Orxona va uning personali

Xususiy korxonada ish beruvchi (mulkdor) bilan xodim o‘rtasidagi o‘zaro mehnat munosabatlari mehnat shartnomasi (kontrakt) bilan tartibga solinadi. Xususiy korxona rahbari o‘z xodimlariga mehnat haqi, mukofotlar va kompensatsiyalar berishning shakllari, tizimi hamda miqsorini mustaqil belgilaydi. Lekin xodimlarga to‘lanadigan ish haqi amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan eng kam ish haqidan kam bo‘lmasligi shart.
Mulkdor xususiy korxona xodimlariga xavfsiz mehnat sharoitlari, ijtimoiy himoya choralarini ta’minlashi shart. U o‘z xodimlari uchun amaldagi qonunchilikda ko‘zda tutilganidan imtiyozliroq mehnat va ijtimoiy-iqtisodyy shartnomalarni belgilashga haqlidir.
²O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent. „O‘zbekiston" 2003.11-6.


Qisqacha xulosalar

O‘zbekiston Respublikasining „Korxonalar to‘g‘risida"gi Qonuniga muvofiq: „Huquqiy shaxs huquqiga ega bo‘lgan, mulkchilik huquqi yoki xo‘jalikni to‘la yuritish bo‘yicha o‘ziga qarashli mol-mulkdan foydalanish asosida mahsulot ishlab chiqaradigan va sotadigan yoki mahsulotni ayirboshlaydigan, ishlarni bajaradigan, xizmat ko‘rsatadigan, bellashuv hamda mulkchilikning barcha shakllarining huquqliligi sharoitida amaldagi qonunlarga muvofiq o‘z faoliyatini ro‘yobga chiqaradigan mustaqil xo‘jalik yurituvchi sub’ekt korxona deb ataladi “.

Korxona personali — yuridik shaxs hisoblangan korxona ma’muriyati (ish beruvchi) bilan yollangan xodimlar o‘rtasidagi mehnat munosabatlarini shartnoma asosida muvofiqlashtirib turadigan jismoniy shaxslardir.
Korxona personali shaxsiy tarkibiga unda band bo‘lgan barcha xodimlar: yollanib ishlayotgan ishchilar, mutaxassislar, rahbarlar ham, ishlayotgan mulk egalari ham kiradi.
Mehnatni tashkil etish tizimiga ta’sir ko‘rsatadigan quyidagi omillar mavjud: mehnat ta’siri, texnologiya ta’siri, strategikta’sir.
Xususiy korxonada ish beruvchi (mulkdor) bilan xodim o‘rtasidagi o‘zaro mehnat munosabatlari mehnat shartnomasi (kontrakt) bilan tartibga solinadi.