Oqitiw metodikasi kafedrasi „5110100-Matematika oqitiw metodikasi“ ta'lim bag'darrnin

O'ZBEKSTAN RESPUBLIKASI XALIQ
BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI
A'JINIYAZ ATINDAG'I NO'KIS MA'MLEKETLIK
PEDAGOGIKALIQ INSTITUTI
FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI MATEMETIKA
OQITIW METODIKASI KAFEDRASI
„5110100-Matematika oqitiw metodikasi“ ta'lim bag'darrnin⁴ 4g kurs
talabasi Sultanova Aynuranin‘ „Matematikani oqitiw teoriyasi ha'm
metodikasi“ pa'ninen „Kvadrat ten'lemelerdi oqitiw metodikasi“
atamasindag'i
KURS JUMISI
Qabillag'an: Q. Nurmaxanov
Orinlag'an: A. Sultanova
NO'KIS -2015j

Ma'zmuni.

KURS JUMISI 1
a ч <\ a + r < a ч 4
r ь y 7
= px + 14
-q 14
-q 14
± f^p ±K 2 J 14
x = ±. 14
p — -(x₁ + x₂), q — 16
^x1^x 16
x₁ + x ₂ +... + x_n = - a₁ 17
+ X1X3 +... + x 17
= a2 17
x1x2x3 xn =(-1)ⁿan 17
+ 3a • 17
a³ - 3a²1² + 3at⁴ - (t² )³ 17
Keltirilgen kvadrat ten'lemege baylanisli 18
bir sag'atilq sabaq islenbe. 18
- b ±7b² - 4ac 19
_v p + Jp^P - ⁴q 20
X — P 20
2 4& q (3) 20

Kirisiw
Algebrada ha'r qiyli shamalar u'stinde a'meller orinlap usi a'mellerge baylanisli bolg'an ten'lemeler u'yreniletug'mm mektep matematika kursi menen tanisqannan baslap bilemiz. Uliwma alg'anda algebra matematikanin' bir bo'limi bolip esaplanadi. Birinshi ha'm ekinshi da'rejeli algebraliq ten'lemeler a'yemgi Egipedlilikler ha'm Vavilonliliqlardan berli bizlerge belgili. Ma'selen, usi waqitqa deyin bizge jetip kelgen papiruslarda kvadrat ten'lemege alip keletug'in ma'seleler bar ekenligin aniqlandi.
Kvadrat ten'lemeler algebra ham geometriyada ko'p qollaniladi. Ma'selen, perimetri ha'm maydani belgili bolg'an tuwri mu'yeshliktin' ta'repin tabiw ma'selesi kvadrat ten'lemege keledi. Sonday-aq u'shinshi ha'm to'rtinshi da'rejeli algebraliq ten' lemelerdin' ayrimlarin tu'rlendiriw na'tiyjesinde kvadrat ten'lemege keltiriwge boladi. Bi kvadrat ten'lemelerde de o' zgeriwshilerin almastiriw arqali oni kvadrat ten'lemege keltiremiz. Kvadrat ten'lemege keltirilip sheshiletug'in ten'lemeler mektep kursi matematikasinda ko'p ushiraydi. Bularg'a ko'rsetkishli, lagorifmlik, trigonometriyaliq, keri proportsionalliq ha'm t.b. ten'lemeler misal boladi. Usi ati atalg'an ten'lemeler belgilep aliw joli menen kvadrat ten'lemege keltiriledi. Sonliqtan da kvadrat ten'lemenin' rawajlaniw ha'm qollaniliw tariyxin oqiwshilarg'a jetkeriw a'hmiyetli bolip esaplaniladi.
Bul kurs jumistin' tiykarg'i bo'limi ush paragraften,kirisiw, juwmaqlaw ha'm paydalanilg'an a'debiyatlar diziminen turadi. Usi jumistin' birinshi paragrafinde kvadrat korennin' tariyxi boyinsha mag'liwmatlar jiynalg'an. Ekinshi paragrafinde qa'dimgi Vavilonliliqlar ha'm Greklerdegi kvadrat ten'leme menen shug'illaniw tariyxi aytip o'tilgen.
U'shinshi paragrafinde Orta Aziya ha'm Evropadag'i kvadrat ten'lemeler tariyxi haqqinda so'z boladi.