Ovqatlantirish

Em izikli  va  crta  yoshdagi  bolalarni  ovqatlantirish  bo‘yicha

tavsiyalar

T ibbiyot  xodim i  em izikli 

va  erta  yoshdagi 

bolalarni 

ovqatlantirish  b o 'y ich a  tavsiyalar  orqali  ovqatlantirishning  to 'g 'ri 

am allarini  q o 'llash   va  qiyinchiliklarni  b artaraf etishda  ona  va  bolani 

q o ‘llab -q u w atlash i  m um kin.  Emizikli  va  erta  yoshdagi  bolalarni 

ovkatlantirish  b o 'y ic h a   tavsiyalar  xaqidagi 

batafsil 

m a’lumot 

b olaning  yoshi  va  ona  duch  kelayotgan  m uam m olarning  turiga 

b o g 'liq .  T ibbiyot  xodim i  konsultasiya  davom ida  m uloqot  qilish  va 

q o 'IIa b -q u w a tla sh  k o ‘nikm alaridan  foydalanishi  kerak.

■  hom iladorlik  v a  tu g 'ru q   b o 'y ic h a   14  xaftalik  dekret  ta ’tili, 

shu ju m lad an ,  tu g ‘ruqdan  keyingi  6 xaftalik m ajburiy ta ’til;

■  ta ’til  paytida  a w a lg i  yoki  su g ‘urtalangan  ish  haqining  eng 

k am ida uchdan  ikki  qism iga teng m oddiy yordam ;

ш  tibbiy  xizm atga y o ‘1 ochish,  shu jum ladan,  prenatal,  tu g ‘ruq 

va  tu g ‘ruqdan  keyingi  parvarishga,  shuningdek  zarurat  tu g ‘ilganda 

shifoxonaga yotish im koni;

■  s o g iiq n i 

m uxofaza 

qilish: 

xom ilador 

va 

em izikli 

ayollarning  o ‘z  so g 'lig i  yoki  bolasi  so g 'lig ig a  zarar  yetkazishi 

m um kin b o ’lgan  ishni  bajarm aslik  xuquqi;

■  k o ‘krak  suti  bilan  boqish:  m aosh  saqdangan  xolda  kuniga 

k am ida bir m arta tanaffus;

■  bandlikni  him oya qilish va kam sitilm aslik.

D unyoda  bir  necha  davlatlar  K onvensiyani  qabul  qilganlar, 

k o 'p ch ilik   davlatlar  esa  X M T ning  onalikni  m uxofaza  qilish  b o 'y ich a 

a w a lg i  konvensiyalarini  ratifikasiya  qilish  y o 'li  bilan  m azkur 

xujjatdagi  ayrim   qoidalarini  qabul  qilgan.  S og'liqni  saqlash  soxasi 

xodim lari 

onalikni 

m uxofaza 

qilish 

b o 'y ic h a  

qonunchilikni 

y axshilash  ta rg ib o tid a   m uxim   rol  o'ynaydilar,  shifoxonalar  va 

boshka  tibbiyot  m uassasalari  o 'z   xodim lari  orasida  xom iladorlik 

b o 'y ich a  ta ’til  berish  va  k o 'k rak   suti  bilan  boqishni  q o 'llab - 

quvvatlashlari  kerak.

30

S o g ‘Iiqni  saqlash  tizim i  va  tibbiy xizm at  ko‘rsatishni 

m ustaxkam lash

S o g 'liq n i  saqlash  xodim lari  em izikli  va  erta  yoshdagi  bolalar 

ovqatlanishini  xim oya  qilish,  rag'batlantirish  va qo'llab-quvvatlashda 

m uxim  rol  o ‘ynaydilar.  T ibbiyot  xodim i  tom onidan  berilgan  m aslahat 

o naning  bolani  oziqlantirish  usuliga  ta ’sir  qiluvchi  eng  muxim 

om illardan  biri  xisoblanadi.  Shunday  ekan,  tibbiyot  xodim lari  bolani 

parvarishlovchi  shaxslarga  m aslaxat  bera  olish  uchun  zarur  bilim   va 

k o ‘n ikm alarga  ega  bo'lishi  ham da  ovqatlantirishda  qiyinchiliklar 

yuzaga  kelganda  ularni  bartaraf tishda  yordam   bcrishlari  kerak.  Ular 

K odeksga  rioya  qilishlari  va  k o 'k ra k   suti  o 'm in i 

bosuvchi 

m axsulotlar  tibbiyot  m uassasasida  oshkora  nam oyish  etilm asligi, 

fakat  bunga zarurati  bor onalar v a  bolalarga  berilishini  kafolatlashlari 

lozim.

