

2.Vazifalarni bajarishning samaradorligi: Operatsion tizim, bir nechta amalni bajarishga imkon berishi uchun bir nechta vazifalarni o'z ichiga oladi. Samaradorlik, vazifalar orasidagi tartib, ustunlik tartibi, amalni bajarishning bajarilish qulayligi va muvaffaqiyat darajasi haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
3.Tizim ustida ishlaydigan dasturlarning samaradorligi: Operatsion tizim, dasturlarni yuritish va ulardan foydalanishni ta'minlaydi. Samaradorlik, dasturlarni samarali bajarish, xotira ishlab chiqishni yaxshilash, dastur yuklash va yuritish vaqtida optimallashtirishning ko'rsatkichlarini ta'minlashni o'z ichiga oladi.
4.Hat-muloqot samaradorligi: Operatsion tizim, tarmoq resurslari orqali tizim komponentlari, foydalanuvchilar va boshqa tizimlarning bir-biriga ulanishini ta'minlaydi. Samaradorlik, tarmoq protokollari, muloqot ustunliklari va tarmoqni samaradorligi, ma'lumotlar almashishining tezligi va xavfsizligi haqidagi ma'lumotlarni
Operatsion tizimlarda

Ko'p protsessorli simmetrik qayta ishlash (inglizcha: symmetric multiprocessing, SMP) operatsion tizimlarda ko'plab protsessorlarni qayta ishlash imkoniyatini ta'minlayan bir texnologiyadur. SMP, bitta kompyuter tizimi ichidagi har bir protsessorni muhim vazifalarni bajarishda bir nechta protsessorlar bilan birgalikda ishlashga ruxsat beradi.

SMP tizimlarda, har bir protsessor birinchi xavfsizlik vazifasini bajaradi va unga bir xil ko'rsatkichli protsesslar yuklatiladi. Bu protsessorlar o'zaro bir-biriga teng muammo joylashgan holatda ishlashadi. Ularning bir-biriga bog'liqligi minimaldar bo'lib, ulardan biri boshqasiga bog'liq bo'lganda tizim samaradorligida o'zgarish yuzaga kelmasligi maqsadga muvofiqdir.
SMP tizimlarda har bir protsessor o'zining xotirasiga va protsessorni bajarayotgan ma'lumotlariga ega bo'ladi. Ular o'zaro muloqotga kerak bo'lganda, masalan, ma'lumot almashish, resurslarni bo'linishi yoki sinxronlashtirish, ulardan biri protsessorni boshqarishi mumkin.
SMP tizimlarda protsessorni yig'ish, ma'lumot almashish va resurslar bilan birlashishning samaradorligi ta'minlanadi. Bu, tizimning barcha protsessorlarini ishlab chiqish va o'zaro bog'liq bo'lgan vazifalarini yagona vazifa sifatida bajarish imkonini beradi. Shuningdek, SMP tizimlarda tizim resurslari, masalan, xotira va tarmoq interfeyslari, bir qancha protsessorlar tomonidan bir vaqtda foydalanilishini ta'minlash uchun moslashtirilgan.
Ko'p protsessorli simmetrik qayta ishlash, ilgari tizimlar yoki barcha protsessorlar soni bo'lgan tizimlar uchun muhimdir. Bu, iste'molchilarga yuqori ish samaradorligi, yuqori jarayon tezligi va bir nechta vazifalarni bajarishga imkon beradi. SMP tizimlarini qo'llash, katta ma'lumotlar bazalari, serverlar, superkompyuterlar va intensiv xisoblash talablari bo'lgan tizimlar uchun tavsiya etiladi.
Protsessorlar bilan ishlash. OT protsessorini boshqarish

OT protsessori, operatsion tizimlarda protsessorlarni boshqarish uchun ishlatiladigan bir protokoldir. "OT" biror belgi yoki qisqartma emas, u o'zbek tilida "Ko'p protsessorli simmetrik qayta ishlash" (KPSQI) deb ataladi.

OT protsessori, bir tizimda bir nechta protsessorlarni birlashtirib, ulardan foydalanishni samarali va samarador qilishni ta'minlayadi. OT protsessori orqali protsessorlar bir-biriga bog'liq bo'lib, ular bir vaqtda bir nechta vazifalarni bajarishga imkon beradi.
OT protsessorining boshqa protsessorlardan farqi, unda bitta asosiy ishchi protsessor (scheduler) mavjud bo'ladi. Bu scheduler, qaysi vazifalarni qaysi protsessorning bajarishi kerakligini aniqlaydi va ularga taqsimlashni amalga oshiradi. Scheduler, protsessorlarning ish bilan band bo'lmagan vaqtda bevosita bog'liq bo'lishini ta'minlaydi.
OT protsessorining boshqarish protokollari va algoritmlari mavjud bo'ladi. Misol uchun, "Round-Robin" algoritmi, protsessorlarni boshqarishda har bir protsessorni o'z vaqti bo'yicha bir necha vazifalarni bajarishga imkon beradi. Boshqa algoritmlar esa vazifalarni prioritetlarga, amalni bajarish uchun ishchi protsessorga ya'ni protsessorga bo'g'liqligiga qarab taqsimlashni amalga oshiradi.

