O‘tgan yuzyillikning boshlarida rus va G‘arbiy Yevropa olimlarining hozir

Vasiqaning huquqiyligini ta’min­
lovchi belgilari. Vasiqa – ras-
miy-huquqiy hujjat. Quyidagi belgilari 
uning rasmiyligi, huquqiyligi, ishonchlil-
igini ta’minlashga xizmat qiladi:
• Vasiqalarda uning tuzilgan kuni al-
batta ko‘rsatiladi.
• Ularda qarz olayotgan, qarz be-
rayotgan kimsalar, qarzning qaytaril-
ishini kafolatga olayotgan kishi, shun-
ingdek, oldi-berdini kuzatib turgan gu-
vohlar, hatto hujjatni bituvchi kimsaning 
oti ham ko‘rsatiladi. Badiiy asarlardagi 
personajlardan farqli o‘laroq, ular o‘sha 
zamonda yashab turgan kimsalardir.
• Nasiyaga olinayotgan narsa- 
bu-
yum 
ning o‘lchovi, uning qachon va 
necha hissa qilib qaytarilishi aniq 
ko‘rsatiladi. Vaqtida to‘lanmay qolsa, 
yurt qoidasiga ko‘ra, qo‘shimcha to‘lov-
ga tortilishi ham ta’kidlab qo‘yiladi.
• Mabodo, biror kor-hol bo‘lib, qarz 
to‘lanmay qolg‘udek bo‘lsa, berimchin-
ing yaqinlari uni albatta to‘lashi yozib 
qo‘yiladi.
• Mulk sotuvida esa, kelajakda olim-
chidan uni hech kimsa, hatto beklarn-
ing kuchiga tayanib ham, da’vo qila ol-
masligi, olimchining erki butunlay o‘zi-
da ekanligi kafolatlanadi.
• Yer sotilayotganda uning maydoni, 
chegaralari aniq ko‘rsatiladi.
• Yer ijaraga berilayotganda unga 
ketadigan urug‘liqning pulini, yer-mulk 
solig‘ini kimlar to‘lashi aniq belgilab 
qo‘yiladi. 
QADIMGI TURKIY VASIQALAR STILISTIKASI

---

50
• Vasiqaga berimchining (qarz to‘-
lovchining), guvohlarning nishoni, 
tamg‘alari bosiladi. Ularning aytgan 
so‘zi tamg‘alar bilan tasdiqlanadi.
• Hujjat tuzishda qatnashayotgan 
kishilarning so‘zlari ularning o‘z tilidan 
keltiriladi. Hujjat bir necha kishining 
(yuridik kimsalarning) nutqidan tuziladi. 
Bu ham hujjatning ishonchliligini, legit-
imligini oshiradi.