Em izikli  va  erta  yoshdagi  bolalarning  optim al  ovkatlanishini 

xim oya  qilish,  rag'batlantirish  v a   q o 'llab   -  quvvatlash  uchun  tibbiy 

xizm at  k o ‘rsatish  sohasi  quyidagilarni  am alga oshirishi  kerak:

■  o ‘z  xodim lariga  nisbatan  K odeks  va  onalikni  m uxofaza 

qilish b o 'y ic h a  qonunchilikka rioya  qilish;

■  «B olaga 

d o ‘stona 

m unosabatda 

b o 'lg an  

shifoxona» 

tashabbusini jo riy  qilish va qullab - quvvatlash;

■  T ibbiyot  xodim larining  k o 'k ra k   suti  bilan  boqish  va 

q o ‘shim cha  ovqat 

berish  b o 'y ic h a   m aslaxat  berish  b o 'y ich a 

o'qitilish i  va  q o 'llab -  quvvatlanishini  ta ’m inlash  ;

в   «B olalar  kasalliklarini  integrallashgan  usulda  olib  borish» 

strategiyasini  am alga  oshirish;

в   Em izikli  va erta yoshdagi  bolalarni  ovqatlantirishni  q o 'llab - 

q u w atla sh n i  tibbiy-sanitariya  faoliyatining  boshqa  turlari  bilan 

birlashtirish,  m asalan,  «O vqatlantirish  soxasidagi  asosiy  chora- 

tadbirlar»da ko'rsatilganidek;

в   Parvarishlovchi  shaxslar  va  m utlaqo  qiyin  axvoldagi 

bolalar,  shu  jum ladan  kam  tan a  vazni  bilan  tu g 'ilg a n   va ju d a   qiyin 

sharoitlarda to 'y ib   ovqatlanm ayotgan  bolalar,  shuningdek,  OIV  bilan 

kasallangan shaxslar q o 'llab -q u w atlain ish im  ta ’minlash.

31

Nazorat  uchun  testlar:

I .  K o 'k ra k  bezida ajraladigan  sutning  miqdori  boshqariladi.

*A)  ona garm onlari

B) bolaning  sut  so 'rish   sam araligi yoki  so g 'ish   bilan 

S)  prolaktin  garm onning  m iqdori  bilan 

D) xam m asi  to 'g 'ri

2 .0 n a n in g   laktasiya  refiekslarini yuzaga kelishida qaysi  gorm onlar 

ishtirok  etadi?

A)  oksitosin

B) prolaktin 

S)  progcsteron

*D)  oksitosin,  prolaktin

3 .G o ‘dakning qaysi  reflekslari  k o 'k rak   bilan  em izishni 

m uvaffaqiyatli  boshlashga yordam   beradi:

A)  G alanta

B) xartum cha refleksii 

*S) so 'rish , yutish 

D)  izlash refleksii

4.E m izishdan oldin kukrakga  m axsus  ishlovi  o'tkaziladi:

A )  furasillin eritm asi 1:1000

B)  1%  kaliy  perm anganat eritm asi 

S)  borat  kislotasi

*D)  ishlov o 'tkazilm aydi

5.S arg ‘aygan  chaqaloqlam i  to 'g 'r i  ovqatlantirish  :

A )  k o'krakdan  keyin  tom chilab  suv  berish.

*B) tez-tez k o 'k ra k   bilan boqish 

S)  kukrak bilan em izishni  to 'x tatish .

D)  kukrak bilan  birga  su n ’iy aralashm a berish.

