Organik kimyodan mustaqil ta`lim uchun dasturlashtirilgan topshiriqlar yaratish texnologiyasi

 
67 
 
K s i l o l l a r b e n z o l d a n x u d d i s h u n d a y, i k k i t a v o d o r o d a t o m i n i
m e t i g u r u x g a a l m a s h t i r i s h y o ` l i b i l a n x o s i l q i l i n a d i . K s i l o l n i
e m p i r i c f o r m u l a s i q a n d a y?
* C
7
H
1 2
* C
8
H
1 0
* C
8
H
1 2
N o t o ` g ` r i . B e n z o l n i f o r m u l a s i C
6
H
6
. T o l u o l b e n z o l d a g i b i t t a
v o d o r o d a t o m i n i m e t i l g u r u x g a a l m a s h t i r i s h yo ` l i b i l a n x o s i l
q i l i n a d i . T o l u o l n i m o l e k u l y a r f o r m u l a s i q a n d a y? J a v o b i n g i z n i 3 4 -
b a n d b i l a n t e k s h i r i b k o ` r i n g .
B u u c h t a k s i l o l l a r q a n d a y n o m l a n a d i .
a b
s
* o r t o - * p a r a - * m e t a -
- - 4 0
* m e t a - * o r t o - * p a r a -
k s i l o l
- - 3 2
* p a r a - * m e t a - * o r t o -
- - 6 5

---

 
68 
 
* o r t o - * m e t a - * p a r a -
- - 5 5
N o t o g ` r i . Q u yi d a s t i r o l m o l e k u l a s i t a r k i b i y q i s m l a r i
k e l t i r i l g a n : C H
2
- C H , C
6
H
5
- . 6 9 b o ` y i c h a t a k r o r l a n g .
h a l i x a m u g l e v o d o r o d n a m i n i y a x s h i o ` z l a s h t i r m a g a n s i z . 3 4
d a n b o s h l a b y a n a o ` q i b c h i q i n g .
B e n z o l n i f o r m u l a s i C
6
H
6
. T o l u o l b e n z o l d a g i b i t t a v o d o r o d
a t o m i n i m e t a l g u r u h g a a l m a s h t i r i s h y o ` l i b i l a n x o s i l q i l i n a d i .
T o l u o l n i a m p i r i k f o r m u l a s i n i y o z i n g . J a v o b i n g i z n i 3 4 b i l a n
t e k s h i r i n g .
K s i l o l n i e m p i r i c f o r m u l a s i C
8
H
1 0
S t r u k t u r a f o r m u l a s i d a g i
b e n z o l i k k i t a v o d o r o d a t o m i n i i k k i t a m e t a l g u r u h g a a l m a s h t i r i s h
y o ` l i b i l a n k s i l o l t u z i l i s h f o r m u l a s i x o s i l q i l i n a d i . J a v o b i n g i z n i
3 7 b i l a n t e k s h i r i b k o ` r i n g .
B e n z o l n i q a y n a s h x a r o r a t i 8 0
0
C t o l u o l n i k i 1 1 1
0
C ,
k s i l o l l a r n i k i e s a 1 4 0
0
C ( i z o m e r l a r a r a l a s h m a s i ) .
E t i b o r q i l i n g ! J a d v a l l a r n i q a y n a s h x a r o r a t i m o d d a n i
m o l e k u l l a r a s o s i o r t i s h i b i l a n o r t a d i .
U g l e v o d o r o d l a r u c h u n m u h i m x o s s a l a r d a n b i r i u l a r n i x a v o
k i s l o r o d i d a y o n i s h i . U g l e v o d o r o d l a r t o ` l i q yo n g a n d a C O
2
v a H
2
O
x o s i l b o ` l d i . M e t a n n i yo n i s h r e o k s i y a t e n g l a m a s i n i y a k u n l a n g .
C H
4
+ …… …..+….. 
J a v o b i n g i z n i 5 8 b i l a n t e k s h i r i n g .
C
8
H
1 0
C
1 0
H
8

---