Organik kimyodan mustaqil ta`lim uchun dasturlashtirilgan topshiriqlar yaratish texnologiyasi

 
71 
 
b ) b e n z i l q o l d i g ` i … … . x o s i l q i l i n a d i .
6 1 . o r t o - k s i l o l 0 - k s i l o l
M e t a - k s i l o l y o k i m - k s i l o l
P a r a - k s i l o l p - k s i l o l
A r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r n i x o ya t d a k o ` p v a t u r l i t u m a n . U l a r d a
b e n z o l x a l k a s i b i t t a yo k i b i r n e c h t a x a m b o ` l i s h i m u m k i n .
6 3 . A r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r n i n g y a n a m u x i m v a k i l i
n a f t a l i n d i r . N a f t a l i n m a l e k u l a s i x a m b e n z o l x a l k a l a r i d a n t u z i l g a n .
U n i n g t u z i l i s h f o r m u l a s i q u y i d a g i c h a :
T u z i l i s h f o r m u l a e ` t i b o r b i l a n q a r a n g .
I k k i t a b e n z o l x a l k a l a r i q o ` s h i l i b k e t g a n ( k o n d e n t s a n l a n g a n ) .
U g l e r o d a t o m l a r i n i v a l e n t l i g i n i x i s o b l a n g . U g l e r o d a t o m l a r i
n a f t e l i n d a x a m t u r t v a l e n t l i .
N a f t a l i n n i m a l e k u l a f o r m u l a s i q a n d a y ?
* C
1 0
H
1 0
5 3
* C
1 0
H
8
6 9
* C
1 0
H
1 2
5 2
6 3 . S i z e t i l v e n i l g u r u x l a r n i x a m d a f e n i l v a b e n z i l g u r u x l a r n i
k u y a s i z . 8 3 g a u t i n g .
6 4 .

---

 
72 
 
D e g i d r o g e n l a n i s h r e a k t s i y a s i a l i t s i k l i k u g l e v o d o r o d l a r d a n
a r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r o l i n a d i .
6 5 . S i z f a q a t m - k s i l o l u c h u n t o ` g ` r i n o m k e l t i r d i n g i z .
3 7 - g a q a y t i n g v a y a n a o ` q i b c h i k i n g .
6 7 . S i z s t i r o l u c h u n g i n a t o ` g ` r i n o m k e l t i r d i n g i z . 7 6 - d a n
b o s h l a b q a y t a o ` q i b c h i k i n g .
6 8 . T o l u o l .
T o l u o l d a g i m e t i l g u r u x v o d o r o d i o l i b t a s h l a n g a n d a b e n z i l r a d i n a l i
x o s i l b o ` l a d i . T o l u o l v a b e n z i l r a d i n a l i n i t u z i l i s h f o r m u l a s i n i v a
t a g i g a n o m i n i y o z i n g .
J a v o b i n g i z n i 6 1 - b i l a n t e k s h i r i b k o ` r i n g .
6 9 . B e n z o l n i n g m u h i m x o s i l a l a r i d a n b i r i s t i r o l . B u y e r d a
y u q o r i m a l e k u l a l i s i n t e t i k p o l i m e r l a r o l i s h u c h u n e n g m u x i m
x o m a s h y o .
U n i m o l e k u l a s i d a s i z b i l a d i g a n q a n d a y k i s i m l a r
( k o l d i k l a r ) m a v j u d .
A ) b e n z o l v a a s e t i l e n 5 a
B ) t o l u o l v a m e t a n 4 7
V ) b e n z o l v a e t e n 7 6
G ) t u s h u n m a d i m 7 7
N a f t a z i n n i m o l e k u l a f o r m u l a s i
C
1 0
H
8
. T u z i l i s h f o r m u l a s i .

---