O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi м. E. Jumayev bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish nazariyasi va metodikasi

Mashg‘ulotning borishi:

1. 
   Mashg‘ulotni tashkil etish.
   
2. 
   O‘rganilgan mavzuni mustahkamlash. Bolalarning vaqt, soat, daqiqa, sutka haqidagi bilimlarini mustahkamlash.
   

SUTKA NIMA?
— Kim aytadi, sutka nima? Deb so'radi bizdan G‘ani. Shu notanish so'zi bilan O'ylantirdi u hammani. Sutka - quyosh chiqishidan, Yana qaytib chiqqanicha, Oraliqda sezmasdan, O'tarkan kunduz, kecha.

3. 
   Yangi mavzu ustida ishlash. Bolalarga sutkalardan hafta, oy, fasl, yil kelib chiqishini tushuntirish.
   

Savollarga og'zaki javob topish. Rasmlar asosida har bir faslga mos hikoya tuzish.

1. 
   mashq saaollarii — Har bir fasl neeha oy davom etadi?
   

— Har bir fasl 3 oy davom etadi.

— Oylar nomini bilasizmi?
— Har bir fasldagi oylar nomi quyidagicha:
Kuz fasli: sentabr, oktabr, noyabr.
Qish fasli: dekabr, yanvar, fevral.
Bahor fasli: mart, aprel, may.
Yoz fasli: iyun, iyul, avgust.

2. 
   mashq savollari: — Respublikamiz qachon mustaqil bo‘ldi?
   

— Respublikamiz l'991-yilda mustaqil bo‘ldi.

3. 
   mashq savollari: — Bir hafta necha kun Oo’ladi?
   

— Bir hafta 7 kun bo‘ladi.
Haftaning kunlari dushanba, seshanba, chorshanba, payshan- ba, juma, shanba, yakshanba.

4. 
   Mashg'ulotni yaauulash. Faol bolalarni raa'batlanttrish.
   

Demak, hnyotimizdn hafta, oy, fasl, yil muhim o'rin egallar ekan, undan unumli foydalanish lozim. Yil, fasl, hafta kunlari Oolalarga o‘qib eshittiriladi va aytilishi mashq qilinadi. Bu ko'rgaz- malar nhosida amalga oshiriladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Barkamol avlod — 0‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. — Т.: „Sharq“ nashriyot-matbaa konserni, 1997,
   
2. 
   BikbayevaN. U., Sidelnikova R. I, ,Adambekova G. A. Boshlang'ich sinflarda matematika o‘qitish metodikasi. (0‘rta maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari uchun metodik qo‘llanma.) Т., ,,0‘qituvchi¹* 1996.
   
3. 
   Axmedov М., Ibragimov R., Abduraxmonova N., Jumayev N.M. 1- sinf matematika darsligi, Т., „Узинкомцентр“, 2003. '
   
4. 
   Axmedov М., Abduraxmonova N., Jumayev М. E., Ibragimov R. ,,0‘qituvchi kitobi“. Birinchi sinf matematika darsligi uchun metodik qo‘llanma. Т., „Узинкомцентр“, 2003.
   
5. 
   Bikbayeva N. U. va boshqalar. Ikkinchi sinfmatematika darsligi. Т., „O'qituvchi“ 2004.
   
6. 
   Jumayev M, Axmedov E, Abduraxmonova N. Birinchi sinf matematika daftari. Т., 2003.
   
7. 
   Jumayev М. E. va boshqalar. Matematika o‘qutish metodikasi. Ilm—Ziyo, Т., 2003.
   
8. 
   J u m a у e v М. E. Matemetika o‘qitish metodikasidan praktikum. Т., ,,O‘qituvchi“, 2004.
   
9. 
   M e tli n a L. S. Bolalar bog‘chasida matematika, Т., ,,O‘qituvchi“, 1981.
   
10. 
    Stoy lova L. P., Pishkalo A. M. Boshlang‘ich matematika asoslari, Т., ,,O‘qituvchi“, 1991.
    
11. 
    Munavvarov A. К. Oila pedagogikasi. Т., ,,O‘qituvchi“, 1994.
    
12. 
    Inomova M. Oilada bolalarning ma'naviy-axloqiy tarbiyasi, Т., 1999.
    
13. 
    Венгер Л. А., Дьяченко О. М., Говорова Р. И., Цеханская Л. И. Игры и упражнения по развитию умственных способностей у детей дошкольного возроста. М., Просвещение, 1989.
    
