O’smirlarda suisidal holatlar va ularni diagnostikasi

Adabiyotlarda o’smirlar suitsidining turli sabablari yoritilganini 
uchratish mumkin: 
1.Shaxsiy hayotdagi mojarolar. 
2.Yolg’izlik. 
3. Mohirlik bilan ta’sir etish. 
4.Javobsiz his-tuyg’ular. 
5.Nostandart moslashuv. 
6. Etnik an’analarning buzilishi. 
7. O’z joniga qasd qilish irsiyat bilan bog’liqligi. 
S.V.Borodin va A.S.Mixlinlar tomonidan quyida asosiy 4 ta suitsidal 
xulq-atvor sabablar klassifikatsiya qilingan. 
Shaxsiy-oilaviy: 
-oilaviy mojarolar, ajralish (o’smir uchun ota-onaning ajralishi); 
-kasallik, yaqinlarning o’limi; 
-yolg’izlik, omadsiz sevgi; 
-jinsiy etilmaganlik; 
-atrofdagilar va boshqalar tomonidan haqoratlash, kamsitish. 
Sog’liqning holati: 
-psixik kasalliklar;
-somatik kasalliklar; 

---

-majruhlik. 
Jamiyatga qarshi xulq-atvor bilan bog’liq nizolar: 
-jinoiy javobgarlik xavfi; 
-sharmandalik yoki jazodan qo’rqish. 
Ish yoki o’qish bilan bog’liq mojarolar. 
Moddiy va maishiy qiyinchiliklar. 
Boshqa sabablar. 
Bundan tashqari, suitsidning sabablari (o’lim oldi yozilgan xatda ko’rsatilgan 
sabablar) kamdan-kam hollarda suitsidning haqiqiy sabablariga to’g’ri keladi. 
O’lim oldi xatlarni tadqiq qilgan E.Shneydmanning ta’kidlashicha, ba’zilarini 
istisno qilganda, bu xatlar judayam to’g’ri ma’lumot bermaydi. 
Suitsidal xulq-atvorni keltirib chiqaruvchi sabablari:
A.G.Ambrumovaning fikricha, suitsidal xulq-atvorni to’g’ri tushunish uchun 
2 ta savolga javob berish zarur: odam nima uchun o’z joniga qasd qildi va nimaga 
bu ishga qo’l urdi. Birinchi savolga suitsidentning sharoitini tahlil qilib javob 
berish mumkin: hayotiy vaziyatlar, ya’ni suitsidga qo’l urishga olib kelgan 
holatlar, tashvishlarga asoslangan. Ikkinchi savolga suitsidal xulq-atvorning 
sabablarini o’rganib, odam nima uchun suitsidga qo’l urganini va qanday 
maqsadga erishmoqchi ekanligini taxmin qilib topish mumkin. 
Bir nechta xorijiy tadqiqotlar aynan shaxsdagi suitsidal xulq-atvor 
muammolariga bag’ishlangan. Mahalliy suitsidologiyada V.A.Tixonenkoning 
klassifikatsiyasi ommalashib, unda suitsidning 5 ta etakchi sabablari belgilangan: 
Xususan, “chaqiruv”, “norozilik”, “qochish”, o’zini o’zi jazolash” va “rad etish”.