O‘quv qo‘llanma

 
Minorai Kalon 
Shu bilan birga bugungi Buxoro viloyatining Vobkent tumanida 
joylashgan Vobkent minorasi ham XII asrda qirib bitkazilgan. Minora 
o‘n ikki qirrali supa asosga o‘rnatilgan g‘o‘la (quyi qismining diametri 
- 6,19 m, yuqori qisminiki - 2,81 metr shaklida rangdor, pishiq 
g‘ishtlardan qurilgan. Bir paytlar yonida mavjud bo‘lgan masjid 
tomonidan kirib, yuqoriga aylanma zinapoya orqali chiqilgan. 

---

105 
Bo‘rtma naqshli o‘n belbog‘ bilan qismlarga ajratilgan, har bir qismi 
bir-biriga o‘xshamaydigan qilib g‘isht terib naqshlangan, quyisidagi 
naqshlar orasida qurilgan yili va qurdirgan shaxs Sadr Burhoniddin 
Abdulaziz II ning nomi kufiy uslubida yozilgan. 
 
Vobkent minorasi 
Minoraning uchi kengaytirilib, qafasa ishlangan diametri 3,66 
m, g‘isht terib ishlangan 10 ravoq orasida 10 darcha hosil kilingan, 
darchalarning quyisi g‘isht panjara bilan to‘silgan. Minoraning tashqi 
ko‘rinishi ko‘p jihatdan Minorai kalonga o‘xshaydi, lekin 
muqarnaslari ancha sodda. Minora supasi tuproq ostida qolgan, 
qurilgan paytida uning balandligi 2,3 m bo‘lganini arxeologik 

---

106 
tadqiqotlar ko‘rsatadi. Minoraning umumiy balandligi esa 40,3 metrni 
tashkil etadi. 
 
Tayanch so‘z va iboralar: somonxudot, xalifa, devon, vazir, 
mustavfiy devoni, elchilik aloqalari, sohibi shurat, davlat mulklari, 
vaqf xo‘jaliklari, madrasa, sulola, ilm-fan, tabiiy fanlar, tabobat, kufiy 
yozuv, maqbara, naqsh, g‘isht panjara, me’moriy uslub. 
 
Nazorat uchun savollar 
6. Somoniylar davridagi davlat boshqaruv tizimi nimaga 
asoslangan edi? 
7. Somoniylar davrida Buxoroda qurilgan inshootlar 
to‘g‘risida ma’lumot bering? 
8. Minorai Kalon va Vobkent minorasining qurilishi 
xususida ma’lumot bering 
9. IX-XIII asrlarda Buxoroda faoliyat yuritgan madrasalar 
to‘g‘risida ma’lumot bering?
10. IX-XIII asrlarda Buxorodan etishib chiqqan ilm-fan 
namoyondalari.