14. 
    Эрдниев П. М. Укрупление дидактических единиц как технология обучения. Часть 1. М., „Просвещение“, 1992.
    
15. 
    Жикалки на Т. К. Игровые и занимательние задания по математике. М., „Просвещение¹*, 1989.
    

MUND ARIJA

IBOB 5
Bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish muammosining psixofogik-pedagogik asosfari 5
2-§. Boshlang‘ich matematik tushunchalarni rivojlantirishda ta'lim muammolari 10
3-§. Bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirish nazariyasi va metodikasi 16
IIBOB 23
4-§. Ishni tashkil qilish 23
5-§. Mashg‘ulotlar olib borish 25
6-§. Matematik tushunchalarni shakllantirish va rivojlantirish 28
Ill BOB 29
7-§. Miqdor 29
Topshiriq variant lari 29
8-§. Guruhdari ayrim narsalarni ajratib olish va narsalarni guruhlarga birlashtirish 31
9-§. Tevarak-atrofda turgan bitta va bir qancba narsalami topa olish 34
10-§. Predirietlarning yig‘indisini taqqoslash 37
IVBOB 45
10-§. Kattalik 45
ll-§. Shakl 49
12-§. Joyni bilish 53
13-§. Vaqtni bilish 54
BOB 58
14-§. Mashg'ulotlarda ishni tashkil qilish 58
15-§. 0‘qitish metodlari 60
16 §. O‘quv faoliyati ko‘nikmalarini shakllantirish 62
17-§. Bolalarda elementar matematik tasawurlarni shakllantirish metodikasi. Miqdor va sanoq 63
18-§. 5 gacha sanashni o'rgatish 65
19-§. Sonlarning to‘|plamlarni tashkil qiluvchi narsalarning fazoviy belgilariga bog‘liq emasligini ko‘rsatish 71
20-§. Kattalik 75
21-§. Shakl 78
22-§. Atrof-muhit va joyni bilish 80
23-§. Vaqtni bilish 84
VIBOB 85
24-§. Mashg‘ulotni tashkil qilish 85
25-§. Ta'lim berishning usul va uslublari 87
26-§. O‘quv faoliyati malakalarini tarbiyalash 91
27-§. Miqdor va sanoq 92
28-§. Predmetlaming soni ularning o‘lchamlari va turgan o‘rni, shakliga bog‘liq emasligini ko‘rsatish 102
29-§. To‘plamdagi predmetlar sonining tengligini aniqlash 103
30-§. Butun qismlarga ajratish 105
31 -§. Birlildardan hosil bo‘lgan sonning miqdoriy tarkibi 106
32-§. Sonlarning tartib va miqdor ahamiyati 107
33-§. Sonlami taqqoslash 109
