O’smirlarda suisidal holatlar va ularni diagnostikasi


Suitsid haqida umumuy tushuncha. Suitsidal xulq-atvorning sabablari


Download 0.63 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/22
Sana13.10.2023
Hajmi0.63 Mb.
#1701422
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
Bog'liq
O\'rmonova Sharifa sitsid referat

 


1 Suitsid haqida umumuy tushuncha. Suitsidal xulq-atvorning sabablari, 
shakllari. 
 
Suitsid – qasddan o’limga olib keluvchi shikast etkazish (o’z joniga qasd 
qilish). Bunday psixologik holatning paydo bo’lishi, ko’pincha, insonning jazavaga 
tushish, emotsional tuyg’ularning yo’qolishi, irodasizlik kabilarni o’z ichiga oladi.
Fanda suitsid ochiqchasiga yoki yashirincha o’z joniga qasd qilish harakati, 
deb izohlanadi. Shuningdek, qator adabiyotlarda “pubertat (etuklik) suitsid” 
atamasi ham qo’llaniladi. Bu butun bir ko’rinishga ega bo’lib, o’smirlar o’rtasida 
o’z joniga qasd qilish bilan izohlanadi. Bir qator tadqiqotchilar (A.G.Amburova, 
E.M.Bruno, N.D.Kibrik va boshqalar) o’smirlar suitsidi katta yoshdagilar 
suitsididan farq qilishini ta’kidlaydi. A.G.Amburovaning kontseptsiyasiga binoan, 
suitsid shaxsning boshidan o’tkazayotgan mikroijtimoiy nizolarga ijtimoiy-
psixologik moslashmasligi bilan bog’liq. Shunga ko’ra, o’z joniga qasd qilish 
(haqiqiy suitsid) va o’z joniga qasd qilishga urinish (tugallanmagan suitsid) ga 
ajraladi. Bruksbenk o’zining izlanishlarida suitsid va parasuitsid (tugallanmagan 
suitsid) haqida fikr yuritadi. U suitsidni qasddan qilingan, parasuitsidni esa o’limga 
olib kelmaydigan shikast etkazish harakati, deb belgilaydi.
Suitsidal xulq-atvor – bu suitsidal faollikning namoyon bo’lishi. Bu o’z 
ichiga suitsidal fikr, maqsad, mulohaza, tahdidlar, suiqasd va unga urinishni o’z 
ichiga oladi. Haqiqiy suitsidal xulq- atvorda nafaqat puxta o’ylab o’z joniga qasd 
qilish, balki, ko’pincha, uzoq vaqt “tayyorlaniladi”. 
Suitsidal fikrlashda o’lim, suitsid yoki jiddiy o’ziga shikast etkazish 
tushuniladi. Suitsidal moyillik – umumiy tushuncha bo’lib, unga suitsidal fikrlash, 
shuningdek, insonning o’z joniga qasd qilishga urinish istagiga aytiladi. Suitsidal 
urinish atamasini o’z joniga shikast etkazishga urinish yoki o’z joniga qasd qilish 
o’lim oqibatlariga olib kelishini bildiradi. Suitsidal urinishdan to’xtatish 
tushunchasi ko’proq tibbiyot amaliyotida qo’llaniladi va shaxs o’z joniga qasd 
qilishga o’zini tayyorlaydi, lekin qasd qilishdan avval bevosita bu maqsadini 


o’zgartirishi bilan tavsiflanadi. Nihoyat, o’z joniga qasd qilish arafasida o’ziga 
shikast etkazayotganini tushunib qoladi. 

Download 0.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling