O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"

 
99 
27. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
G'uborim ishq vodiysida barbod o'ldi, andog'kim, 
Biyobonlarda Majnun to'tiyo izlar g'uborimdin.
28. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
G'uborim ishq vodiysida barbod o'ldi, andog'kim, 
Biyobonlarda Majnun to'tiyo izlar g'uborimdin.
29. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Qon bo'lur ko'ngul oning davrini yod etkan zamon, 
Men nechuk tab'imni shod-u xotirim xurram tutay.
30. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Vafo haylida g‘avg‘o shodlig‘din, 
Biri birga muborakbodlig‘din.
31. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Agar bir qatla ko'rdi har sabaqni, 
Yana ochmoq yo‘q erdi ul varaqni.
32. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Bo‘lub shahlar eshigining gadoyi, 
Va lekin ul gadolar xokipoyi.
33. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Aning sori sovug‘ yel essa nogoh, 
Chekib Chin mulkining xalqi sovug‘ oh.
34. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Kim, oni ko‘rsa gasht-u sayr ko‘rmas, 
Ani ko‘rgan kishini g‘ayr ko‘rmas.
35. Quyidagi baytning` vaznini aniqlang 
Bu shakl-u shamoyil bila xud hur-u parisen 
Kim, jinsi bashar ichra bu miqdor topilmas. 
 
4. Test savollari 
1-variant 
35. 
«Fauvlun» ruknining takroridan qanday bahr yuzaga keladi? 
a) mutadorik; b) mutaqorib; v) hazaj. 
36. 
«Foilun» ruknining takroridan qanday bahr yuzaga keladi? 
a) mutadorik; b) hech qanday; v) hazaj. 
37. 
Quyidagi ruknlardan qaysi biri muzore’ bahrida ishtirok etadi: 
a) mustaf’ilun, foilotun; b) mafoiylun, foilotun; v) mafoilatun, foilotun. 
38. 
Sari’ bahrini ko’rsating. a) mustaf’ilun, mustaf’ilun, mafuvlotu; b) 
mustaf’ilun, mustaf’ilun, foilun; v) mustaf’ilun, mustaf’ilun, foilotun. 
39. 
Hazaj bahrini ko’rsating. a) mafoiylun, mafoiylun; b) foilotun, foilotun; 
v) muftailun, muftailun. 
40. 
SHariat ham, tariqat ham, haqiqat mandadur mavjud, 
CHu sultoni azaldurman, ki arshi a’log’a sig’mamdur. 
Baytning vaznini aniqlang. 
a) hazaji musammani solim; b) ramali musammani mahzuf; v) rajazi 
musammani solim. 

---

 
100 
41. 
Kitobimning otidur «Rohati dil», 
Erur har bir so’zi tanbehi g’ofil. 
Baytning vaznini aniqlang. 
a) hazaji musaddasi mahzuf; b) ramali musaddasi mahzuf; v) rajazi musaddasi 
solim. 
42. 
Quyidagi ruknlardan qaysi biri o’zbek adabiyotida uchramaydi? 
a) fauvlun; b) mutafoilun; v) mafoilatun. 
43. 
Quyidagi ruknlardan qaysi biri bahr hosil qilmaydi? 
a) maf’uvlotu; b) mutafoilun; v) mafoilatun. 
44. 
Quyidagi ruknlardan qaysi biri rajaz bahrida ishtirok etadi: 
a) mustaf’ilun; b) mutafoilun; v) mafoilatun. 
45. 
Quyidagi ruknlardan qaysi biri hazaj bahrida ishtirok etadi: 
a) mustaf’ilun; b) mafoiylun; v) mafoilatun. 
46. 
Aruz haqida tadqiqot yaratgan olimlarni ko’rsating. a) M.Qo’shchonov, 
A.Qayumov; b) A.Hayitmetov, Yo.Ishoqov; v) U.Tuychiev, A.Hojiahmedov. 
47. 
«Maktabda aruz vaznini o’rganish» kitobining muallifini ko’rsating. a) 
U.To’ychiev; b) Fitrat; v) A.Hojiahmedov. 
48. 
CHo’ziq bo’g’inlar deb: a) undosh yoki cho’ziq talaffuz qilinadigan 
unlilar bilan tugaydigan bo’g’inlarga; b) undosh yoki unli bilan tugaydigan 
bo’g’inlarga; v) yopiq bo’g’inlarga aytiladi. 
49. 
O’ta cho’ziq bo’g’inlar deb: a) tarkibida cho’ziq unlilar bo’lgan yopiq 
bo’g’inlarga; b) undosh yoki cho’ziq unli bilan tugaydigan ochiq bo’g’inlarga; v) 
tarkibida cho’ziq unlilar bo’lgan yopiq bo’g’inlarga hamda qo’sh undosh bilan 
tugaydigan bo’g’inlarga aytiladi. 
50. 
Asl (solim) ruknlar soni aniq ko’rsatilgan qatorni aniqlang. 
a) 7 ta; b) 11 ta; v) 8 ta. 
51. 
Bahrlar soni aniq ko’rsatilgan qatorni aniqlang. a) 16 ta; b) 19 ta; v) 21 
ta. 
52. 
Auz ilmining asoschisi kim? a) Ahmad Yassaviy; b) Xalil ibn Ahmad; v) 
Alisher Navoiy.
53. 
Aruz vaznining o’ziga xos xususiyatini ayting. a) aruz bo’g’inlarning 
miqdor jihatidan tengligiga asoslanadi; b) aruz bo’g’inlarning sifat jihatidan bir 
xilligiga asoslanadi; v) aruz she’r misralarida cho’ziq va qisqa hijolarning muayyan
tartibda takrorlanib kelishiga asoslanadi. 
54. 
Bugun ey, do’stlar, farzandi jononimni sog’indim, 
Gado bo’lsam ne ayb, ul shohi davronimni sog’indim. 
Baytning vaznini aniqlang. 
a) V — — — // V — — — // V — — —// V — — —
b) — V — —// — V — — // — V — — // — V —
v) — — V — // — — V — // — — V — // — — V —