34-§. Kattalik 110
35-§. Shakl 112
36-§. Joyni bilish 114
VIIBOB 118
37-§. Maslig‘ulotlarda ishni tashkil qilish 118
38-§. Miqdor va 120
39-§. Turla qohiliyatlar (analizatorlar) yordamida sanash 124
40-§. Butunni bo‘laklarga bo4ish 127
41-§. Sonning birliklardan iborat miqdoriy tarkibi 131
□□□□□ ▲▲▲▲ 134
□□□□0 ▲▲▲▲ 134
42-§. Sonlar o'rtasidagi o‘zaro teskari munosabat haqidagi bilimlarni mustahkamlash 134
43-§. 10 ichida sonlarning teng va teng boimasiigini aniqlash 137
44-§. Ikkita kichik sondan katta son hosil qilish va katta sondan ikkita kichik sonni hosil qilish 139
45-§. Bolalami masalalar yechishga o‘rgatish 140
Kecha-kunduz. Soat. Daqiqa 154
1-mashg‘ulot 156
2-mashg‘ulot 158
3-mashg‘ulot 157
5-mashg‘ulot 160
6-mashg‘ulot 161
7-mashg‘iulot. 163
8-mashg'ulot 164
VIIIBOB 167
46-§. Bolalar bog‘chasida va bog'cha-maktabda matematika fanining o‘rgatilishi orasidagi uzviylik 167
47-§. Tayyorlov gumhlarida matematikani oTgatish metodikasi 168
48-§. 0 dan 9 gacha raqamlar bilan tanishtirish 169
49-§ Mashg‘ulot metodi tushunchasi 170
1.Iimiy metodlari haqida ma’lumot 171
2.Kuzatish metodi 172
3.Eksperiment 172
4.Hujjatlarini o‘^^^anish 173
5.Suhhi^t metodi 174
1.Og‘zaki, ko‘rsatmali via amaliy metodlar 177
2.Ko‘rsatmali metodlar 178
3.Amaliy metodlar 178
IXBOB 179
50-§ O‘tqaziladigan mashg'ulotlar mazmuni 179
52-§ Tovushlarni sanash 182
//О 183
53-§. Ketma-ketlik tarttbi 184
54-§. Ko‘p, kam, ortiq, teng, shuncha 186
55-§. Balandda,pastda, yuqorida, tagida 189
56-§ Oldida, orqasida, yonida, o‘ngda, chapda 191
57-§. Ertalab, kunduzi, kechqurun, kecha, bugun, ertaga 193
58-§. Naqshlar 196
59-§. 1 — 10 gacha bo‘lgan sonlar bilan tanishtirish 197
2SONI 201
3SONI 200
Mashg‘ulotning borishi: 201
4SONI 202
5SONI 204
6SONI 206
8SONI 209
10SONI 210
10 SONI 212
NOL SONI 214
60-§. Sonning qatordagi o'rni 215
61 -§. Sonlarni taqqoslash 216
62-§. Hafta. Oy. Fasl. Yil 219
Mashg‘ulot jihozlari: 218
SUTKA NIMA? 218
Jumayev Mamanazar Ergashevich 226

