O`rta asrlarda rossiya davlati va huquqi tarixi

Kurs ishining metodologik asoslari: Mazkur kurs ishini tahlil qilish jarayonida ilmiy bilishning tarixiylik, mantiqiylik, analiz, sintez va obyektivlik usulidan foydalanildi.
Kurs ishining ob’yekti: Mazkur tadqiqot jarayonida ilk va o’rta asrlardagi Rossiyada davlat boshqaruvi islohoti ob’yektiv ochib berildi.

• 
  Kurs ishining maqsadi: Rus xalqining oʻzini oʻzi identifikatsiya qilish zarurati va buning natijasida alohida knyazliklar oʻrtasidagi tafovutlarning yoʻqolishi va umumiy rus madaniyatining shakllanishi bosqichini batafsil ochib berish. Rassiyada ilk va o’rta asrlar madaniyatining o’ziga hos taraflari, iqtisodiy- ijtimoiy, huquq va madaniyat kabi tushunchalarning qay darajada rivoj topganlligini turli adabiyotlardan izlab topib u haqida nazariy tahlil qilish kurs ishining asosiy maqsadidir.
  

Kurs ishining vazifasi: Qadimgi rus davlati va huquqi (IX-XII asrlar) haqida nazariy tahlil qilish, Siyosiy tarqoqlik davrida Rusda davlat va huquq, markazlashgan Rus davlatining tashkil topishi va huquqning rivojlanishi kabi bilimlarga ega bo’lish, Rossiyada tabaqa-vakillik monarxiyasi (XVI asrning o‘rtalari-XVII asrning o‘rtalari) Rossiyada mutlaq yakka hokimlikning tashkil topishi va rivojlanishi (XVII asrning II yarmi-XIX asr boshi) kabi ma’lumotlar berish kurs ishimizning asosiy vazifasi hisoblanadi.
Kurs ishining strukturasi. Ish kirish, ikki bob, beshta band, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat bo‘lib, umumiy hajmi 39 betni tashkil qiladi.

1. 
   BOB QADIMGI RUS DAVLATI VA HUQUQI (IX-XII ASRLAR).
   

1.1. Markazlashgan Rus davlatining tashkil topishi va huquqning rivojlanishi (XIV asrning ikkinchi yarmi-XVI asrning birinchi yarmi)
XIV asrdan boshlab rus knyazliklari birlasha boshlaydi. Buning asosiy sabablari: birinchidan, rus yerliklari o‘rtasidagi iqtisodiy aloqalar-ning kuchayishi, ikkinchidan, dehqonlarni jilovlab turish va ularning krepostnoylashuvini oxiriga yetkazish zaruriyati, uchinchidan, ayniqsa mo‘g’ullarga qarshi kurashish, ularning hukmronligiga barham berish zarurati edi.
Markazlashgan davlat Moskva tevaragida tashkil topadi. Ma’lumki, XIII asrdan boshlab Moskva o‘zining doimiy knyaziga ega bo‘lgan mus-taqil knyazlikka aylanadi. (Ilgari u Rostov-Suzdal knyazlarining kichik o‘g’illariga udel sifatida berilardi). Bunday birinchi knyaz Aleksandr Nevskiyning o‘g’li - Daniil edi. Uning knyazligi ostida XIII va XIV asrlar bo‘sag’asida rus yerliklari birlasha boshladi. Daniilning ikkinchi o‘g’li Ivan Kalita (1325-1340 yillar) davrida Moskvaning qudratiga asos solingan. Ivan Kalita tatarlardan buyuk knyazlik yorlig’ini olishga muvaf-faq bo‘ldi va barcha knyazliklardan tatarlar uchun o‘lpon to‘plash huquqi-ni oldi. Moskva pravoslav cherkovining markazi bo‘lib qoldi. Mitropolit Vladimirdan Moskvaga ko‘chib keladi².
Buyuk knyazlar Moskva davlati hududini kengaytira borib, udellarni oddiy votchinalarga aylantirdilar. Udel knyazlari davlat boshlig’i bo‘lmay, o‘z yerlarida boyarlarga aylandilar. Ular Moskva knyazlariga bo‘ysunar-dilar. 1380 yilda Dmitriy Donskiy Kulikovo maydonida tatarlarga qaqshat-qich zarba berdi.
Ivan III davrida (1462-1505 yillar) rus yerliklarining birlashuvi oxir-gi bosqichga kirdi. Moskvaga Buyuk Novgorod, Tver, Ryazan knyazligi-ning bir qismi, Desnadagi yerlar birlashdi. 1480 yilda «Ugra»dagi mashhur jangdan so‘ng Rus mo‘g’ullar zulmidan batamom xalos bo‘ldi.
Rus yerliklarining birlashishi jarayoni XVI asrning boshida tugadi. Knyaz Vasiliy III Moskvaga Ryazan knyazligining ikkinchi yarmini, Pskovni qo‘shib oldi, Smolenskni esa Litva knyazligidan ozod qildi.
Shu tariqa Moskva hokimligi barcha rus yerliklariga tarqaldi. Uning tarkibiga mordvalar, chuvashlar, korellar, nenetslar, udmurdlar va boshqa-lar ham kirdi. Ulardan ba’zilari assimilatsiya bo‘lib (aralashib) ketdi. Rusda markazlashgan davlat quyidagi hususiyatlari bilan G’arbiy Yevropa mamlakatlaridan farq qiladi.
Rusda markazlashgan davlatning tashkil topishi xalqlarning (Buyuk rus, ukrain va belorus xalqlarining) tashkil topishiga olib keldi. G’arbiy Yevropada esa bunday jarayon millatlarning shakllanishiga sababchi bo‘l-di. Rusda keyinchalik kapitalizm rivojlanishi bilan millatlar vujudga keldi va u ko‘p millatli davlat bo‘lib qoldi.
J