O‘qituvchi kasbiy kompetensiyasini takomillashtirish tizimi reja 1 O‘qituvchining kasbiy kompetensiyasi tizimi

Kasbiy sifatlari: 
o talabalarga xushmuomala va qiziquvchan munosabatda bo‘lish. 
27

---

o o‘z jamoasi a’zolari va o‘qituvchilarning tanqidlariga tayyor 
bo‘lishlik, o‘z faoliyatiga o‘zgarishlar kirita olish; 
o ijtimoiy voqelik va atrof-muhitga nisbatan shaxsiy qarashlariga ega 
bo‘lish va ularning talabalar bilan muhokama qilish, o‘rtoqlashish; 
o tanqid va refleksiya (o‘z-o‘zini nazorat va tahlil qilish)ga nisbatan 
yuqori layoqatda bo‘lish; 
o nasihatgo‘ylik va manmanlikdan o‘zini saqlay olish; 
o muhokama qilinayotgan har qanday muammo va qarashlarga 
to‘g‘ri munosatbatda bo‘lish; 
o o‘z sha’niga aytilayotgan tanqidlarga samimiy munosabatda 
bo‘lishlik; 
o shaxsiy yondashuv va o‘z ta’lim yo‘nalishiga ega bo‘lish va 
beparvo bo‘lmaslik; 
o o‘z fikr va qarashlarini talabalar bilan o‘rtoqlashish; 
o ifodali so‘zlash, ravon, so‘z boyligiga ega bo‘lish. 
Pedagogik qobiliyat - pedagogning pedagogik faoliyatga yaroqliligini 
va shu faoliyat bilan muvaffaqiyatli shug‘ullana olishini, shuningdek, 
pedagogik jarayonlarni takshil etish va boshqara olishini ifodalovchi 
qobiliyat. 
Kasbiy motivatsiya - kasbga tegishli vazifalarni bajarish va kasb 
tanlashni belgilovchi, atrof, borliq omillari, kasbga yo‘naltirishga oid 
faoliyat ta’sirida shakllanuvchi mayldan iborat. 
O‘qituvchining kasbiy kompetensiya bazasi shundan iboratki, ta’limiy, 
rivojlantiruvchi muhitni tashkil qila olishi ko‘nikmasiga ega bo‘lish 
kerakki, talabalarda bilim, ko‘nikma malaka shakllansin. Ta’lim jarayoni 
shunday tashkil etilishi lozimki, bunda talabalarda qiziqish ortsin, shu 
bilan birga o‘ylash va munozara yuritish, dolzarb savollarni qo‘ya olish, 
mustaqil tafakkurni shakllantirish, g‘oyalar yaratishga o‘rgatish, turli xil 
nuqtai nazarlarni aytish ko‘nikmasini shakllantirish. 
Har qanday o‘qituvchining maqsadi dars jarayonidagi vaziyatlarni 
“rivojlantiruvchi muhit”ga aylantira olishi kerak. Buning uchun 
o‘qituvchida kompetentlik yondashuv quyidagi asosiy tamoyillar asosida 
yuzaga keladi. 
28

---

1. Ta’lim muhiti talaba shaxsining ijtimoiy hayotda muvaffaqiyatga 
erishish va qiyinchiliklarni yengishga o‘rgatishi lozim. 
2. Talabalar imkoniyatlarini ta’lim natijalariga ko‘ra baholashni 
ta’minlash va o‘z-o‘zini baholash jarayonida uni qo‘llash. 
3. Talabalarni mustaqil, asosli faoliyatlarini tashkil etish ularni shaxsiy 
motivatsiyasi va mas’uliyatini oshirishda turli shakllardan foydalanish. 
4. Har bir millatning tarixi va madaniyati, oila va jamiyat 
qadriyatlarini hurmat qilish va unga amal qilish. 
5. O‘zgalar va o‘z fikrini hurmat qilish xushmuomalali bo‘lish. 
6. O‘z hato va kamchiliklarini bilishi va uni mustaqil ravish da tuzata 
olish. 
7. Hayot xavfsizligi va sog‘lom turmush tarzi asoslarini egallagan 
bo‘lishi kerak. 
Ta’lim vazifalarini amalga oshirishda hayot davomida ahamiyatga ega 
bo‘lgan kompetensiya zarur bo‘ladi. Ular quyidagilar: 
- kommunikativ kompetensiya; 
- informatsion kompetensiya; 
- muammolarni hal eta olish; 
- rivojlantiruvchi muhitni yaratish.