O’simliklarning kimyoviy tarkibi

O’SIMLIKLARNING KIMYOVIY TARKIBI.

REJA:

• O’simliklarning elementar kimyoviy tarkibi.
• O’simliklar faoliyatida mineral o’g’itlarning ahamiyati.
• 0 ‘simliklarda azot va kaliyning o‘zlashtirilishi.

0 ‘simliklarning elementar kimyoviy tarkibini aniqlash uchun ularni kuydirish kerak. Kuydirilganda C, O, H uchib ketadi, kuli qoladi. Barg tirik hujayralardan tashkil topganligi uchun uning kuli ko'proq bo‘ladi, yog‘ochlik qismida tirik hujayralar bo‘lmaganligi uchun kuli kam bo‘ ladi.

0 ‘simliklarning elementar kimyoviy tarkibini aniqlash uchun ularni kuydirish kerak. Kuydirilganda C, O, H uchib ketadi, kuli qoladi. Barg tirik hujayralardan tashkil topganligi uchun uning kuli ko'proq bo‘ladi, yog‘ochlik qismida tirik hujayralar bo‘lmaganligi uchun kuli kam bo‘ ladi.

Kulning tarkibi o‘simliklarning tuproq iqlim sharoitiga bog‘liq. Quruq tuproqda tuz ko‘p bo‘lsa, uning kuli tarkibi yuqori bo‘lar ekan. Kulning kimyoviy tarkibi har xil o‘simliklarda turlicha bo‘ladi. Kul tarkibida keng tarqalgan elementlar P, S, K, Ca, Mg, Fe, Na, Cl, Si, A1 bo‘lib, ularning miqdori har xil o‘simliklarda yashash sharoitiga bog‘liq holda o‘zgarib turadi

0 ‘simliklarga qaysi element zarurligini bilish uchun ular tuproqsiz, tuzlarning suvli eritmasida o‘stiriladi. Bu usulni birinchi bo‘lib nemis olimi Knop ishlab chiqqan. Kul elementlarining tuzlari eritma holida o‘simlikda qancha bo‘lsa (aniqlanishi bo‘yicha), shuncha miqdorda olib, ularga tuzlar eritmalarida o‘simliklar yaxshi o‘sishi mumkinligini aniqladi

Taj riba yordamida qaysi elementlar o‘simliklarning o‘sishi uchun zarurligini aniqladi. Ba’zi elementlar o‘simliklar uchun zarur bo‘lmasa ham, uning Kul tarkibidagi (quruq modda hisobiga, % ) Sabzi bargida — 8 -1 8 % 0 ‘t o‘simliklar ildizi va poyasida - 4 -5 % Urug‘da - 3% Yog‘och qismida - 1% tarkibida kuzatgan, ular tuproqdan so‘rilganligini aniqlagan. 0 ‘simliklar normal o‘sishi uchun quyidagi 7 element, ya’ni N, P, S, K, Ca, Mg, Fe zarurligini isbotladi.