O`z betinshe tema: Microsoft virtual serveri Orınlaǵan: B. Saribaev Qabıllaǵan: J. Kdirbaev Joba

MUHAMMED AL-XOREZMIYATÍNDAǴÍ TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ “KOMPYUTER INJINIRING FAKULTETI” BAG`DARI AT-SERVIS 5-KURS SIRTQI TA`LIM STUDENTI SARIBAEV BAYRAMNIN’' “ GLOUD COMPUTIGN TEXNOLOGIYALARI” PÁNINEN



O`Z BETINSHE

Tema: Microsoft virtual serveri

Orınlaǵan: B. Saribaev

Qabıllaǵan: J. Kdirbaev
Joba:

1. Server haqqinda túsinik

2. Microsoft virtual server
3.Virtual server jaratiwhámonińtúrleri
Tarmaqqa jalǵanǵan, turaqlı jumıslaytuǵın hám tarmaqtıń túrli xızmetlerin atqaratuǵın kompyuterge server dep ataladı.Server tarmaqtaǵı maǵliwmatlardi saqlaydı, tarmaqtıń basqa noqatlarına uzatadı hám tiykarǵı xızmeti - paydalanıwshılardı internetge jalǵaydi. Áyne mine sol xızmetlerdi atqaratuǵın shólkemdi - provayder dep aytiladı. Olardıń serverleri internetgekiriw dárwazaları esaplanadı. Server protsessorlari bunnan tısqarı server sazı tómendegishe sırtqı kórinislerde de isletiledi. Ajıratılǵan serveriri kompaniyalar koplegen kompyuterlerge iye boladi. Shólkemniń barlıq tarmaq xızmetlerin basqarıw ushın bólek kompyuter ajıratılıp, oǵan arnawlı programmalar ornatiladi, internetge turaqlı halda jalǵanadı jáne onı ajıratılǵan server dep ataydı. Bul server arqalı barlıq kompyuterler internetge shiǵa aladı. Virtual server kesh hám kunduz internetge jalǵanǵan kompyuterdi isletiw ápiwayı paydalanıwshına qımbatqa túsedi. Sol sebepli olar basqa serverdiń yadınan bos orindı ijaraǵa aladı hám virtual serverge iye bolisadi. Bul tap ozingizniń internette kepillik xanańizga uqsaǵanday. Álbette, paydalanıwshı fizikalıq server menen paydalanıw huqıqına iye bolmaydi, lekin tarmaq arqalı virtual serverge kirip, kerekli maǵliwmatlardi jazıp qoyiwi múmkin. Keyin tarmaqqa kiritilgen maǵliwmatlardibasqa paydalanıwshılar keshe kunduz oqıwı múmkin. Ádetde, bunday xızmetti provayderlerdi kórsetedi jáne onı “hostin” (anglichan - hostin) dep ataydı. Serverdegi xostin xızmetlerin eki qıylı boladı : pulli hám biypul. Pulli hostin xızmetlerge bay hám tez isleydi, biypulida bolsa xızmet túrleri kem, islew tezligi tómen hám saytıńızda ozgelerdiń reklamaları payda bolib turadı. Uyrenıwge biypul hostin bolaberedi, lekin saldamlı joybarlar ushın pulli serverler zárúr.
Proksi-server - paydalaniwshi hám internet arasındaǵı arnawlı dáldalshı programma. Onı isletiw shárt emes, lekin bul programma járdeminde web betleriniń júklew procesin tezlestiriw múmkin. Proksi-server Internetten kop koretúǵin betlerdi qattı disktaǵı bazaǵa saqlaydı hám taǵı sol betler soralganda internetten emes, bálki yadınan kórsetedi. Ádetde, proksi-server ajıratılǵan serverge ornatiladi hám tarmaq xızmetlerin da atqaradı : jergilikli tarmaq kompyuterlerin internetge ulaydi. Tarmaqtaǵı kompyuterler internet sorawların ajıratılǵan serverge uzatıwadı, serverde bolsa proksi programması sorawlardı internetge shıǵaradı hám sırtdan kelgen maǵlıwmatlardı tarmaq kompyuterlerine jetkezip beredi. Taǵı proksi programması járdeminde kompyuterlerdiń tarmaqtaǵı jumıs procesin basqarib, gúzetip turıw da múmkin. Ajıratılǵan server va protokol hár túrlı kompyuterler hám túrli programmalar tarmaq baylanısı processinde bir- birlerin túsiniw ushın arnawlı texnikalıq qaǵıydalar qollanıladı. Tarmaq salasında bunday qaǵıydalar taplami protokol (protokol ) dep ataladı. Házirgi kúnde eń kop qollanılıp atırǵan protokol - TCP/IP bolıp tabıladı. Bul protokol funksiyasın ápiwayı pochta xızmetine oxshatsa baladı. Eger siz xatti jibermekshi bolsańiz, onı konvertga jaylastırasız, konvert ústine jiberiwshi hám qabıl etiwshi mánzillerdi jazasız hám keyin pochta qutisiga taslaysiz. Xatińiz qanday etip adreske jetedi, qaysı pochta bolimlerinde baladı, qaysı pochtalyon júrgizedi sizge farqsiz. Tiykarǵısı xat tez hám pútkil jetip barıwı. Tap sonday TCP/IP protokolı tarmaqta isleydi. Jóneletúǵin maǵliwmat paketke