б .К о 'к га к  suti  bilan  ovqatlantirishni  iqtisodiy  afzalliklari:

A ) toza,  steril, optim al  tem peraturadagi  ovkat

B) q o 'sh im ch a  vaqt talab qilmaydi 

S) oila  byudjeti  zarar ko'rm aydi 

*D)  xam m asi  to 'g 'r i

32

7.  K o‘krak  suti  m iqdoriga ta ’sir qiladigan  om illar:

A ) onasini  yoshi

*B)  k o 'k ra k  bilan  ovqatlantirish  soni va  ko'krakni  to ‘g ‘ri  berish 

S)  hayz k o 'rish  

D ) kesar kesish

8.  G ipogalaktiyaga  olib  keluvchi  faktorlar:

A ) onani  charchashi 

V ) stress

S) qisqa  m uddatda  em izish 

*D ) xam m asi  to ‘g ‘ri

9.C haqaloqni  to ‘ym anganligining  ishonchli  belgilari:

*A ) tana  m assasini  oshib  borm asligi,  kam  siyishi

B )  chaqaloqni  em izishdan  keyin  bezovtaligi 

S ) em izishdan  keyin  chaqaloqni  k o ‘p  uxlashi 

D ) tana m assasining norm al  oshib borishi

10.M astitni  to ‘g ‘ri  davolash o ‘z ichiga olm aydi:

A )  antibiotiklar bilan  davolash 

*B)  q o 'sh im ch a dam  olish

S)  k o ‘p suyuqlik  ichish

D) 48  soat  davom ida k o ‘krak  bilan em izishni  to ‘xtatish.

11.  Q uyidagi  qaysi  holatlarda k o 'k ra k  b ilan  em izish m an etiladi? 

*A)  O nada Ol'I'S  bo'lishi

B)  M astit

S)  Bolada  galaktozem iya 

D ) O naning  k o ‘krak uchi  yassi.

12.Bolani  k o'krakka to 'g 'r i  tutish  koidalari:

A )  O g 'zi  katta ochilgan

B)  Pastki  labi  qayirilgan 

*S) ham m asi  to 'g 'r i

D)  E m ish vaqtida tovushning eshitilishi.

13  O lV bilan zararlangan  onalardan tugilgan chaqaloqlam i 

ovqatlantirishda to ’g 'ri  tavsiyalar:

33

*A)  su n ’iy ovqatlantirish

В)  aralash  ovqatlantirish

S)  faqat ona suti  bilan  em izib,  erta su n ’iy ovqatlantirishga o ’tkazish 

D)  k o ‘proq  ona suti  bilan  ovqatlantirish

14.  C hala tu g ‘ilgan chaqaloqlarda zond  bilan ovqatlantirishda 

ko'rsatm a:

A.  *30  xaftalikgacha  b o ‘lgan chala tu g 'ilg a n  chaqaloqlarda  .

B.  S o 'rish   refleksi  borligida.

C.  O na sutining bo'lm aganligida.

D.  C halalik  32-34 xaftaligida.

E.  C halalik  34-36  xaftaligida.

15.  C hala tu g 'ilg an  chaqaloqlarda  nazogastral  zondni  q o 'y ish  

m uddati:

A  )  1  sutka.

V  ) 2  sutka.

S )  *3  sutka 

D ) 4  sutka 

Y e )  5  sutka

16.  34 xaftalikda tu g 'ilg a n  chala tu g 'ilg a n   chaqaloqlam i  ovqatlanish 

turi

A )  zond orqali

V  )zond yoki  kosacha orqali.

S )* k o 'k rak  suti yoki  kosacha orqali.

D)  K o'k rak   suti.

Ye)  Parenteral.

17.Qaysi  usulda sutning rasional  m iqdori  hisoblanadi?

A )  *K oloriyali

B)Xajm  

S )Shkarin  usuli 

D )F inkel’shteyn  usuli

18  Bola tu g 'ilg an in in g  birinchi  3-4  haftasida ona  k o'kragidan  qabul 

qiladi:

A)  O g 'iz  suti

34

В)  *  K o 'k ra k  suti 

S)  O 'ta d ig a n   sut 

D)  O rqa  suti

19  K o 'k ra k   sutidan o g 'iz  suti  asosiy  nim asi  bilan farq qiladi?

A )  *O qsilni  k o 'p  saqlashi  bilan

B)  Y o g 'n i  k o 'p   saqlashi  bilan

S)  U glevodni  k o 'p  saqlashi  bilan 

D)  V itam inni  k o 'p   saqlashi  bilan

20 

D izbakterioz -  bu sifati  va m iqdori  o'zgarishi:

