Основы пакета

1.4-rasm. Ishlash tamoyili bo„yicha hisoblash mashinalarini turlarga 
ajratish. 
Bu uch turga bo‗lishning ko‗rsatkichi, u hisoblash mashinalarida 
ishlatiladigan axborotlarning ifodalanish shaklidir (1.5-rasm).
Raqamli hisoblash mashinasi (RHM) yoki kompyuter diskret ko‗rinishda 
ifodalangan, aniqrog‗i, raqamli shaklda ifodalangan axborot bilan ishlaydi.
Hisoblash mashinalari 
AHM 
GHM 
RHM 

---

 
23
 
 
 
 
 
1.5-rasm. Hisoblash mashinalarida axborotlarni ifodalanishining ikki 
shakli. 
 
Analog yoki uzluksiz hisoblash mashinalari uzluksiz shakldagi axborotlar 
bilan ishlaydilar, yaʻni qandaydir fizik kattalikdagi uzluksiz qatorga ega bo‗lgan 
qiymatlar ko‗rinishida (ko‗pincha elektr kuchlanishi). AHM juda sodda va 
foydalanishga qulay, bu mashinada ishlash uchun, masalalarni dasturlash uchun, 
odatda, ko‗p mehnat talab etilmaydi. Masalani yechish tezligi operatorning xohishi 
bo‗yicha o‗zgarishi mumkin va xohlagancha yuqori tezlikda amalga oshirish 
mumkin (RHM qaraganda yuqori), ammo masalani yechish aniqligi juda past 
(nisbiy xatoligi 2–5 % gacha). AHMda murakkab mantiq talab etilmaydigan va 
tarkibida differensial tenglama bo‗lgan matematik masalalar samarali yechiladi. 
Elektron AHMni ko‗pincha elektron modellashtiruvchi mashina deb ham ataydilar, 
chunki masalani yechish uchun ularda tadqiqot qilinayotgan tizimning fizik modeli 
yaratiladi. To‗g‗ri, xuddi shu asosda, elektron RHMni ham shunday atash mumkin, 
vaholanki, ularda ham yechiladigan masala modeli yaratiladi, ammo model 
abstrakt, matematikdir.[4] 
GHM (aralash (gibrid) hisoblash mashinasi) yoki kombinatsiyalashtirilgan 
hisoblash mashinasi raqamli va uzluksiz shaklda ifodalangan axborotlar bilan 
ishlaydi. Ular o‗zida AHM va RHM afzalliklarini mujassamlashtirgan bo‗ladi. 
GHMdan murakkab, tez ishlovchi, texnik majmualarni boshqarish masalalarini hal 
qilishda foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
U 
U 
t 
t 
Uzluksiz shaklda 
Raqamli impuls shaklida 

---