O’quv yili uchun ~ 1 ~


OVOGENEZ JARAYONI SXEMASI


Download 1.5 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/48
Sana21.11.2023
Hajmi1.5 Mb.
#1791702
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   48
Bog'liq
1675167563 BIOLOGIYADAN MURAKKAB MASALALAR JUMAYEV

 
OVOGENEZ JARAYONI SXEMASI 
KO`PAYISH DAVRI 
OVOGONIYLAR 2n 2c 
O`SISH DAVRI
BIRLAMCHI OVOSITLAR 2n 4c 
YETILISH DAVRI 
a). IKKILAMCHI OVOSITLAR
b). YO`NALTIRUVCHI TANACHA 1n 2c;
a). TUXUM HUJAYRA 
b). YO`NALTIRUVCHI TANACHA 1n 1c; 
Gametogenez – jinsiy hujayralarning rivojlanishi. Jinsiy hujayralar gametalar deb ataladi, 
ular jinsiy bezlarda rivojlanadi. Spermatozoidlar – urug`donda, tuxum hujayra – 
tuxumdonda yetiladi. Spermatozoidlarning rivojlanishi – spermatogenez, tuxum 
hujayraning rivojlanishi – ovogenez deb ataladi. Jinsiy hujayralarning hosil bo`lish 
jarayonida spermatogenez va ovogenez to`rtta bosqichda amalga oshadi. Bu bosqichlarda 
ketma-ket rivojlanish davomida xromosomalar va DNK soni o`zgarib boradi.
 
 
 
 
Gametogenezning umumiy sxemasi. 


2022-2023-O’QUV YILI UCHUN 
~ 53 ~ 
 
Ovogenez jarayonida bitta diploid to`plamli birlamchi hujayradan faqat bitta gaploid 
to`plamli yirik tuxum hujayra hosil bo`ladi. Qolgan 3ta hujayra tezda nobud bo`lib 
ketadi.
Ovogenez va spermatogenez jarayonlari o`rtasida quyidagi farqlar mavjud: 
1. 
Ovogenez spermatogenezga nisbatan uzoqroq davom etadi. Odamda 
spermatogenez uchun 9 haftaga yaqin, ovogenezga esa bir necha yillar ketadi.
2. 
Spermatogenezda sitoplazma hamma hujayralarga teng taqsimlanadi. Ovogenezda 
esa noteng taqsimlanadi. 
3. 
Spermatogenez 4ta bir xil spermatozoidning hosil bo`lishi, ovogenez esa faqat 1ta 
yirik tuxum hujayraning hosil bo`lishi bilan tugallanadi. 
4. 
Ovogenezda shakllanish davri kuzatilmaydi.
Xromosomalar soni diploid bo`lganda 2n holatda bo`ladi. Gaploid bo`lganda n holatda 
bo`ladi. Somatic hujayralarda diploid holatda, jinsiy hujayralarda gaploid holatdagi 
xromosomalar saqlanadi. O`simlikning tuxum hujayrasida, urug` hujayrasida, spermiysida 
xromosomalar gaploid holatda bo`ladi. Murtak xaltasida maysada, markaziy hujayrada, 
o`sish konusida, barg epidermisida xromosomalar diploid holatda bo`ladi. Endospermda 
esa xromosomalar triploid holatda bo`ladi. Har qanday organizmning 2n holatdagi 
xromosomalarida jinsiy xromosomalar soni 2 ta bo`ladi. Qolgani autosoma hisoblanadi. 
Erkak va u`rg`ochi organizmlarda autosomalar bir xil bo`ladi, faqat jinsiy xromosomalari 
bilan farq qiladi: XX yoki XY; 
Daun sindromi – erkaklarda ham, ayollarda ham uchraydi.Bu kasallikning kelib chiqishiga 
sabab, 21 – juft autosoma xromasining bittaga oshib ketishi natijasida diploid to`plam 47 
ta bo`lib qolishidir. Daun sindromida xromosoma ko`rinishi : 45 ta autosoma + 2 ta jinsiy 



Download 1.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling