O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"


Download 1.18 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/102
Sana11.01.2023
Hajmi1.18 Mb.
#1089157
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   102
Bog'liq
A.Qurbonov O`UM Аруз вазни 4

Mujtass bahri vaznlari 
Mujtass «mustaf’ilun va «foilotun» ruknlarining birikuvidan yuzaga keladigan 
bahrdir, bu bahrning birinchi va uchinchi ruknlari «mustaf’ilun», ikkinchi va 
to’rtinchi ruknlari esa «foilotun»dan iborat. Mujtassi musammani solim vazni 
quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
mustaf’ilun 
foilotun 
mustaf’ilun foilotun 
mustaf’ilun 
foilotun 
mustaf’ilun foilotun 
– – V – // 
– V – – // 
– – V – // 
– V – – 
O’zbek mumtoz adabiyotida mujtass bahrining asosan sakkiz ruknli vaznlari 
uchraydi. Ular quyidagilar: 
1. Mujtassi musammani maxbuni mahzuf. Bu vaznning birinchi va uchinchi 
ruknlari «mustaf’ilun»ning maxbun (mafoilun // V – V –), ikkinchi rukni 
«foilotun»ning maxbun (failotun // VV – –), to’rtinchi rukni esa «foilotun»ning 
maxbuni mahzuf ko’rinishi «failun» (VV –) dan iborat bo’ladi:
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
failun 
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
failun 
V – V – // 
V V – – // 
V – V – // 
V V – 
Masalan: 
Ko’–ngul–ki, ish–qi–da der–san ba–lo: ne bo’l–g’u–si–dur, 
Ne–kim bo’–lur, sa–nga bo’l–g’ay, ma–ngo: ne bo’l–g’u–si–dur. 
V – V – // V V – – // – V – // V V –
mafoilun failotun mafoilun failun 
maxbun maxbun maxbun maxbuni mahzuf 
Navoiy 
2. Mujtassi musammani mahbuni maqsur. Mazkur vaznning mujtassi 
musammani maxbuni mahzuf vaznidan farqi shundaki, oxirgi rukn «foilotun»ning 
maxbuni mahzuf emas, maxbuni maqsur (failon // VV~) tarmogiga teng bo’ladi.
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
failon 
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
failon 
V – V – // 
V V – – // 
V – V – // 
V – ~ 
Masalan: 


 
65 
E–mas ki–shi:–ga bu dun–yo:–ga mul–ku mo:–l. ka–mol, 
Hu–su:–li il–mu hu–nar kel–di be:–za–vo:–l. ka–mol. 
V – V – // V V – – // V – V – // V V ~
mafoilun failotun mafoilun failon 
maxbun maxbun maxbun maxbuni maqsur 

Download 1.18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling