Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Turk xoqonligining vujudga kelishi. Turk xoqonligi tomonidan Markaziy Osiyo
hududlarining zabt etilishi. Davlatning boshligi dastlab jabgu, tangrikut, keyinchalik esa xokon
(imperator) deb atalgan. Maxalliy gokimlar esa yabgu, jabgu deb atalgan. Turkxokonligi ana shu
xokonning, bekliq otabeklik shakllarda tashkil topgan. Davlatning boshkaruv shakli monarxiya bulib,
xokimiyat xokon kuli ostida bulgan. YUkori mansablarni esa boy zodagon turklar va kisman boy maxalliy
zodagonlar egallagan. Xukmdor saroyiga sukd xujjatlariga kura, kuyidagi mansablar bulgan: xarbiy
ma'muriyat boshligi Fargonada tutug, Sukddda charish deb atalgan, viloyat xokimlari Sugdcha Xvabe deb
atalgan. Podsho devonxonasining boshligi depirapat deb atalgan. Bundan tashkari, gupat - daromadlar noziri
- molil ishlari bilan shugullanadigan mansab, oxvirpat kirok - xujjatlar tuzuvchi mansabdor., paxtvanak -
jazoni ijro etuvchi jallod lavozimi xam bulgan.Turk xokonligi kanchalik katga bulmasin chinakkam
markazlashgan davlat emas edi. Uning asosi kabilalar ittifokidan iborat edi. Xukmdoming xokimiyati urug
aymok udumlariga tayangan xarbiy ma'muriy bosh каш vga asoslangan. Buysundirilgan xududlarni
maxalliy xokimlar orkali boshkaruv tartiby xokonlikni tobora zaiflashtira borgan. Vizantiya, Xitoy va Eron
bilan doimiy rakrbat xokonlik axvolini yanada ogirlashtirgan. Buning okibatida xokonlik VI asrning 80-
yillari oxirlarida nkkiga bulinib ketadi.