“O’quvchilarga geografiya darslarida o’zlashtirish qiyin bo’lgan mavzular, masalalar va geografik xaritalar bilan ishlash ko’nikmasini zamonaviy yondashuv asosida hosil qilish”
Download 1.31 Mb. Pdf ko'rish
|
1674924811 Metodik tavsiyanoma geografiya
- Bu sahifa navigatsiya:
- Oqimlar: A) Peru B) Golfstrim C) Kurosio D) Kanar Xaritadagi raqamlari : 1) 1 2) 2 3) 3 4)
- Soat mintaqalari va vaqtni hisoblash
|
Yozuvsiz xaritalar bilan ishlash
Maktablarda yozuvsiz xaritalarni ko’pincha dars oxirida to’ldiradilar hamda ularga uyga topshiriq tariqasida beriladi. Uyda bajarilgan yozuvsiz xaritalar aniq, chiroyli bo’lsa ham biroq ko’chirib olingan yoki boshqa bir kishi ishlab bergan bo’lishi mumkin, bu ish o’quvchiga yetarli bilim bermaydi. Yozuvsiz xaritalarni sinfda ishlash yaxshi natija beradi, bunda o’quvchilar yangi 19 materialni o’rganadilar, bilimlari mustahkamlanadi. Yozuvsiz xaritalar bilan olib boriladigan ishdai oldin o’qituvchi uni bajarishga doir ko’rsatmalar berishi kerak. Yozuvsiz xarita boyicha o’quvchilarni fikrlashga undovchi bir nechta topshiriqlarni ko’rib chiqamiz. 1. Quyidagi yozuvsiz xaritadagi okean oqimlarining nomlari xaritada joylashgan o’rniga qarab moslashtiring. Oqimlar: A) Peru B) Golfstrim C) Kurosio D) Kanar Xaritadagi raqamlari : 1) 1 2) 2 3) 3 4) 4 2. Quyidagi yozuvsiz xaritada ko’rsatilgan kvadratlar ichiga Rossiya bilan chegaradosh davlatlar raqamini o’rniga yozing. 1. Xitoy 2. Gruziya 3. Qozog’iston 4. Latviya 20 Soat mintaqalari va vaqtni hisoblash Avvalo vaqt o‘lchovi Yerning aylanishini kuzatishga asoslangan, shu sababli Quyosh vaqti, yulduz vaqti va boshqa vaqtlar ajratiladi, vaqtni aniqlashda yulduz vaqtidan foydalanish noqulay, chunki u kun bilan tunning almashinish vaqtiga to‘g‘ri kelmaydi. Shuning uchun amalda Quyosh vaqtidan foydalaniladi. Quyosh vaqti Yerning Quyoshga nisbatan harakatiga qarab aniqlanadi. Yer bir sutka, ya'ni 24 soat davomida o‘z o‘qi atrofida g‘arbdan sharqqa tomon bir maratoba to‘liq aylanib chiqadi. Yerning o‘z o‘qi atrofida bir marta aylanib chiqishi uchun ketgan vaqt 2π = 360º ga teng. 360º ni bo‘lamiz 24 soatga, ya'ni 360º:24=15º ga teng. Demak Yer o‘z o‘qi atrofida har 15º harakatlanganda 1soatga teng bo‘ladi. Endi amaliy topshiriqning bajarilishi bilan tanishamiz. Toshkent shahrida ( geografik koordinatasi 41°sh.k va 69°shq.u) turgan sayyoh soat 12:00 da Izmir shahrida ( uning geografik koordinatasi 38°24ꞌsh.k va 27°09ꞌshq.u) turgan sayyohga qo‘ng‘iroq qildi, xuddi shu vaqtda Izmir shahrida soat necha bo‘lganini aniqlang? A) 9:12 B) 14:32 C) 10:12 D) 15:00 1. Necha soatga farq qilishini aniqlab olamiz. 69° - 27°09ꞌ = 41º51ꞌ - 69°00ꞌ Bu raqamlarni ayirishda gradusdan minutga qarz olguncha 60 minut olib 27°09ꞌ beriladi, shunda 68º qoladi va 60´ minutdan 09ꞌ minutni ayirsak 51ꞌ qoladi. ──── 41º51ꞌ 41º51ꞌ: 15= 2.8 Ikki shahar orasidagi farq 2 soat va butundan keyingi raqam necha minutga tengligini aniqlash kerak. 2. 1 soat - 60 min x= 0,8 *60/ 1= 48 min 0.8 - x Ikki shahar orasi 2 s 48 min ga farq qilarkan. 3. - 12:00 2:48 Minutlarni ayirguncha 12 soatdan 60 minut qarz olinadi, shunda ─── 11 soat 60 minutdan ayriladi. Javob A bo’ladi. 9:12 |