OT protsessorining boshqarilishi quyidagi asosiy jarayonlardan iborat bo'lishi mumkin:

1.Vazifalar taqsimlashi: Scheduler vazifalarni protsessorlar orasida taqsimlash uchun protsessorga taqsimlash jarayonini amalga oshiradi.
2.Muloqot va sinxronlashtirish: Protokol orqali protsessorlar o'rtasidagi muloqot va sinxronlashtirishni ta'minlash. Bu muloqotlar, ma'lumot almashish, resurslarni bo'linishi, xotira almashish va qo'shimcha protsessorlarga ma'lumot uzatish kabi vazifalar uchun ishlatiladi.
3.Ma'lumot almashishning to'g'riligi: OT protsessorida, protsessorlar o'rtasidagi ma'lumot almashishi to'g'ri va samarador bo'lishi uchun ma'lumotlarning to'g'riligini ta'minlash muhimdir.
4.Xatoliklar boshqaruv: OT protsessori
Operatsion tizmilarda hotira bilan ishlash

Operatsion tizimda xotira, protsessorga yoki kompyuter tizimining bir qismini yo'naltirish maqsadida ishlatiladigan kechiktir. Xotira, yod olish, ma'lumotlarni saqlash va ularga tez vaqtda kirish/chiqish qilish uchun ishlatiladi. Xotira, muhim ma'lumotlar, protsesslar va operatsiyalar uchun faqat boshqa vositalardan yuqori tezlik va yopiq xotira bilan erkinlik

Windows operatsion tizimi

Windows operatsion tizimi, Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan va dunyoda eng keng tarqalgan operatsion tizimlardan biridir. Uning eng oxirgi versiyasi Windows 11 bo'lib, shuningdek, avvalgi versiyalaridan biri Windows 10 edi. Windows tizimlari, xususiyatlari va ishlatish maydonlari bilan bir nechta foydalanuvchilar uchun keng tarqalgan bo'lib kelgan.

Quyidagi muhim nuqtalarni Windows operatsion tizimi haqida ta'riflash mumkin:

1.Foydalanuvchiga moslashtirish: Windows, moslashtirishga yuqori e'tibor beruvchi interfeys bilan foydalanuvchiga osonlik va mukammallik ta'minlaydi. Odatiy foydalanuvchilar uchun to'g'ridan-to'g'ri ishga tushirish uchun eng yangi versiyalarida Start menyu, Taskbar, Search funksiyasi va boshqa asosiy tizim elementlari mavjud.
2.Ko'p tilli qo'llanuvchilarga qo'llanilishi: Windows, ko'p tilli qo'llanuvchilarga ham maslahat beradi. Uning o'zbek, ingliz, rus va boshqa ko'plab tillardagi tuzatishlariga ega. Bunda o'zgaruvchan til, klaviatura va sozlamalarini o'zgartirish imkoniyati mavjud.
3.Muhim xususiyatlar: Windows operatsion tizimi bir qator muhim xususiyatlarga ega. Misol uchun, grafik interfeys yordamida odatiy fayllarni boshqarish, ilovalar va o'yinlar o'rniga ulashish, internetga ulanish, printerlarni va boshqa qurilmalarni qo'llash imkoniyatlari, ma'lumotlarni himoyalash, yagona kiritish/chiqarish va ko'p yana boshqalar.
4.Mamlakatlar va sohalarga moslashtirish: Windows operatsion tizimi, har bir mamlakatning va sohaning maxsus talablari va bo'shliqlarini qo'llaydi. Bunda tarmoq sohasi, tibbiyot, ta'lim, korporativ ishlab chiqarish, hodisalar va ko'plab boshqa sohalar uchun moslashtirilgan versiyalar mavjud.
5.O'zgartirishlar va yangilanishlar: Microsoft Windows operatsion tizimiga doimiy yangilanishlar kiritib keladi. Yangi versiyalar yoki jarayonlar foydalanuvchilarga yangi xususiyatlarni, usullarni va ko'p boshqa qo'shimchalarni taklif qiladi. Bu, tizimning samaradorligini oshirish va yangi yondashuvlar yaratishga imkon beradi.