Organik kimyodan mustaqil ta`lim uchun dasturlashtirilgan topshiriqlar yaratish texnologiyasi

 
73 
 
M a l e k u l a s i d a b e n z o l i k k i t a e m a s u c h t a , t u r t a v a k o ` p l a b u z a r o
b o g ` l a n g a n a r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r x a m m a v x u m . U l a r t u r l i c h a
b o g ` l a n i s h i x a m m u m k i n a m m o b i z f a q a t , n a f t a l i n b i l a n
k i f o y a l a n a m i z .
7 0 . a ) f e n i l q o l d i g ` i b e n z i l d a n x o s i l q i l i n a d i .
b ) b e n z i l q o l d i g ` i t o l u o l d a n x o s i l q i l i n a d i .
E n d i y a n a s t i r o l g a q a y t a m i z .
S t i r o l d a x u d d i e t i l e n d a g i k a b i ( C H
2
= C H
2
) q o ` s h b o g ` b i r l i g i n i
k o ` r g a n e d i k ( C
6
H
5
- C H = C H
2
) .
E t i l e n n i p o l i m e r l a n i s h r e a k t s i y a s i s x e m a s i n i e s l a n g .
C H
2
= C H
2
p o l i m e r l a n i s h
C H
2
= C H
2
- …
S t i r o l x a m x u d d i s h u n d a y p o l i m e r l a n i b x o s i l k i l a d i .
P o l i s t i r o p m o l e k u l a s i n i x a m u c h u n u g l e r o d z a n j i r i g a e g a
b o ` l i b u g l e r o d a t o m l a r i n i i k k i s i d a n b i r i f e n i l r a d i k a l i b i l a n
b o g ` l a n g a n .
S t i r o l m o l e k u l a s i q a n d a y i k k i t a r a d i k a l n i b i r i k i s h i d a n x o s i l
b o ` l a d i .

---

 
74 
 
* e t i l v a b e n z i l 6 3
* e t i l v a f e n i l 8 0
* v i n i l v a f e n i l 8 2
* v i n i l v a b e n z i l 8 6
a ) f e n i l q o l d i g ` i b e n z o l d a n x o s i l q i l i n a d i .
b ) b e n z i l q o l d i g ` i t o l u o l d a n x o s i l q i l i n a d i .
7 1 . S i z s t i r o l n i t o ` g ` r i n o m l a d i n g i z . 7 6 d a n b o s h l a b
t a k r o r l a n g .
7 5 . J a v o b i n g i z n i t e k s h i r i b k o ` r i n g :
M e t a n C H
4
m e t i l r a d i k a l i - C H
3
E t a n
C
2
H
6
e t i l r a d i k a l i - C
2
H
5
P r o p a n C
3
H
8
p r o p i l r a d i k a l i - C
3
H
7
B e n z o l C
6
H
6
f e n i l r a d i k a l i - C
6
H
5
E t i l e n C
2
H
4
v i n i l r a d i k a l i - C
2
H
3
S i z “ v i n i l ” v a “ f e n i l ” r a d i k a l l a r i n o m i g a e t i b o r q i l i n g . B u
i k k i t a r a d i k a l n o m i n i u g l e v o d o r o d n o mi d a n x o s i l q i l i b
b o ` l m a y d i . B e n z i l r a d i k a l i n o m i x a m b e n z o l n o m i d a n x o s i l
q i l i n g a n e m a s . U q a y s i u g l e v o d o r o d q o l d i g ` i ?
J a v o b n i 6 8 b i l a n t e k s h i r i n g .
7 6 . N a f t a l i n n i n g s t r u k t u r a f o r m u l a s i .
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
4
5
6
7
8
U n i m o l e k u l a s i i k k i t a b e n z o l
x a l q a n i i k k i t a u m u m i y u g l e r o d b i l a n b i r i k i s h i d a n x o s i l b o ` l g a n .
B i t t a a r o m a t i c y a d r o u g l e v o d o r o d q a n d a y n o m l a n a d i ?

---