“O‘quvchilarning tabiiy-ilmiy savodxonligini baholashda xalqaro dasturlar va taqqiqotlar” o‘quv kursining

Yechilishi: 
Ushbu masalani ikki xil usulda ishlash mumkin. 
1 - usul tenglama: 
1) 30:0,375=800 vodorod bog‘ 
2) 105,4:0,34=310 DNK molekulasining bitta zanjirdagi nukleotidlar soni 
3) 310×2=620DNK molekulasining ikkita zanjirdagi nukleotidlar soni 
4) vodorod bog‘lar va DNK molekulasidagi nukleotidlar soniga asoslangan 
holda ikki noma’lumli tenglama tuziladi. 
2x+2y=620 
2x+3y=800 
X=130A-T orasidagi vodorod bog‘ 
Y=180×3=540 G-S orasidagi vodorod bog‘ 
2- usul dioganal: 
1) 30:0,375=800 [H] bog‘ 
2) 105,4:0,34=310 DNK molekulasining bitta zanjirdagi nukleotidlar soni 
3) 310 × 2=620 
310 × 3=930 
620130A va T 
\/ 
800 
/\ 
930180G va S 
180×3=540
Javob: Dastlabki DNK malekulasidagi G-S orasidagi vodorod bog‘lar sonini 
toping 
3. Birinchi DNK fragmentida 750 ta , ikkinchi DNK fragmentida esa 1100 ta 
nukleotid mavjud.Birinchi DNK dagi A lar soni purin asoslari sonidan 1,25 marta 
kam , ikkinchi DNK fragmentidagi S nukleotidlar soni pirimidin asoslarining 
umumiy sonidan 2,75 marta kam ekanligi ma’lum.Har ikkala DNK bo‘laklaridagi A 
va T nukleotidlari orasidagi H bog‘lar sonini aniqlang. 
Yechilishi:
1 - DNK da 750 ta nukleotid boʻlsa purin asoslari ham pirimidin asoslari ham 
375 tadan boʻladi.  
2 - DNK da ham shunday 550 tadan har bir asos. 
Purin asoslari = A -- G 
Pirimidin asoslari = T -- S 

---

1)A+G=375
A = x ; G = 375-x 
375 
---------- = 1,25 
x 
x=300 A ; G= 75 
2)T+S = 550 
S = x ; T = 550-x 
550 
---------- = 2,75 
x 
x= 200 S ;T = 350 
300 × 2 = 600 
} 1300 [H] bogʻ 
350 × 2 = 700 
Javob: Har ikkala DNK bo‘laklaridagi A va T nukleotidlari orasidagi H 
bog‘lar sonini 1300 
4. 4 ta noma’lum nukleotidli DNK molekulalarining biridan sun’iy sharoitda 
99 ta peptid bog‘li oqsil molekulasi sintezlandi. Barcha DNK molekulasidagi 
nukleotidlar oqsil biosinteziga javob bo‘lgan DNK molekulasidan 4,3 marta ko‘p. 
2-DNK nukleotidi 1– DNK nukleotidlaridan 1,2 marta, 3– DNK dan 0,8 marta, 4–
DNK nukleotidlaridan 2 marta katta bo‘lsa, 4– DNK molekulasidagi fosfodiefir 
bog‘lar sonini aniqlang. 
Yechilishi:
Peptid bogʻ aminokislotadan 1 taga kam boʻladi 
1) 99+1=100
2) 100×3=300 (DNK 600) oqsil biosinteziga javob bo‘lgan DNK 
molekulasidagi nukleotidlar soni
3) 600×4,3=2580Barcha DNK molekulasidagi nukleotidlar soni 
4) 2 – DNK ni x deb olamiz shunda 
1 – DNK x/1,2 
3 – DNK x/0,8 
4 – DNK x/2 
5) x/1,2 + x + x/0,8 + x/2 = 2580 
0.833x+x+1.25x+.5x=2580 

---

3,583x=2580 
x = 720 
1 – DNK=720:1,2= 600
2 – DNK= 720 
3 – DNK=720:0,8= 900 
4 – DNK =720:2=360 
DNK da fosfodiefir bogʻ 2 ta kam boʻladi 
4 – DNK 360 – 2 = 358