O’qituvchi pedagogik tafakkurining mohiyati va tavsifi

XULOSA VA TAKLIFLAR
O’qituvchining kasbiy tafakkurining umumlashtirilgan modeli - bu maktabning o’quv jarayonining maxsus qo’yilgan maqsadlariga erishish mantig’iga bog’liq holda, parallel tarmoqlangan, ierarxik tafakkur jarayonlari zanjirlarining tavsifini o’z ichiga oladi.
Ularning faoliyati ob’ektining yaxlit tasviri o’qituvchidan umumiy - maxsus, umumiy - birlikni ko’rishni talab qiladi. Buning uchun esa faqat pedagogik “ko’rish”ga ega bo’lish yoki pedagogik vaziyatlarni tahlil qila olish yetarli emas. SHubhasiz, bunday malakalar pedagogik tafakkurni shakllantirish mezoni bo’lib xizmat qilishi mumkin, lekin uni belgilamaydi.
SHu nuqtai nazardan qaraganda, o’qituvchi faoliyatining ob’ekti - ta’lim oluvchi, pedagogik jarayon haqidagi g’oyalari qiziqish uyg’otadi. O’qituvchining pedagogik tafakkurining mazmuni o’sha pedagogik hodisalar va ular o’rtasidagi bog’lanishlar orqali shakllanadi, ular o’qituvchiga pedagogik voqelikda yaxlitlik nima ekanligini, nima qism ekanligini, nima umumiy, yagona ekanligini tushunishga yordam beradi.
Pedagogik tafakkur, birinchidan, amaliy-samarali va og’zaki-diskursiv shaklda amalga oshiriladi. Ikkinchidan, u ijtimoiy sinf kasblari tafakkurining barcha umumiy xususiyatlari bilan bog’liq bo’lib, fan va san’atning ko’plab sohalarida namoyon bo’ladi. Uchinchidan, uning mohiyati o’qituvchining pedagogik voqelikka pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq munosabatda bo’lishida, pedagogik vaziyatni optimal hal etishidadir. Avvalo, vaziyat, uning yechimi o’qituvchining tashqi va ichki, hozirgi va muhimni ajratish qobiliyatini aktuallashtiradi. Ma’lumki, pedagogik ta’sir sub’ektining tashqi ko’rinishlari ularning ichki mohiyatiga o’xshamaydi.
Pedagogik tafakkur bilish, ob’ektiv-sub’ektiv ta’lim munosabatlarini tushunish, bolalar va kattalar o’rtasidagi shaxsning rivojlanishi va shakllanishiga, uning bolalikdan kattalar holatiga bosqichma-bosqich va keskin o’tish ta’sir ko’rsatadigan o’zaro ta’siri natijasida yuzaga keladi, deb hisoblaydi.. Pedagogik tafakkur tarbiyachining kasbiy aqliy qobiliyati sifatida shakllanib, o’quv amaliyotini idrok etish, tahlil qilish, taqqoslash, umumlashtirish, baholash, pedagogik nazariya va tushunchalarni yaratish, metodik kashfiyotlar qilish, bolalarni tarbiyalash va o’qitishni faol, ijodiy va samarali amalga oshirish imkonini beradi
O’qituvchining pedagogik tafakkuri uning pedagogik hodisalarning mohiyatini bilishi va pedagogik muammoli vaziyatni hal qilish natijasida o’qituvchi o’zi uchun shakllantirgan kasbiy va pedagogik vazifalarni ijodiy hal qilishdan iborat. SHuning uchun u pedagogik muammoli vaziyatni ijobiy qayta qurishda eng aniq namoyon bo’ladi, bu pedagogik vaziyatlarni tahlil qilish, umumlashtirish va o’zgartirish qobiliyatini, ta’lim oluvchilarga va umuman ta’lim-tarbiya jarayoniga pedagogik ta’sir ko’rsatishning yangi vositalarini ijodiy yaratish vaziyatlariga mos keladigan pedagogik ta’sir vositalarini tanlash va ulardan foydalanish to’g’risida qaror qabul qilishni talab qiladi.