От души омад курсдошлар S. M. Bilet №1

Bilet № 8 
1. Yot jism tiqilishida yordam koʻrsatishda bemor xavfsizligi uchun ko’rsatiladigan 
xavfsizlik choralari algoritmi. 
NAFAS YO‘LLARI O‘TKAZUVCHANLIGINI TA'MINLASH.
 

---

Nafas yo‘llari to‘silishiga yot jismlar bilan obstruksiya (qon, qusuq massalari, shilliq, til 
ildizi) sabab bo‘lishi mumkin. Aksariyat hollarda til ildizi halqum orqa devoriga tegib 
qoladi (til ildizini halqum orqa devori ustida ushlab turuvchi pastki jag‘ va bo‘yin 
mushaklari tonusi yo‘qolgach, til o‘z og‘irligi bilan tushib, halqum orqa devoriga tegib 
qoladi). 
Bu komatoz holatdagi bemorlarda nafas olish paytida klapanga o‘xshab havo kirishiga 
to‘sqinlik qiladi. Yot jism (kabob, meva bulagi va h.k) nafas yo‘llariga tushgach, 
laringospazm, bronxospazmga sabab bo‘lishi mumkin. 
Agar nafas yo‘llari tiqilishi (obstruksiya) qisman bo‘lsa, shovqinli stridoroz nafas 
eshitiladi, yordamchi mushaklar nafasda qatnashadi (qovurg‘a oraliqlari, bo‘yin 
mushaklari). 
To‘liq obstruksiyada faol nafas harakatlari bo‘lgani holda o‘pkaga havo kirib chiqmaydi, 
agar yot jism olib tashlanmasa, bu avval nafas, so‘ng yurak to‘xtashiga olib keladi. 
Obstruksiya bemorning o‘limiga sabab bo‘lishi mumkin. 
Safarning uchlama usuli - nafas yo‘llari ochilishiga olib keladi (boshni ensa-bo‘yin 
bo‘g‘imidan orqaga yozish, pastki jag‘ni oldinga va yuqoriga ko‘tarish, og‘izni ochish va 
yot jismlardan tozalash): 1. Boshni ensa-bo‘yin bo‘g‘imidan orqaga yozish. Bir qo‘l kafti 
bilan bemorning peshonasiga bosib, boshni maksimal orqaga qayiring, ikkinchi qo‘l bilan 
bo‘ynini pastidan ko‘taring. Esda tuting! Umurtqaning bo‘yin qismi shikasti boshni 
orqaga qayirishga harshi ko‘rsatmadir (orqa miya shikasti ehtimoli borligi uchun). 
2. Pastki jag‘ni oldinga va yuqoriga ko‘tarish jag‘ pastidan yoki burchaklardan ushlab 
bajariladi. Jag‘ni ko‘tarilganda yuqori va pastki tishlar bir xil tekislikda bo‘lishi kerak. 
3. Og‘izni ochish. Nafas yo‘larida yot jism yo‘qligiga ishonch hosil qilish uchun (ishonch 
hosil qiling). Agar shubha tug‘ilsa, og‘izhalqum bo‘shlig‘i so‘rg‘ichda tozalanishi, yot 
jism bo‘lsa, barmoqlar bilan chiqarib tashlashga urinib ko‘ring (ko‘rsatkich barmoqni 
halqumga, til asosigacha yuborib (tiqib), ilmoqqa o‘xshatib yoki ko‘rsatkich va o‘rta 
barmoqlarni tiqib pinsetga o‘xshatib yot jismni chiqarib tashlashga urinib ko‘riladi). Agar 
yot jismni chiqarishni iloji bo‘lmasa, bemorniyonboshiga yotqizib, kaft bilan uning 
orqasiga (kuraklar o‘rtasiga) bir necha marta qatgiq uriladi, so‘ngra yot jism olib 
tashlanadi. 
Nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligi ta'minlangach, bemorning o‘pkasiga 2-3 marta nafas 
beriladi. Agar bunda ko‘krak qafasi ekskursiyasi kuzatilmasa nafas yo‘llari yot jism bilan 
to‘silganiga gumon qilish mumkin. 
Yot jismni qorinni yoki ko‘krak qafasining pastki qismlarini bosish bilan (Geymlix 
usulida) ham chiqarib tashlashga urinib ko‘rish mumkin (ko‘krak qafasining pastki qismi 
yoki korinning yuqori qismi 3-4 marta bosilib, sun'iy yo‘tal hosil qilinadi). Bu muolajani 
ehtiyotlik bilan bajarish kerak, qaltis harakatlar jigar, me'da yorilishi, regurgitasiya kabi 
asoratlarga sabab bo‘lishi mumkin. 
Laringoskopiyaning iloji bo‘lsa, yot jism chiqarib tashlanib, intubasiya qilinadi. Traxeya 
intubasiyasining iloji yo‘q bo‘lsa, traxeostomiya yoki konikotomiya qilish mumkin