O’quv – uslubiy majmua mualliflar: dots. Qobilov S. S. Ass. Nurmamatov M. Q. Ass. Abdirofiyev N. A. Samarqand – 2020

Adabiyotlar 
[2], [4], [11], [12], [14], [20], Fanning ma’ruza matni, Internet resurslar. 
Dars № 3.2 
Mavzu : Algoritm va programmani loyihalash 
Dars maqsadi :

---

120 
1.Masalani yechishning algoritmini tuzish va tasvirlash . 
2.Programmalash tilini tanlab olib programmani loyihalash
3.Programma uchun kiritish ma’lumotlarini va testlar to’plamioni aniqlash
Dars o’tish usuli : auditoriyada muloqotli seminar. 
Algoritm va programma tuzish uchun ko’rsatmalar: 
Asosiy va yordamchi algoritmlar maxsus algoritmik tilda tasvirlanadi. Pro-
gramma turli modulli bo’lgani uchun uni loyihalash jarayonida quyidagi talablarga 
rioya qilish kerak.

Ma’lumotlar tiplarini muvofiqligini ta’minlash. Assembler tili sodda 
tiplashtirilgan til hisoblanadi. Shuning uchun tiplarni muvofiqlashtirishda bu 
xarakteristikalardan foydalanish maqsadga muvofiq.
Integer - 2 bayt, Real - 6 bayt, 
Longint - 4 bayt, Single - 4 bayt, 
Byte - 1 bayt, Double - 8 bayt, 
Word - 2 bayt, Extended -10 bayt; 

Assembler qulayliklaridan foydalanish va assembler direktivasini ishlat-
ishda; 
a) Uzatilishi kerak bo’lgan parametrlarning o’lchovlari 1, 2 va 4 baytdan 
farqli bo’lsa adreslari yordamida uzatiladi; 
b) Maxsus o’zgaruvchi @Resultni funksiyani qiymatini uzatish uchun 
ishlatish mumkin emas; 
d) Qismprogrammani formal parametri bo’lmasa xotiradan maxsus joy, 
ya’ni stek ajratilmaydi; 

Tashqi qismprogrammani boshqa qismprogramma ichida e’lon qilish mum-
kin emas.
Ba’zi hollarda o’tatezkor programmalarni yaratish talab qilinadi. Bu talabni 
qondirish uchun multimodulli (assembler+ yuqori darjali til) programmada kerakli 
fragmentlarni inline operatori yoki inline direktivasi yordamida tashkil qilish 
mumkin. Usulning asosiy xususiyati shundan iboratkim, programmada to’g’ridan- 
to’g’ri mashina (protsessor) komandalarini kiritish mumkin. Inline operatori va 
direktivasini ishlatish sxemasi quyidagicha. 
Program p; 
 
Begin 
Inline ( 
Komanda kodi/ komanda kodi 
------------------------------------- 
Komanda kodi/ komanda kodi); 
End; 

---

121 
Program p; 
 
Begin Inline(makroassembler makrota’riflari) End.