O‘quvchilarni matn yaratishga. Aytbayeva M

OLIY TA’LIM FAN VA INOVATSIYALAR VAZIRLIGI

ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI PEDAGOGIKA FAKULTETI

BOSHLANG’ICH TA’LIM (SIRTQI) YO’NALISHI
II kurs 212-guruh talabasi
Normatova Mohchexraning
“Boshlangich sinf ona tili va o’qish darslarida o’quvchilarni matn tuzishga o’rgatish”
mavzusidagi


KURS ISHI
Qabul qildi: __________ ________________________

Topshirdi: Normatova Mohchexra

Mundarija
Kirish..................................................................................................
Boshlang‘ich sinflarda mustaqil matn yaratish ko‘nikmalarini
shakllantirish .....................................................................................................
Grammatik topshiriqli va tasvir elementlari bo‘lgan bayon yozishga
o‘rgatish...............................................................................................................
Matn mazmunini qisqartirib bayon yozishga o‘rgatish.........................
UMUMIY XULOSALAR..........................................................................
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI...............................


KIRISH
Boshlang‘ich sinfda o‘quvchilar nutqini boyitish va og‘zaki hamda yozma savodxonligini oshirishning asosiy omillaridan biri ularni matn tuzishga o‘rgatishdir. Matn yaratish ijodiy ish bo‘lib boshlang‘ich sinf o‘quvchilarning tafakkurini rivojlantirishida katta ahamiyatga ega. Bu esa boshlang‘ich sinf o‘quvchilari zimmasiga katta ma’suliyat yuklaydi. Boshlang‘ich sinflarda dastlab gaplarni o‘qish, ixcham matnlar yaratish, keyinchalik esa bayon yozishga o‘rgatish orqali matn ustida ishlar olib boriladi. Matnning ham xilma xil turlari mavjud, ulardan o‘rganilayotgan til hodisalariga oid matnlar, badiiy matn, ilmiy va ramziy matnlar ustida ish olib boriladi. Lekin har bir matnning o‘ziga xos xususiyatlari mavjud, boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi faqat shularni dars jarayonida o‘quvchilarga o‘rgatib borishi lozim. Demak, bunday ma’suliyatni amalga oshirishda boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi oldiga katta ma’suliyat yuklanadi. Bu esa ushbu malakaviy ish mavzusining eng dolzarb masalaridan biriga bag‘ishlanganligidan dalolat beradi.
“Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” talablariga ko‘ra “Boshlang‘ich ta’lim umumiy o‘rta ta’lim olish uchun zarur bo‘lgan savodxonlik, bilim va ko‘nikma asoslarini shakllantirishga qaratilgan ta’limdir”
Shuning uchun ham “Bolaning dunyoqarashi, didi, salohiyati shakllanadigan boshlang‘ich sinflarga eng yetuk, eng tajribali murabbiylar berkitib qo‘yilishini oddiy mantiqning o‘zi talab etadi”. Darhaqiqat, shunday ekan boshlang‘ich sinf o‘quvchilari bizga erkin fikrlay oladigan ijodiy fikr mahsulini nutq shakliga mos ravishda og‘zaki va yozma bayon qila olish ko‘nikma va malakalarini egallagan barkamol avlodning boshlang‘ich avlodini yetkazib berishilari kerak.
Buning uchun esa DTS talablariga mos erkin matn yarata oladigan o‘quvchilarni tarbiyalash lozim.