Organizmde dári elementlerinıń bioximiyalıq transformaciyası hám bunda bawır endoplazmatik tóri fermentleriniń áhmiyeti

Dári elementlerin transport beloklar menen baylanısıwınıń fiziologikalıq áhmiyeti
Dáriler belok menen baylanısqanda olardıń organizmden shıǵarılıw tezligi tómenlewi yamasa artpaqtası múmkin. Eger element tek búyrek filtratsiyası arqalı ajraladi`ǵan bolsa, ol jaǵdayda onıń organizmde saqlanıw waqıtı uzayadi. Dári elementlerin sarısuw belokları menen baylanısıwı olardı bawır fermentleri tásirine uchrash múmkinshiligin azaytadı. Geyde baylanısıw áqibetinde dáriniń
organizmden shıǵıp ketiwi tezlanganligi da gúzetilgen. Dári quralı sarısuw belokları menen qanday baylanıstırnsa, toqıma molekulaları menen de sonday baylanısadı. Nátiyjede olar organizmde bir neshe hápteden bir neshe ay, hátte bir neshe jılǵa shekem saqlanıwı múmkin. Beloklar menen bekkem baylanısatuǵın elementlar bawır arqalı, bos baǵ payda etediganlari bolsa búyrek arqalı shiǵarıladı. Dáriler ekskretsiyasida kompleksleriniń dissosiya tezligi zárúrli rol oynaydı. Bawır kletkaları albuminli komplekslerdi tez hám kóplegen biriktiradi hám búyrekke salıstırǵanda effektiv ajratadı. Biologiyalıq aktiv elementlardı albumin menen baylanısıwı olar tásirin joǵalıp ketiwine alıp keledi. Mısalı, gipoalbuminemiya xolatidagi nawqaslar prednizalon, diazenam qabıl etkenlerinde olarda qosımsha nojuya reakciyalar gúzetilgen.
Ximiyalıq qurılısı uqsas bolǵan elementlardı biriktiruvchi bólimleri de birdey bolıp, básekili ingibirlanish mexanizmine tiykarınan birinshi elementtı birigiwi ekinshisin birigiwin azaytadı. Albumin menen baylanısqan dárin beloklı kompleksinen siqib shıǵarılıwı qápelimde nátiyjelerge alıp keliwi múmkin, sebebi bul waqıtta baylanıspaǵan dári bólegin aktivligi bir neshe ret asıwı múmkin. Mısalı, qant muǵdarın pasaytiruvchi sulfanilamid tolbutamidni fenilbutazon, salitsilin, sulfanazin menen siqib shıǵarılıwı gipoglikemiyaga alıp keledi.
Albuminni dári quralı menen baylanıstırna alıw ózgesheligi ayırım keselliklerde ózgeriwi múmkin. Eritrositlar da sarısuw albumini sıyaqlı linpofil birikpelerdi baylanıstıradılar, sol sebepli de dári elementlerin eritrotsitlar menen baylanısıwı olardıń farmakodinamikasi hám farmakokinetikasiga tásir kórsetedi.
Dári ónimlerin sapa standartların ekspertizaga usınıs etiw hám tastıyıqlaw
Dári quralı sapa standartın islep shıqqan kárxana basshısı tárepinen imzolangan
joybarına tómendegi hújjetler qosıp tapsırıladı :
- dári ónimleri hám medicina texnikası sapasın baqlaw Bas basqarmasınıń boshligi
atına arza ;
- anıqlawtırıw xati;
- sapa standartı loixasida keltirilgen san kórsetkishlerdi tastıyıqlaytuǵın analitik kesteler (dári
quralınıń keminde 5 ceriyasida, immunobiologik preparatlar ushın bolsa úlginiń 3 ta
ceriyasida);
- dári quralınıń isletiliwi haqqında yuriqnoma (jańa dári quralı ushın );
- preparatnıń patent tazalıǵın tastıyıqlaytuǵın patent formo'jyarlari yamasa bul sapa
standartınıń patent tazalıǵın tekseriw shárt emesligin tastıyıqlaytuǵın málimleme (jańa dári
quralı ushın );
- sapa standartı loixasida keltirilgen kórsetkishlerdi, Mámleket farmakopeyasi hám sırt el
farmakopeyalarida keltirilgen kórsetkishler menen salıstırıw kestesi;
- qabarǵan jerlengen hám jarlıqlanǵan dári preparatinıń úlgileri.
Dári quralınıń sapa standartı loixasiga beriletuǵın anıqlawtırıw xatida tómendegi
maǵlıwmatlar aytıladı :
- sapa standartın islep shıqqan kárxananıń atı ;
- preparat sintezi yamasa texnologiyası haqqında qısqasha maǵlıwmat ;
- dári quralı yamasa substansiyasi sapa standartı loixasida keltirilgen kórsetkishler hám
normalardı anıqlaw usıllarınıń keńeytirilgen bayanı ;
- sapa standartınıń loihasi qanday texnologiyalıq hújjetler tiykarında úlginiń neshe
ceriyasida islep shıǵılǵanlıǵı haqqında maǵlıwmat ;
- Mámleket farmakopeyasinıń ulıwma talaplarınan chetlanish gúzetilgan táǵdirde, bul xolat tolıq tiykarlanadı ;
- Dári quralınıń sırt elde qollanılatuǵın uqsawları (analoglari) bolsa, olardıń
sapasın salıstırıp anıqlanǵanlıǵı tuwrısında maǵlıwmat berilip, bul dári quralı qaysı sırt el farmakopeyasida yamasa basqa kórkem ádebiyatqa baylanıslı derekte keltirilgenligi kórsetiledi.
Eger dári quralı jańa bolsa bul haqqında da kórsetiledi. Anıqlawtırıw xati hám analiz nátiyjeleriniń kestesi sapa standartın loixasini islep shıqqan kárxana basshısı tárepinen imzolanadi. Dári quralınıń sapa standartı dári ónimleri ekspertizasinıń Mámleket orayı tárepinen tekserilip, kerek bolǵan táǵdirde basqa qánigelik mákemeleri de qosıladı.
Sapa standartınıń ekspertizasida loixanıń ilimiy - texnikalıq dárejesi, onıń dári ónimleri normativ hújjetlerine qoyılǵan zamanagóy talaplarǵa sáykesligi tekserilip tómendegilerge itibar qaratıladı :
- dári quralınıń sapa normaları hám qarıydar ushın qabarǵan jerleniwi DF hám basqa standartlardıń talabına sáykesligi;
- sapa normaları bahaları, keltirilgen kórsetkishler hám jaramlılıq múddetiniń
tiykarlanǵanlıǵı ;
- ximiyalıq nomenklatura, fizikaviy birliklerdiń bahaları, keltirilgen atamalardıń
anıqlıǵı hám birdeydaligi.
Normativ hújjettiń ekspertizasida qatnasqan shaxslar bul jumıs processinde alınǵan maǵlıwmatlardıń konfidensialligi ushın juwapkerli. UFM, FM hám KFM farmakopeya komiteti tárepinen, Mámleket farmakopeyasi bolsa Ózbekstan Respublikasınıń Den sawlıqtı Saqlaw ministri tárepinen tastıyıqlanadi. Dári ónimleriniń sapa standartların belgilew hám dizimge alıw FM, vFM hám KFM tastıyıqlangach, Ózbekstan Respublikası Den sawlıqtı Saqlaw ministrliginiń Farmakopeya komiteti tárepinen tiyisli belgi berilip, dizimge alınadı. Olarǵa belgi berilgeninde, daslep Ózbekstan Respublikası Den sawlıqtı saqlaw ministrliginiń indeksi, keyin hújjetke berilgen tártip sanı hám tastıyıqlanǵan jılı kórsetiledi.