A )  *Ichak  m ikroflorasini

B)  A xlatda  bifidobakteriyani  kam ayishi 

S)  A xlatda bifidobakteriyani  ko'payishi 

D)  Shartli  patogen  florani

21  K o 'k ra k   suti  bilan  oziqlanadigan  bolalarda fekal 

dom inatsiyalanadi:

A)  *  B ifidobakterin

B)  Ichak tayoqchasi 

S)  K andidalar

D)  Stafilokokklar

22  D izbakterioz intoksikasiyasi  b o 'lg an d a  davolash tavsiya etiladi:

A )  *Eubiotiklar

B) A ntibiotiklar

S)  Q on  o 'm in i  bosuvchilar 

D)  Fizioterapiya

23  O 'g 'is h   b u o sh q o zo n   m ahsulotlarini  to 'sa td a n ta sh la sh

A )  O shqozon  m ushaklarining qisqarishi,  diafragm a va oldingi qorin 

devori  m ushaklarisiz

B)  *  O shqozon m ushaklari,  diafragm a va qorin oldingi  devori 

m ushaklarining faol  qisqarishi

S)  lchak peristalitikasining kuchayishi  hisobiga 

D)  H olatni  o'zgarishi  hisobiga

24  O vqat hazm  qilish tizim ining tranzitor holatiga kiradi:

35

A)  *lchakni  tranzitor dizbakteriozi  va katari

B) T ranzitor qusish

S) T ranzitor immun  tanqisligi 

D) T ranzitor o 'g 'jis h

25  T ranzitor dizbakterioz xarakterlanadi:

A)  *  Ichak, teri  shilliq  qavatlarining shartli  patogen  birlam chi 

bakterial  florasi  hisoblanadi

B)  B ifidoflorani  transform asiyasi

S)  Yangi  tu g 'ilg an   chaqaloqlar birlam chi  bakterial  florasi 

D)  Shartli  patogen  flora

26  Ichakning tranzitor  katari  ba’zida ataladi:

A)  *  0 ‘tib ketuvchi

B)  Ikkilam chi 

S)  K atabolik 

D)  M ikrobli

27.  Finkelshteyna Form ulasi  bu:

A)  *  X = n  *70 /80/

B)  X  =  lOx  n *7 

S ) U =   I n + 7 -21:100 

D)  U  == n +  10

28.C haqaloqlarni  tabiiy  ovqatlantirilganda oqsilning m iqdori:

A )  1-2 g/kg

B)  *  2,0-2,5  g/kg,

S) 2,5-3,0 g/kg 

D)  3,0-3,5  g/kg 

Y e)  3,5-4,0  g/kg

29.  C haqaloqlam i  tabiiy  ovqatlantirilganda y o ’g ’ning m iqdori:

A)  *  5-6 g/kg

B) 6-7 

S)  7-8 

D)  8-9

Ye)  9 - 10  g/kg

30.  C haqaloqlam i  tabiiy ovqatlantirilganda  uglevodlarning m iqdori:

A ) *   10-12  g/kg

B)  12-14 g/kg 

S)  14-16 g/kg 

D)  16-18 g/kg 

Y e) 18-20 g/kg

36

H olatiy  m a s a l a l a r

1  M asala  .B ir  oylik  chaqaloqni  onasi  poliklinikaga  olib  keldi. 

Q izcha,  4  xom iladan, 

1 

tu g 'ru q ,  gestasiya  yoshi 

36  xafla. 

T u g ‘ilganda  tana vazni  2500gr,  buyi  45  sm ,  A pgar shakalasi  b o 'y ich a 

5-8  ball  b-n  baholangan.  Bola  7  kuni  t/xonadan javob  b o 'lg an d a  tana 

vazni  2300gr-ni  tashkil  qilgan,  uyda  onasi  parvarish  qilgan.  xozirgi 

tan a o g 'irlig i  2650gr.

Savollar  I .  Bolana  tana og'irligi  I  oyda  qancha b o ’lishi  kerak?

