O’quv – uslubiy majmua mualliflar: dots. Qobilov S. S. Ass. Nurmamatov M. Q. Ass. Abdirofiyev N. A. Samarqand – 2020

 
 
 
AMALIY MASHG’ULOTLAR ISHLAN-
MASI 
 
 
Amaliyot № 1 
Mavzu: Komandali va bajariladigan fayllarni yaratish
Amaliyot maqsadi: 

---

112 
1. OSning ish muhitini tashkil etuvchi fayllarni o’rganish . 
2. AUTOEXEC.bat va CONFIG.SYS fayllarini tahlil qilish
3. Komandali (.bat ) va bajariladigan (. exe ) fayllarni yaratish usul va
vositalarini o’rganish
Amaliyot o’tish usuli : auditoriyada muloqatli seminar , kompyuter sinfida
programmalarni taxlash, yangi dasturiy o’rganish
bajarilgan ishlar bo’yicha hisobotni muhokama va
qabul qilish . 
Amaliyot o’tish vositalari : ma’ruza matnlari , uslubiy ko’rsatmalar ,
dasturlashdan masalalar to’plami, komyuter va
Internet , salaydlar va prezintatsiya vositalari . 
Umumiy talablar : 
a) Masala tanlab olish . 
b) Algoritm va programmalarni loyihalash
d) Programmani taxlash va ishini namoyish etish
e) Ish bo’yicha hisobot tayyorlash va himoya qilish . 
Dars № 1.1 
Mavzu: Masalaning qo’yilishi va tahlili 
Dars maqsadi : 
1. Masalaning qo’yilishini tushunturish
2. Masalani yechish bosqichlarini ko’rsatish . 
3. Adabiyotlar va dasturiy vositalarni tahlil qilish . 
Dars o’tish usuli : Auditoriyada muloqotli seminar . 
Masalaning qo’yilishi : Tanlab olingan masalalarni yechish uchun komandali
(.bat ) va bajariladigan ( . exe) fayllar yaratish . 
Masalani yechish uchun ko’rsatmalar : Komandali fayl maxsus komandalardan 
tashkil qilinadi . Shunig uchun bu komandalarning umumiy ko’rinishi , ishlash al-
garitmi va qabul qila oladigan parametrlarni o’rganish kerak . Komandali fayllar
asosan boshqaruvchi programmalarni tuzishda ishlatiladi . Tanlab olinadigan ma-
sala ham boshqarish sohasidan bo’lishi maqsadga muvofiq . 
Bajariladigan fayllarni hosil qilish uchun ikkita yo’l mavjud . Birinchisi , 
boshlang’ich programmadan ob’ekt programmani va ob’ekt programmadan bajari-
ladigan programmani hosil qilish . Bu jarayon sxemasi quyidagicha: 
COM
P
OBJ
P
yoki
EXE
P
OBJ
P
OBJ
P
or
Translayat
PAS
P
.
.
.
.
.
.




Ikkinchi yo’l esa integrallashgan muhit ( masalan Turbo Pascal ) komilya-
torining maxsus optsiyasi Compile \ Destination \ Disk, ishlatish yordamida, yani 
programmani operativ xotirada emas , tashqi xotirada (diskda ) tarjima qilib keyin 
qo’llashga asoslanadi . 

---

113