O’quv-tarbiya jarayonida didaktik materiallar ishlab chiqish va undan


Download 244.23 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/3
Sana05.01.2022
Hajmi244.23 Kb.
#213611
1   2   3
Bog'liq
Amaliy mashgulot №4

1.

Mavjud vaziyat 

va dastabki 

shart-

sharoitlarni 

4.  


O’quv 

didaktik 

materiallarni 

tayyorlash

2. 


O’quv maqsadlar 

va o’quv 

mazmunlarnibelgilas

h

 



3. 

O’quv 


jarayonlarni 

loyihalash 

5. 

Nazariy va 

amaliy darsni 

o’tkazish 

 

6. 



BKMlarni 

baholash

 

Mashg’ulotlarga 



tayyorgarlik 

ko’rish 

bosqichlari 

Vositalar o’quv didaktik material sifatida 

Narsali, matnli, 

tasvirli yoki audivizual 

vositalar 

Mehnat sohasida 

ishlatiladigan real 

narsalar 



 

                                                          

                                           

 

- Maxsus adabiyotlar;



- O’quv didaktik materiallar, tarqatmalar;

- O’quv dasturlari; 

- O’quv maqsad nazorati varoqlari;

- O’quv reja; 

- Texnologik xaritalar.

tasavvurni   vujudga keltirish:

- Fotosuratlar va tasvirlar;

- Eskiz, chizma va sxemalar;

- Reja-jadvallar, simvollar;

- Diagramma va grafiklar.

keltirish: 

- Video filmlar; 

- Filmlar; 

- Kompakt disklar. 

saqlash: 

- Doskalar; 

- Flipchatlar; 

Matnli  vizual vosita 

                                                          Ma’lumot olish va ma’lumotni                                                                      

                                                                    qayta ishlash 

Maxsus adabiyotlar; 

O’quv didaktik materiallar, tarqatmalar; 

 

O’quv maqsad nazorati varoqlari; 



Texnologik xaritalar. 

Umumiy 


yoki 

masshtabli 

vujudga keltirish: 

Fotosuratlar va tasvirlar; 

Eskiz, chizma va sxemalar; 

jadvallar, simvollar; 

Diagramma va grafiklar. 

Haqiqiy 


tasvirlarni 

vujudga 


 

             Tasvir va matnni o’ziga olish va 

Ma’lumot olish va ma’lumotni                                                                      

Umumiy 


yoki 

masshtabli 

Haqiqiy 

tasvirlarni 

vujudga 

Tasvir va matnni o’ziga olish va 




- Pinvandlar; 

- Kompyuter; 

- Videomagnitafon;

- Proyektor. 

keltirish: 

- Uskunalar; 

- Asboblar; 

- Stanoklar; 

- Kollejlar; 

- Binolar kiradi. 

Didaktik  materiallar

qo’llaniladi va ular tomonidan tayyorlanadi.

Pinvand  –  mashg’ulotlarda  o’quv  munozaralar,  aqliy  hujum,  guruh 

ishlarni  muhokama  natijalarini  taqdim  etishda  foydalaniladigan  o’qitish 

vositasidir.  Bunda  g’oyalar  alohid

ifodalanadi yoki turli rangdagi, har xil shakldagi kartochkalar yopishtiriladi.

Filipchart  –  bu  varaqalanadigan  vatman  qog’ozlar  majmui  bo’lib  unga 

marker  yoki  flamasterlar  yordamida  yoziladi.  Bunda  axborotlarni  saqlash 

xohlagan vaqtda keyingi axborotlarni taqqoslash, qiyoslash imkonini beradi.

O’quv  maqsad  nazorati  modul  yakunida  tinglovchilarni  qay  darajada 

o’zlashtirilganini tahlil maqsadida o’tkaziladigan nazorat varaqalardir.

Ular tinglovchilar tomonidan to’ldirish 

Matnlar 

– 

mavzu 



bo’yicha 

mashg’ulot 

davomida 

bilimlarni 

mustahkamlashda foydalanish uchun ta’lim oluvchilarga taqdim etiladi.