2.  Shu  bolaga sutkalik  va bir m artalik sut  m iqdorini  aniqlang.

Javob:  T ana  vazni  2650gr,  sutkalik  sut  m iqdori  530m l,  bir  m artalik 

75ml

2  M asala  .  Bola  5  kunlik,  tana  vazni  1300gr,  tug'ilganda  1500gr. 

C halalik  30 xafta.  1.Sutkalik sut m iqdorini  aniqlang.

Savollar  B ir m artalik sut m iqdorini  aniqlang.

Javob:  sutkalik sut m iqdori  74,2  ml,  bir m artalik 7,4  ml

3  M asala

B ola 6  kunlik, tana vazni  2000gr.  C halalik 36 xafta.

Savollar  1 .Sutkalik va bir m artalik sut  m iqdorini  aniqlang.

2.  O na  suti  bilan  em izish m um kinm i?

Javob:  sutkalik sut miqdori  70,0  ml,  bir  m artalik 7,0 ml

4  M asala

Eiola  7  kunlik,  tana vazni  1200gr,  tugilganda  1400gr, chalalik  32 

xafta.  1.Sutkalik sut m iqdorini  aniqlang.

2  B ir m artalik sut  m iqdorini  aniqlang.

Javob:  sutkalik sut miqdori  85  m l,  bir m artalik 8,5  ml

5  M asala

B ola  10  kunlik, tana vazni  1900gr (tugilganda  1800gr) C halalik  34 

xafta.  1 .Sutkalik sut m iqdorini  aniqlang.

2  Bir m artalik sut m iqdorini  aniqlang.

Javob:  sutkalik sut miqdori  200  ml,  bir m artalik 20,0 ml

37

6  M asala

B ola  3  kunlik b o ’lgan, tu g ’ilgandagi  vazni  3500  gr b o ’yi  51  sm. 

M edisina xam shirasi  bolaning k o ’zlarida yiringli  ajralm alar  borligini 

aniqladi.  X arorati  norm al.

Sizning tashxisingiz?

J a v o b   :  Y iringli  konyuktivit

7  M asala

6 -  kunlik bola.  O nasida m astit  paydo bulgan.  5-kunligida bolani 

tcrisida  k o ’p  m iqdorda  pufakchalar paydo  b o ’lgan.  Xajmi  1x3  mm. 

P ufakchalar  ichida a w a l  tinik,  so ’ng  loyqa suyuqlik  bo’lgan.  6-chi 

kuni  toshm alar boshigacha tarqalib  ketgan.

S avollar  1.  D iagnoz q o ’ying,  taktikangiz?

2  C haqaloq  qanday ovqatiantiriladi?

Ja v o b :  1  V ezikulopustulez,  onasiga xirurg m aslaxati 

2  K ukrak suti  bilan  ovqatlantirishni  davom  ettirish

8  M asala

B ola  I  xom iladorlik,  I  tugruqdan.  T ugruq  35  xaftaligida,  vazni 

1900gr, 

b o ’yi 

34 

sm 

chaqaloq 

erkak 

jinsli. 

O nasi 

35 

yoshda,gipotireoz  bilan  o g ’rigan.Q arindoshlar  o ’rtasidagi  nikoh. 

K o ’rikda:  Bolaning ahvoli  o ’rta o g ’ir.O ziqlanishi  zond  orqali  ona suti 

bilan 

. 

O vqatlantirilgandan 

so ’ng 

fontansim on 

qusish 

kuzatiladi.V azni  kam aym oqda.  Qorni  kattalashgan.  Epigastral  soxa 

burtgan,  «qum  soati»  sim ptom i  m usbat.

1.  Tashxisingiz.

2.  D avolash taktikasi.

J a v o b : 1  Pilorostenoz 

2  X irurgik davo

9  M asala

C haqaloq  tu g ’ilganda  tana  vazni  3000  gr,  10  kunlikda  2700  gr. 

C haqaloq necha fo iz vazn y o ’qotgan  bu qanday  nom lanadi?

Ja v o b :T ra n z ito r  xolat  tana  vaznining  tranzitor  kam ayishi  10%  tana 

vazni  kam aygan.