• 
  bob. O'rta yoshdagi bolalarning matematik tasawurini
  

IBOB 5
Bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish muammosining psixofogik-pedagogik asosfari 5
2-§. Boshlang‘ich matematik tushunchalarni rivojlantirishda ta'lim muammolari 10
3-§. Bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirish nazariyasi va metodikasi 16
IIBOB 23
4-§. Ishni tashkil qilish 23
5-§. Mashg‘ulotlar olib borish 25
6-§. Matematik tushunchalarni shakllantirish va rivojlantirish 28
Ill BOB 29
7-§. Miqdor 29
Topshiriq variant lari 29
8-§. Guruhdari ayrim narsalarni ajratib olish va narsalarni guruhlarga birlashtirish 31
9-§. Tevarak-atrofda turgan bitta va bir qancba narsalami topa olish 34
10-§. Predirietlarning yig‘indisini taqqoslash 37
IVBOB 45
10-§. Kattalik 45
ll-§. Shakl 49
12-§. Joyni bilish 53
13-§. Vaqtni bilish 54
BOB 58
14-§. Mashg'ulotlarda ishni tashkil qilish 58
15-§. 0‘qitish metodlari 60
16 §. O‘quv faoliyati ko‘nikmalarini shakllantirish 62
17-§. Bolalarda elementar matematik tasawurlarni shakllantirish metodikasi. Miqdor va sanoq 63
18-§. 5 gacha sanashni o'rgatish 65
19-§. Sonlarning to‘|plamlarni tashkil qiluvchi narsalarning fazoviy belgilariga bog‘liq emasligini ko‘rsatish 71
20-§. Kattalik 75
21-§. Shakl 78
22-§. Atrof-muhit va joyni bilish 80
23-§. Vaqtni bilish 84
VIBOB 85
24-§. Mashg‘ulotni tashkil qilish 85
25-§. Ta'lim berishning usul va uslublari 87
26-§. O‘quv faoliyati malakalarini tarbiyalash 91
27-§. Miqdor va sanoq 92
28-§. Predmetlaming soni ularning o‘lchamlari va turgan o‘rni, shakliga bog‘liq emasligini ko‘rsatish 102
29-§. To‘plamdagi predmetlar sonining tengligini aniqlash 103
30-§. Butun qismlarga ajratish 105
31 -§. Birlildardan hosil bo‘lgan sonning miqdoriy tarkibi 106
32-§. Sonlarning tartib va miqdor ahamiyati 107
33-§. Sonlami taqqoslash 109
34-§. Kattalik 110
35-§. Shakl 112
36-§. Joyni bilish 114
VIIBOB 118
37-§. Maslig‘ulotlarda ishni tashkil qilish 118
38-§. Miqdor va 120
39-§. Turla qohiliyatlar (analizatorlar) yordamida sanash 124
40-§. Butunni bo‘laklarga bo4ish 127
41-§. Sonning birliklardan iborat miqdoriy tarkibi 131
□□□□□ ▲▲▲▲ 134
□□□□0 ▲▲▲▲ 134
42-§. Sonlar o'rtasidagi o‘zaro teskari munosabat haqidagi bilimlarni mustahkamlash 134
43-§. 10 ichida sonlarning teng va teng boimasiigini aniqlash 137
44-§. Ikkita kichik sondan katta son hosil qilish va katta sondan ikkita kichik sonni hosil qilish 139
45-§. Bolalami masalalar yechishga o‘rgatish 140
Kecha-kunduz. Soat. Daqiqa 154
1-mashg‘ulot 156
2-mashg‘ulot 158
3-mashg‘ulot 157
5-mashg‘ulot 160
6-mashg‘ulot 161
7-mashg‘iulot. 163
8-mashg'ulot 164
VIIIBOB 167
46-§. Bolalar bog‘chasida va bog'cha-maktabda matematika fanining o‘rgatilishi orasidagi uzviylik 167
47-§. Tayyorlov gumhlarida matematikani oTgatish metodikasi 168
48-§. 0 dan 9 gacha raqamlar bilan tanishtirish 169
49-§ Mashg‘ulot metodi tushunchasi 170
1.Iimiy metodlari haqida ma’lumot 171
2.Kuzatish metodi 172
3.Eksperiment 172
4.Hujjatlarini o‘^^^anish 173
5.Suhhi^t metodi 174
1.Og‘zaki, ko‘rsatmali via amaliy metodlar 177
2.Ko‘rsatmali metodlar 178
3.Amaliy metodlar 178
IXBOB 179
50-§ O‘tqaziladigan mashg'ulotlar mazmuni 179
52-§ Tovushlarni sanash 182
//О 183
53-§. Ketma-ketlik tarttbi 184
54-§. Ko‘p, kam, ortiq, teng, shuncha 186
55-§. Balandda,pastda, yuqorida, tagida 189
56-§ Oldida, orqasida, yonida, o‘ngda, chapda 191
57-§. Ertalab, kunduzi, kechqurun, kecha, bugun, ertaga 193
58-§. Naqshlar 196
59-§. 1 — 10 gacha bo‘lgan sonlar bilan tanishtirish 197
2SONI 201
3SONI 200
Mashg‘ulotning borishi: 201
4SONI 202
5SONI 204
6SONI 206
8SONI 209
10SONI 210
10 SONI 212
NOL SONI 214
60-§. Sonning qatordagi o'rni 215
61 -§. Sonlarni taqqoslash 216
62-§. Hafta. Oy. Fasl. Yil 219
Mashg‘ulot jihozlari: 218
SUTKA NIMA? 218
Jumayev Mamanazar Ergashevich 226

42.