Organik va fizikaviy kimyo kafedrasi

1.122. Tarkibida 93 % SiO₂ bo‘lgan 4,5 kg qum yuqori haroratda natriy ishqori bilan ishlanganda 8,39 kg natriy silikat hosil bo‘lsa, reaksiyaning unumi qanday bo‘lgan? (Javob: 98,6 %).

1.123. Tarkibida 5,45 g kalsiy nitrat bo‘lgan eritmaga mo‘l miqdor natriy oksalat qoshganda 4,14 g kalsiy oksalat cho‘kkan bo‘lsa, reaksiyaning unumi qanday bo‘lgan? (Javob: 97,3 %).

1.124. Reaksiya unumi 87,5 % bo’lganda qo‘rg‘oshin sulfatning 31,3 g cho‘kmasi hosil bo‘lgan. Buning uchun qancha massa qo‘rg‘oshin nitrat olish kerak? (Javob: 37,83 g).

1.125. Zavodning sulfat kislota sexiga tarkibida 78 % FeS₂ bo‘lgan boyitilgan 86,5 t pirit keltirildi. Piritdan SO₂ olish jarayoni unumdorligi 95 %, SO₃ olish unumdorligi 97 % va oxirgi bosqichda H₂SO₄ olish unumdorligi 98,5 % bo‘lsa, shuncha massa piritdan qancha sulfat kislota olinishi mumkin?

Yechish: Pirit tarkibidagi FeS₂ ning massasi:

t.

Reaksiya tenglamalari:4FeS₂+11O₂8SO₂+2Fe₂O₃,

2SO₂+O₂2SO₃,

SO₃+H₂OH₂SO₄.

Tenglamalar asosida yagona sxematik tenglama tuzsak:

FeS₂2SO₂2SO₃2H₂SO₄

hosil bo‘ladi. Sxematik tenglama bo‘yicha tuzilgan proporsiya:

t.

Reaksiyalar unumlari 100 % bo‘lganda 110,2 t H₂SO₄ hosil bo‘lardi. Berilgan bosqichlar unumi hisobga olinsa, bosqichlarning umumiy unumi: Bundan: t H₂SO₄.

1.126. Fosfat kislota sexiga tarkibida 76,5 % Ca₃(PO₄)₂ bo‘lgan 82,4 t boyitilgan fosforit rudasi keltirilgan bo‘lsa, unga sulfat kislota ta’siridagi reaksiya natijasida unumdorlik 96,78 % bo‘lganda, qancha massa ortofosfat kislota olish mumkin?

(Javob: 38,6 t).

1.127. Tarkibida 97,5 % NaCl bo‘lgan toshtuzning 15,78 t massasidan unga konsentrlangan sulfat kislota ta’sir ettirib, unumdorlik 98,5 % bo‘lganda, qancha massa vodorod xlorid olish mumkin? (Javob: 9,46 t).