10  M asala

5  kunlik chaqaloq.  1  xom iladorlikdan.  T u g ’ruk asoratsiz,  bola  birdan

3 8

qichqirib tu g ’ildi.  E m izishga 2-chi  kunda berildi.  X ayetining 4- chi 

kunida  bola sariq-yashilroq rangli  suyuq-shilim shiq  aralash,  xazm 

b o ’lm agan,  sut  b o ’Iakchalaridan  iborat axlat ajratdi.  Koprologik 

tekshiruv o ’tkazilganda 25  ta  leykosit,  m oy  kislotasi  kuruv 

m aydonida topaladi.  Bolaning um um iy axvoli  o ’zgarm agan.  tana 

ogirligi  oshib borayapti.

Savolllar:  1.  Bu uzgarishni  qanday  baxolaysiz?

2  qanday  davo  choralari tavsiya  etish  m um kin?

Javob:  IT ranzitor ichaklar katari

2 D avo talab qilinm aydi

R asm larga  testlar:

1.  B olaning ona k o 'k rag ig a tutilishi:

A.  to'g'ri(chapda)  va noto‘g ‘ri(o ‘ngda)

B.  to ‘g'ri(o ‘ngda)  va noto ‘g'ri(chapda)

C.  to ‘g ‘ri(o  ngda) va to ‘g ‘ri(chapda)

D.  О ‘ngdan va chapdan to 'g ‘ri

E.  О ‘ngdan va chapdan noto 'g'ri

(

2.  B olaning k o'krakdan to 'g 'r i  ovqatlantirishdagi) holallar.

A. 

to ‘g  ‘ri(chapdan)  va noto ‘g  ‘ri (o ‘ngdan).

B. 

t o ‘g ‘ri(o‘ngdan) va noto'g'ri (chapdan).

C. 

t o ‘g ‘ri(o‘ngdan) va to'g'ri (chapdan).

D. 

noto'g'ri(chapdan) va noto'g'ri (o ‘ngdan).

E. 

Xammasi to ‘gri

ris  1.  rukovodstvo  «K onsultirovaniye  po grudnom u 

vskarm livaniyu»  VO Z  YUN1SEF, 2013)

39

(ris  2.  rukovodstvo  «K onsultirovaniye  po grudnom u 

vskarm livaniyu»  VOZ  Y U N ISEF,  2013  )

3.Prolaktin  ishlab  chikarish  bolani  em izishni  boshlangandan  s o ‘ng 

qancha vaqt davom ida eng yuqori  darajada bo'ladi:

A.  30 daqiqa

B.  10 daqiqa

C.  40 daqiqa

D.  50  daqiqa

E.  60  daqiqa

( ris  3.  rukovodstvo  «K onsultirovaniye  po grudnom u 

vskarm livaniyu»  VOZ  Y uN ISEF,  2013)

4 .0 k silo sin   ishlab chikarish  m exanizm i:

A.  Sutni  oqishga  m ajbur  kiladi,  tu g ‘ruqdan  keyin  bachadonni 

qisqartiradi  va qon  ketishini  kam aytiririshga yordam  beradi

B.  Sutni  okishiga  tuskinlik  kiladi  va  bachadondan  qon  ketishini 

kam aytiririshga yordam   beradi

C.  Sutni  okishiga  va  bachadondan  qon  ketishini  kam aytiririshga 

yordam   beradi

D.  Sutni  okishiga  tuskinlik  kiladi  va  bachadondan  qon  ketishini 

kupaytiradi

E.  Sutni  okishga  m ajbur  kiladi,  tu g ‘ruqdan  keyin  bachadonni 

bushashtiradi  va qon  ketishini  oshiradi

40

IJro uvn iu  

nunaS ч х И ф ф Ш  * & т и м *

fris 4.  rukovodstvo  «K onsultirovaniye  po grudnom u  vskarm livaniyu» 

VOZ  YuN ISEF,  2013;

K ushim cha ovqat  berish  muddati

A.  6 oydan

B.  4  oydan

C.  8  oydan

D.  10  oydan

E.  12  oydan

,ШКк  j

E r - '  

^

(  Ris  5.  Em izikli  va erta yoshdagi  bolalarni  ovqatlantirish  JSST, 

U zR O U M TV ,  YuNISEF.  U quv qullanm a.  2014  )

41

Foydalanilgan  adabiyotlar

1.  Bolalarga  stasionar  erdam  kursatish.  Bolalar  stasionarlaming 

vrachlaming  uchun  kup  tarqalgan  kasalliklarni  olib  boorish  uchun 

qullanma. 