Tarqatma  materiallar

mavzuga oid asosiy ma’lumotlarni o’z ichiga oladi.

Videomagnitafon; 

Haqiqiy  tasavvurni  vujudga 

Didaktik  materiallar  –  o’quvchilar  tomonidan  o’rganish  uchun 

qo’llaniladi va ular tomonidan tayyorlanadi. 

mashg’ulotlarda  o’quv  munozaralar,  aqliy  hujum,  guruh 

ishlarni  muhokama  natijalarini  taqdim  etishda  foydalaniladigan  o’qitish 

vositasidir.  Bunda  g’oyalar  alohida-alohida  varaqalar  yozma  shaklida 

ifodalanadi yoki turli rangdagi, har xil shakldagi kartochkalar yopishtiriladi.

bu  varaqalanadigan  vatman  qog’ozlar  majmui  bo’lib  unga 

marker  yoki  flamasterlar  yordamida  yoziladi.  Bunda  axborotlarni  saqlash 

ohlagan vaqtda keyingi axborotlarni taqqoslash, qiyoslash imkonini beradi.

O’quv  maqsad  nazorati  modul  yakunida  tinglovchilarni  qay  darajada 

o’zlashtirilganini tahlil maqsadida o’tkaziladigan nazorat varaqalardir.

Ular tinglovchilar tomonidan to’ldirish talab qilinadi. 

mavzu 


bo’yicha 

mashg’ulot 

davomida 

bilimlarni 

mustahkamlashda foydalanish uchun ta’lim oluvchilarga taqdim etiladi.

Tarqatma  materiallar  –  ta’lim  oluvchilar  uchun  o’rganilayotgan 

mavzuga oid asosiy ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. 

Haqiqiy  tasavvurni  vujudga 

o’quvchilar  tomonidan  o’rganish  uchun 

mashg’ulotlarda  o’quv  munozaralar,  aqliy  hujum,  guruh 

ishlarni  muhokama  natijalarini  taqdim  etishda  foydalaniladigan  o’qitish 

alohida  varaqalar  yozma  shaklida 

ifodalanadi yoki turli rangdagi, har xil shakldagi kartochkalar yopishtiriladi. 

bu  varaqalanadigan  vatman  qog’ozlar  majmui  bo’lib  unga 

marker  yoki  flamasterlar  yordamida  yoziladi.  Bunda  axborotlarni  saqlash 

ohlagan vaqtda keyingi axborotlarni taqqoslash, qiyoslash imkonini beradi. 

O’quv  maqsad  nazorati  modul  yakunida  tinglovchilarni  qay  darajada 

o’zlashtirilganini tahlil maqsadida o’tkaziladigan nazorat varaqalardir. 

mavzu 

bo’yicha 



mashg’ulot 

davomida 

bilimlarni 

mustahkamlashda foydalanish uchun ta’lim oluvchilarga taqdim etiladi. 

ta’lim  oluvchilar  uchun  o’rganilayotgan 



Xulosa  qilib  shuni  ta’kidlash  lozimki,  mavjud  sharoit  imkoniyatlarini 

hisobga olgan holda tanlab olingan ta’lim metodi, shakli va vositalari bir-birini 

to’ldirishi ya’ni uyg’unlashuvi kerak. 

Sinf doskasi – o’quv materialni vizual namoyish qilishning an’anaviy va 

qulay  vositasidir.  Undan  o’quv  materialining  asosiy  tayanch  nuqtalarini 

belgilashda  yoki  biror  narsani  tez  yozish  lozim  bo’lganda  foydalanish  juda 

qulaydir.  Bundan  tashqari  sinf  doskasi  ta’lim  muassasining  har  bir  o’quv 

xonasida mavjuddir. 

