Oqitiw metodikasi kafedrasi „5110100-Matematika oqitiw metodikasi“ ta'lim bag'darrnin

Pan: Matematika.
klass: 8-klass.
Tema: Keltirilgen kvadrat ten'leme.
Waqti: 45- minut.
Maqseti:
Bilim beriwshi maqset: Oqiwshilarg'a keltirilgen kvadrat ten'leme haqqinda tusinik beriw.
Tarbiyaliq maqset: Oqiwshilardi qosimsha a'debiyatlar oqiwg'a shaqiriw,wo'z wo'zin basqariwg'a bag'darlaw, tapqirliq, shaqqanliq qaseytlerin rawajlandiriw. Sabaqti qurallandiriw: tarqatpa materyallar, baqlaw ushin ,turli gul maketler kartoshkalar.
Sabaq turi: Dasturiy emes.
Sabaqtin' metodi: aqliy hujim, toparlar menen islesiw,klaster.
1) Sabaqtin' barisi: Sabaqti sholkemlestiriwde,

1. 
   klassqa kirip oqiwshilar menen salemlesip, klasstin' tazalig'in kozden otkeriw, oqiwshilardin' sabaqqa qatnasin barlaw, sabaqqa tiyisli oqiw qurallari menen tamiynlengenligin tekseriw. (2 minut)
   
2. 
   Klasstag'i oqiwshilar toparlarg'a ajiratiladi ha'm toparlarg'a at beriledi. Ha'r bir toparg'a otilgen temalardan sorawlar beriledi;
   

Juwap tabiw ushin (5minut) waqt beriledi.
Sorawlar:

1. 
   Ten'leme degen ne?
   
2. 
   Kvadrat ten'leme degenimiz ne?
   
3. 
   ах² +c=0 qanday ten'leme?
   
4. 
   Kvadrat ten'leme b² -4ac<0 bolsa, sheshim qanday boladi?
   
5. 
   bx+c=0 qanday ten'leme? (bul jerde а=0 bolg'anliqtan siziqli ten'leme boladi).
   

Toparlardin' juwaplari tin'lang'annan keyin topar ag'zalari baxalanadi
ha'm mug'alim tarepinen juwaplar bekkemlenedi.
Baqlaw ushin turli gul maketlerden paydalaniladi:
Roza gul: «5»ball.
Lala gul: «4» ball.
Taza tema tu'sindiriw: (17 minut)
Bugin sizzler menen «Keltirilgen kvadrat ten'leme» temasin otemiz.
Mina х²+pх+3=0 (1) turindegi kvadrat ten'leme keltirilgen kvadrat ten'leme
dep ataladi. Bul ten'lemede bas koefitsent birge ten'.
Misal: х²-2х+5=0 ten'lemesi keltirilgen kvadrat ten'leme boladi.
*ha'r qanday ах²+bх+c=0 kvadrat ten'lemesin onin' eki jag'in a Ф 0ge bolip
(1) ten'leme korinisine keltiriw mumkin.

1. 
   keltirilgen kvadrat ten'lemenin' korenlerin tabamiz. Bunin' ushin uliwma
   
2. 
   turdegi ах²+bх+c=0 kvadrat ten'lemesinin' korenlerinin' formulasinan,
   

yag'niy



(2)

- b ±7b² - 4ac

formulasinan paydalanamiz.

Uliwma turdegi ten'leme a=q, b=p, c=3 bolsa, keltirilgen kvadrat ten'leme
x²+px+q=0
payda boladi. Sol sebepli keltirilgen kvadrat tenleme ushin
(2) formula





_v p + Jp^P - ⁴q
^X1,2 ^—

yamasa

X — P
^X1,2

2 4& q (3)

turine iye boladi. Bul keltirilgen kvadrat ten'lemenin' korenlerin tabiw formulasi delinedi. (3) formuladan asirese p jup san bolg'anda paydalaniw qolayli boladi. Misali kvadrat ten'lemeni sheshin'.


x*-7x= +

0

dep belgilep alamiz. Endi ten'lememiz tomendegi koriniske keledi

№=3.
Tenleme kvadrat tenlemege keltirildi onin sheshimleri • i ^_ " boladi


= ±3
■ “ - ■ bolganlitan berilgen tenlemeni sheshiw minaday ^s = 4 eki tennlemeni sheshiwge keledi bunnan:
Kvadrat ten'leme haqqinda bizin' jerlesimiz Al -Xorezmiy ozinin' «Al - jabr val muqobala» atli dunyag'a belgili shig'armasinda kvadrat ten'lemeler haqqinda aytip otedi. Algebrada «u'sh turli» san menen is koredi diydi Al -Xorezmiy.Olar: «koren (ten' lemedegi belgisiz х sani), kvadrat (х²), apiwayi sanlar (ten'lemedegi saltan' ag'zalar)». Bul kvadrat ten'lemeler turmisimizda ken'nen qollaniladi.
Taza temani bekkemlew: (18 minut) 1) Toparlar arasinda «Shinjir» oyini otkiziledi. Bunda har bir topardin' oqiwshilari kvadrat ten'leme sheshiw ushin jazilg'an kartoshkalar aladi. Birinshi oqiwshig'a uzatadi, bul protses aqirg'i oqiwshi ten'lemeni sheshkenge sheskem dawam etedi.
Tez ha'm kem qate jibergen topar jen'iske erisken boladi ha'm topar ag'zalari baxalanadi.
Kartoshkalardag'i sorawlar.