O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"

Muhammadniyoz Komil 
3. Mujtassi musammani maxbuni maqtu’. Bu vaznning birinchi va uchinchi 
ruknlari «mustaf’ilun»ning maxbun (mafoilun // V – V –), ikkinchi rukni 
«foilotun»ning maxbun (failotun // VV – –), to’rtinchi rukni esa «foilotun»ning 
maqtu’ ko’rinishi «fa’lun» (– –) dan iborat bo’ladi:
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
fa’lun 
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
fa’lun 
V – V – // 
V V – – // 
V – V – // 
– – 
Masalan: 
Qa–ro: ko’–zum ke–lu mar–dum–li–g’^em–di fan qil–g’il,
Ko’–zum qa–ro:–si–da mar–dum ki–bi: va–tan qil–g’il. 
V – V – // V V – – // V – V – // – –
mafoilun failotun mafoilun fa’lun 
maxbun maxbun maxbun maxbuni mahzuf 
Navoiy 
4. Mujtassi musammani maxbuni maqtui musabbag’. Mazkur vaznning 
mujtassi musammani maxbuni maqtu’ vaznidan farqi shundaki, oxirgi rukn 
«foilotun»ning maqtu’ emas, maqtu’i musabbag’ (fa’lon // – ~) far’iy ko’rinishi 
bo’ladi.
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
fa’lon 
mafoilun 
failotun 
mafoilun 
fa’lon 
V – V – // 
V V – – // 
V – V – // 
– ~ 
Masalan: 
Me–ni: ha–vo:–si–da de:–vo:–na ay–la–di: ul sho’x,
Ju–nu:–ni ish–q^i–la af–so:–na ay–la–di: ul sho’x. 
V – V – // V V – – // V – V – // – ~
mafoilun failotun mafoilun fa’lon 
maxbun maxbun maxbun maxbuni musabbag’ 
Navoiy 
Eslatma: mujtass bahrining to’rt vazni: mujtassi musammani maxbuni mahzuf, 
mujtassi musammani maxbuni maqsur, mujtassi musammani maxbuni maqtu’, 
mujtassi musammani maxbuni maqtu’i musabbag’ vaznlari bir she’r doirasida 
almashinib qo’llanishi mumkin. Masalan, Navoiyning mashhur «Qaro ko’zum...» 
g’azali mujtass bahrining uch vaznida yozilgan: