Organizmde dári elementlerinıń bioximiyalıq transformaciyası hám bunda bawır endoplazmatik tóri fermentleriniń áhmiyeti

Tema:Dari elementlerden organizmdegi biotransformatsiyası
Joba
1)Kirisiw
2) Dárilerdi organizmdegi biotransformatsiyanıń áhmiyeti
3) Dári elementlerin transport beloklar menen baylanısıwınıń fiziologikalıq
áhmiyeti
4) Dári ónimleri sapa standartlarına ózgertiwler kirgiziw tártibi
Paydalanılǵan ádebiyatlar

Kirisiw
Organizmde dári elementlerinıń bioximiyalıq transformaciyası hám bunda bawır endoplazmatik tóri fermentleriniń áhmiyeti.
Kúndelik turmısda adam organizmine ókpe, teri, tiykarınan awqat, ishimlikler, dáriler quramında ksenobiotiklar túsedi. Olardıń geyparaları zıyansiz, geyparaları bolsa ózine salıstırǵanda organizm biologiyalıq reakciyaların keltirip shıǵaradı.
Kópshilik dári elementlerin organizmde ózgerislerge dús keliwi, receptor menen munasábeti, emleytuǵın ózgeshelikin kórinetuǵın bolıw jolı xamon hal etilmegen. Farmakologik preparat kórsetip atırǵan tásir onıń ózine baylanıslıma yamasa metabolitlari esabıgami, orınsız tásiriniń kórinisleri qanday, basqa dáriler menen birgelikte qollanganda qanday nátiyjeler gúzetiliwi de esapqa alınıwı kerek.
Biotransformatsiya nátiyjesinde birpara kishi molekulalı, qutbli funktsional gruppalarǵa iye bolǵan, ph- dıń fiziologikalıq dárejelerinde ion jaǵdayı daǵı dári elementlerinıń biologiyalıq tásiri tiykarınan búyrek arqalı shıǵarıw jolı menen toqtatıladı. Kópshilik dáriler bunday fizikalıq - ximiyalıq ózgesheliklerge iye emesler. Farmakologik aktiv organikalıq molekulalar kóbinese lipofil (yog'da eruvchi), ph dıń fiziologikalıq dárejelerinde ionlashmagan jaǵdayda bolıp, plazma belokları menen bekkem baylanıstırndi. Búyrek kanalshaları membranaları lipofil qasiyetligi sebepli olar ańsat reabsorbtsiyaga ushraydı. Eger, dárilerdi ózgeriwge dús keliwi tek búyrek ekskreksiyasiga baylanıslı bolsa, olar organizmde uzaq múddetli tásirge iye boladılar. Sonday eken, dárilerdiń biologiyalıq aktivligin joǵalıp ketiwi yamasa ózgeriwine sebep olardıń metabolizbe bolıp tabıladı. Organizmde metabolik ózgerislerge dus kelgen dári biologiyalıq aktivligi tómenlewi yamasa joǵalıp ketiwi, geyde bolsa, kerisinshe, artpaqtası múmkin. Lipofil ksenobiotiklarnıń qutbli ózgesheligin, yaǵnıy eriwsheńligin artpaqtası nátiyjesinde olar organizmden ańsat shiǵarıladı. Mısalı, tiopental hám pentabarbital sıyaqlı lipofil barbituratlar suwda eruvchi birikpelerge aylanbasa olardı organizmden yarım shıǵarılıw dáwiri uzaq múddetke cho'ziladi. Ekinshiden tárepden, may toqımasında tóplanǵan lipofil elementlar metabolizmga dús keliwi kerek bolǵan tiykarǵı organlarǵa topıra, bir neshe jıllar dawamında organizmde saqlanıwı múmkin. Kópshilik dárilerdiń metabolik ónimlerin aktivligi tiykarǵı preparatlariga salıstırǵanda farmakodinamik jixatdan tómenlewi yamasa ulıwma bolmawi, birpara qallarda bolsa metabolitlar joqarı dárejede aktivlesip, júzimsik, mutagen, teratogen, kantserogen ayrıqshalıqlarǵa da ıyelewi múmkin. Ksenobiotiklar metabolizmida steroid gormonlar, xolesterin hám ot kislotaları sıyaqlı endogen substratlar sintezida qatnasıw etiwshi fermentler qatnasadı. Olardan ın vivo sharayatpda aktiv birikpelerge aylanatuǵın farmakologik inert dári ótken zamandoshlarini jaratıwda paydalanadi.