O’quv – uslubiy majmua mualliflar: dots. Qobilov S. S. Ass. Nurmamatov M. Q. Ass. Abdirofiyev N. A. Samarqand – 2020

 
Amaliyot № 3 
Mavzu: Multimodulli programmalarni tuzish 
Amaliyot maqsadi:
1. Multimodulli (turli modulli, har xil tilda yozilgan) programmlarni yarat-
ishni o’rganish. 
2. Turli tillarda tashkil qilingan fragmentlardagi ma’lumotlar strukturasini 
muvofiqlashtirish. 
3. Shu uslu qulayliklarini namoyish etish. 
Amaliyot o’tish usuli : auditoriyada muloqatli seminar , kompyuter sinfida
programmalarni taxlash, yangi dasturiy o’rganish
bajarilgan ishlar bo’yicha hisobotni muhokama va
qabul qilish . 
Amaliyot o’tish vositalari : ma’ruza matnlari , uslubiy ko’rsatmalar ,
dasturlashdan masalalar to’plami, komyuter va
Internet , salaydlar va prezintatsiya vositalari . 
Umumiy talablar : 
a) Masala tanlab olish . 
b) Algoritm va programmalarni loyihalash
d) Programmani taxlash va ishini namoyish etish
e) Ish bo’yicha hisobot tayyorlash va himoya qilish . 
Dars № 3.1 
Mavzu: Masalaning qo’yilishi va tahlili 
 
Dars maqsadi : 
1.Masalaning qo’yilishini tushunturish
2.Masalani yechish bosqichlarini ko’rsatish . 
3.Adabiyotlar va dasturiy vositalarni tahlil qilish . 
Dars o’tish usuli : auditoriyada muloqotli seminar . 
Masalaning qo’yilish: Tanlab olingan masalani yechish programmasini
yaratishda turli sinfga qarashli tillar qulayliklarini ishlatish.
Masalani yechish uchun ko’rsatmalar: Multimodulli programmalar yuqori 
darajali tillar (masalan, BP, Si, Delphi) va mashinaga mo’ljallangan tillar (ma-
salan, assembler, makroassembler, mashina tili) bo’laklaridan iborat shaklda 
tashkil qilinsa, u holda quyidagi variantlarni tahlil qilish maqsadga muvofiq.
a) Qismprogramma assemblerda va asosiy qism yuqori darajali tilda. Bu holda 
assemblerdagi programma tarjima qilinib .obj fayl hosil bo’ladi va uni maxsus 

---

119 
direktiva bilan (masalan BO muhitida) asosiy programma bilan birlashtiriladi, 
ya’ni
Program p; 
 
{$L F.obj}
Function (argumentlar:);external; 
Begin  end. 
b) Yuqori darajali tillardagi kiritilgan assemblerdan foydalanish. Bu holda pro-
grammaning alohida qismlari assembler tilida yoziladi. Masalan, asm … end; 
operatorli qavslarni ishlatsak u holda programma ko’rinishi quyidagicha 
bo’ladi. 
Program p; 
 
Begin 
 
asm 
 
end; 
 
end. 
d) Assembler direktivasidan foydalanish. Agar qismprogramma assemblerda 
tashkil qilinishi kerak bo’lsa, u holda uning sarlavhasidan tashqari qismi as-
sembler komandalari bilan loyihalanadi.
Program p; 
 
Function (argumentlar:): ; 
assembler; 
asm 
 
end; 
Begin
 
 
End.