Kamchiligi:  yangi  materialni  tushuntirish  uchun  doskada  yozilganlarni 

o’chirishga  to’g’ri  keladi  va  avval  yozilganlarni  qayta  ko’rsatish  imkoni 

bo’lmaydi.  Bundan  tashqari  o’qituvchi  doskaga  yozayotganda  o’quvchilarga 

nisbatan teskari holatda bo’ladi va uni eshitish qiyin bo’ladi. 

Doska-stend  –  mashg’ulotlarda  o’quv  munozaralari,  miyaga  hujum, 

guruh  ishlari  va  boshqa  muhokamalar  natijalarini  hujjatlashtirishda 

foydalaniladigan  o’qtishning  texnika  vositasidir.  Bunda  stendga  o’sha 

kattalikdagi  qog’oz  qo’yiladi  va  unga  turli  rangdagi  hamda  shakldagi 

kartochkalar  yordamida  sxemalar,  tuzilmalar,  sharhlar  va  shu  kabilarni  tuzish 

mumkin.  Doska-stendning  afzalligi  shundaki,  unda  kartochkalar  (sxemalar, 

tuzilmalar,  sharhlar  va  h.k.)  joylashuvini  xohlagan  vaqtda  o’zgartirish 

imkoniyati mavjud. Shuningdek doska-stend bilan ishlaganda qisqa vaqt ichida 

barcha tinglovchilarning fikr-mulohazalari va g’oyalarini qamrab olish va qayd 

etish imkoniga ega bo’linadi. 

Doska-bloknot – bu varaqalanadigan qog’ozli doska bo’lib, unga marker 

bilan  yoziladi.  U  turli  muhokamalar  yakunlari  va  natijalarini  yaqqol  namoyish 

etishda  hamda  eng  muhim  axborotlarni  qayd  etishda  qo’llaniladi.  Uning 

afzalligi  shundaki,  xohlagan  vaqtda  oldingi  yozilgan  materiallarga  qaytish 

mumkin va hatto o’quv xonasiga osib qo’yish ham mumkin. 

Kodoskop  (grafoproyektor)  –  shaffof  plenkadagi  tasvir  (slaydlar)ni 

ekranga proyeksiyalash uchun qo’llaniladigan jihoz hisoblanadi. Undan ma’ruza 



vaqtida  materiallarni  namoyish  qilish  uchun,  shuningdek,  guruh  ishlari 

taqdimotida  yordamchi  vosita  sifatida  foydalaniladi.  Kodoskop  foydalanish 

uchun  qulay,  moslashuvchan  vosita  bo’lib,  bir  marta  tayyorlangan  plenkadan 

ko’p  marta  foydalanish  mumkin,  bundan  tashqari  doska  bo’lmagan  hollarda 

asosiy  tushunchalar,  g’oyalar  va  natijalarni  o’qituvchi  pleyonkaga  flomaster 

yordamida to’ppadan-to’g’ri yozib ko’rsatishi ham mumkin.  

Yuqorida  sanab  o’tilgan  ta’lim  vositalaridan  samarali  foydalanish  uchun 

o’qituvchi  qaysi  vositani  qachon  qo’llashini  mashg’ulot  maqsadi  va 

mazmunidan kelib chiqqan holda belgilab olishi muhimdir. 

Tarqatma  materiallar  –  ta’lim  oluvchilar  uchun  o’rganilayotgan 

mavzuga  oid  asosiy  malumotlarni  o’z  ichiga  olgan,  hajmi  uncha  katta 

bo’lmagan  (1-2  varaq)  yozma  o’quv  materiali  hisoblanadi.  Mazkur  materiallar 

trening  ishini  qiziqarli  qilish  imkonini  berib,  ko’p  hollarda  ta’lim  oluvchilar 

uchun  mustaqil  ravishda  o’qib  chiqib  muhokama  qilish  uchun  mo’ljallangan 

bo’ladi.  Tarqatma  materiallarni  tayyorlash  va  qo’llashda  quyidagi  qoidalarga 

rioya qilish lozim: 

