“O‘quvchilarning tabiiy-ilmiy savodxonligini baholashda xalqaro dasturlar va taqqiqotlar” o‘quv kursining

 
Aminokislotalarga oid masalalar yechish metodikasi. 

---

Aminokislota haqida ayrim ma’lumotlar: 
Aminokislotalar – molekulasida 
amin
 va karboksil guruhi boʻlgan organik 
birikmalar. 200 ta tabiiy aminokislotalar maʼlum. Lekin 
oqsillar
 tarkibida faqat 20 
aminokislotalar va ularning 2 ta amidi uchraydi. Qolganlari oqsillar tarkibiga 
kirmaydi. Biologik va fiziologik funksiyasi bo‘yicha aminokislotalar 
almashinadigan va almasha olmaydigan sinflarga bo‘linadi. 
• 
Almashib bo‘lmaydigan aminokislotalar inson tanasida boshqa 
moddalardan sintezlanmaydi. Ular asosan oziq-ovqat tarkibida qabul qilinadi. Bu 
sinfga quyidagi 8 ta aminokislota kiradi: valin, leytsin, treonin, lizin, metionin, 
izoleytsin, fenilalanin va triptofanlar.  
• Qisman almashadigan aminokislotalar inson tanasida kam miqdorda 
sintezlanadi. Shuning uchun,bu aminokislotalarni inson qisman oziq-ovqat orqali 
qabul qilib turishi lozim. Bu aminokislotalarga arginin, gistidinlar kiradi. 
• Almashinadigan aminokislotalar inson tanasida yetarli darajada uglevod 
va boshqa aminokislotalar metabolitlaridan sintezlanadi. Bu aminokislotalarsiz 
inson tanasida biokimyoviy jarayonlar uzoq vaqt buzilmaydi. Bularga glitsin, alanin, 
serin, sistein, prolin, sistin, asparagin va glutamin kislotalar kiradi. 
• Hujayra sitoplazmasidagi erkin aminokislotaningMr massasi 138 Da deb 
qabul qilinadi
• Oqsil tarkibidagi bitta aminokislotaning massasi120 Da ga teng .
• Sababi-ikkita aminokislota tarkibidagi bitta molekula suvni chiqarib 
o‘zaro peptid bog‘ orqali bog‘lanadishuning uchun erkin aminokislota 138oqsil 
tarkibida esa 120 Da bo‘ladi
• Bitta aminokislotaning uzunligi 3 A
o
ga teng
• Bitta aminokislota 3 ta nukleotidning birikishidan xosil bo‘lgan 1 ta