JSST  tomonidan 

ishlab 

chiqilgan 

va 

0 ‘z b e k is to n  

R e s p u b lik a s i  m u ta x a s s is la ri  to m o n id a n   ish la b   m o s la s h tirilg a n  

o q u v   k u rsi.  Toshkent 2013.  196-205  bet.

2.  Doklad  о  chelovecheskom  razvitii  2006.  PROON  Toshkent. 

2006.  135  b.

3.  Osnovi  uxoda  za  novorojdennimi  i  grudnoye  vskarmlivanie 

2001.  Regionalnoe Evropeyskoe Byuro VOZ.

4.  Klinicheskiye rekomendasii  vrachey.  Pod  redak I.  N.  Denisova 

1 dr.M oskva GEOTAR M edisina -  2002  .

5.  Pitaniye  detey  starshe  6  mes.  Rukovodstvo  dlyua  pedagogov. 

Toshkent.  2014.  24 b.

6.  Integrirovannoe  vedeniye  bolezney  detskogo  vozrasta  VOZ 

YUNISEF.  Okazaniye stasionam oy pomoshi  detyam  VOZ  - 2008  год.

7.  «Rost I razvitiye detey do  5  le t»  Rekomendasii  po kormleniyu 

1 uxodu.  VOZ  M in Zdrav RUz 2008.

8.  «Konsultirovanive 

po 

grudnomu 

vskannlivaniyu» 

Rukovodstvo dlyua slushateley  VOZ YUNISEF., Toshkent -  2013

9.  JSST.Kukrak  suti  urnini  bosuvchi  maxsulotlar  marketing 

xalqaro kodeksi:  tez-tez uchraydigan savollar.  Jeneva,  BSST, 2006.

10.PSST  /JSST.  Emizikli  bolalarni  qushimcha  ovqatlantirish 

boyicha  asosiy  tamoyillar.Vashington.  Panamerika  sogliqni  saqlash 

taskiloti, 2003.

11.Axmedova  D.I.,  Shamansurova  E.  A.  Maxkamova  G.G., 

Ubaydullaeva  S.A.  Emizikli  va  erta  yoshdagi  bolalarni  ovqatlantirish. 

JSST,  Uz  ROUMTV,  YUNISEF.  O q u v   qullanma.  Toshkent.  2014,( 

ma'lumotlar va rasmlar olingan  manba).

12.Moodle.sammi.uz.  modul - 5  va modul  - 6

13.  D E PA R T M E N T   OF  H EA LTH ,  UNITED  K IN G D O M . 

Weaning and the  weaning diet.  Report  o f the  Working  Group on  the 

Weaning Diet o f the  Committee  on  Medical Aspects  o f Food Policy. 

L ondon,  H.M.  Stationery  O ffice,  1994  (R eport  on  H ealth  and  Social 

Subjects, N o. 45).

42

R a su lo v  

S.Q.. Q udratova M.P, 

N abiyeva Sh.M ..  Usmanova M.F.

EM IZIKLI  Y O SHD AGI  BOLALARNI  OVQATLAN TIRISH

(tibbiyot institute talabalari  va tibbiyot  instituti  talabalari va 

tibbiyot kollejlari uchun o'quv-uslubiy tavsiyanom a)

M uxarrir:  S.  Karimova 

Tex. muxarrir:  H. A m irdinov 

M usahhih:  B.  Ibodullayev

G uvohnom a № 10-3512

Bosishga ruxsat etildi:  7.09.2016-y.

O fset bosm a qogozi.  Qogoz bichimi  60x84  i/ie. 

“T im es" gam iturasi. O fset bosm a usuli. 

H isob-nashriyot:  2,8.  Shartli  b.t.: 2,5. 

A dadi:  35  nusxa.  Buyurtma №200.

Sam D ChTI nashr-m atbaa m arkazida original m aketdan ko'paytirildi. 

M anzil:  Sam arqand sh., B o'stonsaroy k o ‘ehasi, 93.