O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari
Bel muskullari asosan skelyeton uchun muhim bо„lib hamda umurtqa qizmining har
Download 1.25 Mb. Pdf ko'rish
|
bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari fanini organish usullari
|
Bel muskullari asosan skelyeton uchun muhim bо„lib hamda umurtqa qizmining har
tomonidan bо„yindan tos suyagiga qadar ikkita yirik muskul bо„laklarga bо„linadi. Bu belning haqiqiy segmental muskulaturasi bо„lib hamda uni qamrab turgan muskullar nilan kontrastga kirishi mumkin 14
Statik holatni chidamlilikni ortib borishi bolaning yoshi sayin
14
Function‖ ThiemeStuttgart · New Yorkhttp: //www.bestmedbook.com/2004 141-bet bet mazmun va moxiyatidan foydalanildi
bir tekis bо‗ladi. Muskullarni charchashi. Charchash deb alohida organ yoki butun organizmni yoki tо‗qimani funksiyalanishidan sо‗ng ish qobiliyatini vaqtincha pasayishiga aytiladi. Dam olishdan sо‗ng charchash bosiladi. Odamning bir gruppa muskullarini charchashi ergograf degan asbob yordamida tekshiriladi. Muskullar ish vaqtida yoki statik hollarda uzoq muddat qisqarib turishi yoki birorta jismoniy ish bajarganda charchaydi. Muskul charchaganda muskulning qisqarishidagi latent davri uzayadi, 'kuchi kamayadi, ta‘sirotlarga javob berish tezligi kamayadi, organizmning chidamliligi kamayadi. Bolaning yoshi qancha kichik bо‗lsa, u shuncha tez va oson charchaydi, ayniqsa bir turli muskul faoliyatida tez charchash vujudga keladi. Bolalar harakatsiz holatda harakatlarni uzoq muddat ushlab turilganda kattalarga nisbatan tezroq charchaydilar. Ish qobiliyatining uzoq saklanishida va charchashning boshlanishida markaziy nerv sistemasi hal qiluvchi rol uynashini I.M. Sechenov, I.P. Pavlov, N.YE. Vvedenskiy va A.A.Uxtomskiylar о‗z tekshirishlarida kо‗rsatib beradilar. Organizmni charchashida bosh miya pо‗stlog‗ining ta‘siri kо‗p tajribalar bilan isbotlab berilgan. Charchashga vegetativ nerv sistemasini ta‘sir etishini olimlardan L.A. Orbeli va A.G. Genitsinskiy kо‗rsatib berdilar. Ish qobiliyatini tiklashda eng yaxshi usul aktiv dam olishdir. N.M. Sechenov uzo • ishlash natijasida charchagan о‗ng qо‗lning , tamomila dam olish sharoitida ish qobiliyati qanday tiklanishini shuningdek, chap qо‗l muayyan ish bajargan ya‘ni aktiv dam olish vaqtida ish qobiliyati qanday tiklanishini solishtirib kо‗rdi. Ish qobiliyati passiv dam olishga nisbatan aktiv dam' olishda tezroq tiklanishi ma‘lum bо‗ladi. Shuning uchun, organizm charchaganda aktiv dam olish passiv dam olishga nisbatan foydali. harakatsizlik yoki adinomiya teridan proprioretseptorlardan va vestebulyar apparatdan nerv sistemasiga markazga intiluvchi impulslarni kelishini 1 kamayishi yoki tо‗xtashi - bilan vujudga keladi. Natijada muskullardagi modda almashinuvi refletor yо‗li bilan о‗z-о‗zidan boshqarilishi kamayadi, bu esa organizm organlarini о‗sishini kechiktiradi. Muskul tolalarini ingichkalanishiga olib keladi. Shu bilan bir vaqtda bosh va orqa miyaning qо‗zg‗aluvchanligi pasayadi, bu aqliy faoliyatni pasayishiga olib keladi. Adinomiya va muskullarni kam harakatlanishi ichki organlarni rivojlanishiga salbiy ta‘sir etadi. 6-7 yoshgacha bо‗lgan bolalarning charchamaganga о‗xshab turishiga sabab uning aniq harakatlarni talab qiladigan va qarshilikni yengadigan harakatlarni bajarmasligidir. 7-8 yoshgacha bо‗lgan bolalarda mayda muskullarni qisqarishini koordinatsiyasini yetarli bо‗lmaganligi uchun ular aniq, mayda, nozik harakatlarni juda qiyinlik bilan amalga oshiradilar. Shuning uchun, bu yoshdagi bolalar yozish, rasm chizishda, nina bilan ishlashda tez charchaydilar. 7-8 yoshli bola katta odamga nisbatan kо‗p harakatni bajaradi, lekin kam energiya sarf qiladi. Shuningdek 7-12 yoshli bolalarda harakatlarni koordinatsiyalashmagan tufayli tez charchashi vujudga keladi. Shuning uchun bu yoshdagi bolalarda jismoniy tarbiya 40-45 minutdan oshmasligi kerak. 11-12 yoshli bolalar jismoniy kuch talab qiladigan va chidamlilikni talab qiluvchi harakatlarni bajaradilar. Shuning uchun jismoniy gimnastik mashgulotlar, mehnatdagi faoliyatda tez-tez dam berish, ish temni va turini о‗zgartirib turish, bolalarni ish holatini, pozasini о‗zgartirib turish va nerv sistemasiga organizmning umumiy ish qobiliyatini oshiruvchi ijobiy emotsional holatini vujudga keltirish kerakligini taqozo etadi. Download 1.25 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|