- Ta’lim oluvchilarga haddan tashqari ko’p tarqatma materiallar bermang; 

-  Sarlavhalarni  bosh  harflar  bilan  yozing,  bir  mashg’ulot  uchun  ikkita 

tarqatma  material  zarur  bo’lsa,  ularga  kod-nom  berib,  ularni  ajratishni 

osonlashtiring; 

- Matn shrifti 12 dan kichik bo’lmasligi kerak; 

-  Bir  betda  80  tadan  ko’p  belgi  (harf,  qavs,  undov  belgisi  va  h.k.) 

ishlatmang; 

- Matnlar tushunarli, qisqa va oddiy bo’lishi kerak; 

- Varaq dizayni e’tiborni o’ziga tortishi kerak. 

Ishchi  varaqalar  –  guruhlarda,  juft  bo’lib  va  individual  mashqlar 

bajarishda  qo’llaniladi.  Ular  turli  jadvallar  shaklida  bo’lib,  ta’lim  oluvchilar 

tomonidan to’ldirish talab qilinadi. 




Nazorat  varaqalari  –  mashg’ulot  yakunida  ta’lim  oluvchilarning 

o’zlashtirilgan  bilimlarini  tekshirishda  qo’llanilib,  ular  test  savollari,  masalalar 

va shu kabi shakllarda bo’lishi mumkin.  

Yuqoridagi  media  (ko’rgazmali  qurollarni)  o’qituvchi  uchun,  o’quvchi 

uchun, hamda dars o’tkazish uchun alohida variantlarini to’g’ri tanlash  muhim 

ahamiyatga ega. 

1. 

O’qituvchi  uchun  vositalar  o’quv  predmetini  o’qitish  metodikasi 



bo’yicha qo’llanmalar, shaxsiy metodika, murakkab masalalar bo’yicha metodik 

tavsiyalar, o’qituvchilar tomonidan tayyorlangan metodik ishlanmalar, mantiqiy 

struktura. 

2. 


O’quvchi 

uchun 


vosita 

darslik, 

o’quv 

qo’llanma 



yoki 

o’qituvchining  ma’ruza  matnlar,  jadvallar,  yo’l-yo’riq  xaritalar,  topshiriq 

kartochkalar va hokazolar. 

3. 


Dars  o’tkazish  uchun  plakatlar, diagrammalar, modellar, maketlar, 

etalonlar, namoyish qilish jihozlari labaratoriya amaliy ishlarni o’tkazish uchun 

jihozlar, audivizual vositalar, diafilm, videoyozuvlar, diopozitivlar. 

Tanlab  olingan  metod,  shakl  va  vositalar  bir-birini  to’ldirishi  ya’ni 

uyg’unlashuvi  kerak.  Ko’nikma  va  malakalarni  shakllantirishda  o`z-o`zini 

kontrol qilish muhim ahamiyatga ega bo’lib ta`limda alohida e`tibor beriladi. 

O`z-o`zini  kontrol  qilishni  samaradorligini  oshirish  va  faoliyat  obrazini 

ob`ektlashtiruvchi maxsus texnik vositalar yordamida erishiladi.  Buning uchun 

turli trenajerlardan foydalaniladi. 

Hozirgi  kunda  mehnat  ta`limida  o`quv-texnik  hujjatlardan  foydalanishga 

ham  katta  ahamiyat  berilmoqda.  Chizma  grafik  instruktsiyalarning  bir  necha 

asosiy  formalarini  qo`llashning  maqsadga  muvofiqligi  maxsus  tekshirish 

amaliyotlarida isbotlangan. 

 

 




Topshiriqlar. 

1.Amaliy mashg’ulot mavzusini PDF variantidan o’rganish. 

2.  Maktab o’quv dasturidan ixtiyoriy mavzuga taqdimot, didaktik va 

tarqatma materiallar tayyorlash. 



3.  Bitta dars mavzusi bo’yicha video rolik dars tayyorlang. 

 

Download 244.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling