Oqiw materiallari

Psixologiyanin` basqa pa`nler menen baylanisi. Filosofiya, sotsiologiya, pedagogika, biologiya, fiziologiya, ximiya, fizika. matematika h.t.b.



Psixologiya pa`ninin` iri ilimiy bag`darlar ha`m mektepleri
Psixologiya pa`ninin` rawajlaniwi bir qatar basqishlardi o‘z ichine qamtip alip, bul da`wirlerde na`tiyjeli izertlew isleri alip barilg`an. Usi izertlew islerin na`tiyjeli boliwi ushin pa`n printsiplerin islep shiqiw ushin za`ruriyat sezile basladi. Bul isler Amerika ha`m basqa shet el psixologiyasi bag`darlari aldin`g`ilari alg`a su`rildi. XX asr boshlarida bixeviorizm, freydizm bag`darlari payda boldi. Bixeviorizm bag`dar haywanlarda o‘tkerilgen tekseriwlwer na`tiyjesine tiykarlang`an bolip, onin` aldin`g`ilari E.Torndayk ha`m Dj.Uotsonlar esaplanadi. «Bixeviorizm» ingliz tilinde “minez-quliq” degen ma’nisti bildiredi. Bul ag`im psixika ha`m sanani biykar etip minez-quliq penen sirtqi ortaliq ortasindag`i qatnaslardi, nizamliliqlardi tekseriwdi usinis etedi.
Freydizm bag`darina venaliq psixiatr Z.Freyd tiykar salg`an. Onin` pikirinshe, adam qa`siyetine bola haywang`a uqsaydi. Adamnin` minez-qulqi ha`m ha`reketleri eki printsipke: ra`ha`tleniw ha`m realliq printsipine boysindirilg`an boladi. Bul ag`imda insannin` sanasina isenbeydi. Z.Freyd o‘zinin` psixologiyaliq teoriyasin adam haqqindag`i, jamiyet ha`m madeniyat haqqindag`i uliwma ta’liymatqa aylantirip, batis ma`mleketlerinde ulken` abiroyg`a eristi.²
Gumanistlik (ja`miyetlik) Psixologiya.
Psixologiyanin` bul jan`a mektebi psixologiyadag`i aqirg`i tendensiyalardi ko’rsetedi. Onin` rawajlaniwinda Abraxam Maslov, Kevlar Rodjers, Rollo Mey, Artur Kombs, Gordon Olport siyaqli psixologlar o’z u`leslerin qosqan. Gummanistik psixologiya insanga en` qadrli na`rselarni beredi. Bul bag`dar maqsetke bag`darlawshi atirap ortaliqqa maslatiriwshi qa`siyetke iye. Bul maqsetler fizikaliq za`ru`rliklerdi qandiriw ushin yaki o’z-o’zin aktuallashtiriw ha`m reallashtiriw siyaqli a`piwayi boliwi mu`mkin.<sup>3</sup>
This new school of psychology reflects the recent trends of humanism in psychology. The personalities like Abraham Maslow, CavlarRogers, Rollo May. Arthur Combs. Gordon Allport and others have contributed towards its growth. Humanist psychology gives more value to the human being by not considering him merely as a sophisticated machine or the victim or conflict between the ego and id. It considers him as a purposeful being. capable of adapting himself to his environment and choosing his own course of action in order to achieve the goals which he has selected for himself. These goals may be as simple as mere satisfaction of a common physical need or as lofty Is the attainment of self-actualization or self-realization.
Mine usi ta`rizde gumanistlik psixologiya insanning shaxsiyatin erkinligin ayriqsha qabilet ha`m maqsedlerin, maqsetin tu`sindirip beredi.