jaylastırıladı hám paketke jiberiwshi hám qabıl etiwshi kompyuter mánzilleri jazıladı hám tarmaqqa uzatıladı. Sonday etip tarmaqtıń bir marshrutizatoridan (jol kórsetetuǵın arnawlı qurılma yamasa kompyuter) adreske qaray eń qısqa jalların tańlap, keyingi marshrutizatorga uzatılıp, paket kerekli adreske jetkiziledi. Tek ápiwayı pochtadan parqı malumotni jetkiziw waqtı kún menen emes, sekundalar menen shıyenedi. Tarmaqtıń uzatıw jalları tiqilib qalmawı ushın TCP protokolı úlken kólemli maǵliwmatlar kishi bólimlerge bolıp, bólek paketlerde uzatadı. Hár bir paket internette IP protokol xızmeti járdeminde bólek sayaxat etedi. Paketler adreske yetgach, TCP protokolı bolingan malumotni yigadi hám baslanǵısh jaǵdayına keltiredi. Eger qanday da paket adreske jetip kelmese, TCP protokol onı tákiraran jonatishni talap etedi, tokı malumot pútkil jetip kelmegenshe. Sol sebepli TCP/IP isenimli protokol dep aytıladı. Tiykarınan, TCP/IP - bul protokollar shańaraǵı esaplanadı. Oniń ishinde bir neshe basqa protokollar da ámeldegi:
* UDP (User Datagram Protokol ) - TCP protokolına uqsas, lekin isenimsiz (paket jetip barǵanın itıbarǵa almastan isleydi). Bul protokol biyik tezlikte isleytuǵın processlerde, mısalı, videokonferensialarda hám tarmaqtıń arnawlı xızmetlerin ushın qollanıladı.
* FTP (File Transfer Protokol ) - bul fayllardı tarmaqta uzatıw protokolı. Kompyuterden kompyuterge fayllardı uzatıw múmkinshiligin jaratadı hám ozining jumısında TCP protokolına tayanadi.
* SMTP (Simple Mail Transfer Protokol ) - elektron pochtanıń uzatıw ápiwayı protokolı. Tarmaqtıń eki iqtiyariy noqatı arasında pochta jiberiwshi támiyinleydi.
* Telnet - aralıqtaǵı kompyuterlerde hár túrlı ámellerdiń orınlanıwın támiyinleydi. Bul jaǵdayda paydalanıwshınıń kompyuteri terminal (maǵliwmat jiberiwshi) rolin aynaydı. Siz buyrıqlardı kiritesiz, olar aralıqtaǵı kompyuterde atqarıladı hám sizdiń ekranıńızde olardıń nátiyjesi kórinetuǵın boladı.
* HTTP (Hyper Text Transfer Protokol ) - gipertekstni uzatıw protokolı. WWW - texnologiyası tiykarında isleydi.
Virtual ajıratılǵan server (yamasa VDS) bul xosting xızmeti bolıp, ol jaǵdayda paydalanıwshı haqıyqıy fizikalıq serverdiń programmalıq emulyatsiyasi menen támiyinlenedi. Bir haqıyqıy mashinada bir neshe virtual serverler islewi múmkin. Aralıqtan basqarıw kózqarasınan, bul virtual serverlerdiń hár biri derlik tolıq haqıyqıy serverdiń islewin eliklew etedi. VDS - Xost-mashinada haqıyqıy fizikalıq serverdiń tolıq virtual analogini jaratıw imkaniyatın beretuǵın apparat virtualizatsiya texnologiyası. Hár bir bunday serverge operativ yadta hám qattı diskta óz maydanı, óz tarmaq kartası ajıratılǵan, bul bolsa bunday serverdiń ulıwma isenimliligin asıradı. Haqıyqattan da, VDS texnologiyası óziniń OS yadrosına iye bolǵan " qońsılaslari" den pútkilley ajıratılǵan virtual server jaratıw imkaniyatın beredi, onı paydalanıwshı derlik hesh qanday sheklewlersiz óz mútajliklerine uyqas túrde sazlawı hám ózgertiwi múmkin. Siz hár qanday operatsion sistemanı ornatıwıńız múmkin: Linux, FreeBSD, Windows hám hátte ózińizdiń suwretińiz virtual Dedicated Server kim ushın hám qashan eń sáykes keledi virtual server dástúriy xostin sıyımlılıqınan asıp ketetuǵın saytlar, joqarı júklengen tarmaq xızmetlerin hám de programmalıq támiynattı proektlestiriw, islep shıǵıw hám sınaqtan ótkeriw ushın ideal. Qawipsizlik hám maǵlıwmatlar konfidensialliǵi boyınsha joqarı talaplarǵa iye bolǵan jabıq korporativ joybarlar da tiykarlanıp virtual ajıratılǵan serverlerge tiykarlanǵan - ásirese fizikalıq serverdi satıp alıw yamasa ijaraǵa alıw múmkinshiligi bolmaǵan kishi kompaniyalar ushın.Tómendegi mısallar, jeke kompyuter degi virtual serverdi qóllawdan anıq ayqın artıqmashılıqlar kórinedi. Mısalı, siz óz veb-saytıńızdı jaratıwdı basladıńız, ádetde HTML tilin, CSS usılların úyrenesiz. Soǵan qaramay, úshinshi tárep qosımshaları hám hár qıylı skriptlerdi sınap kóriw kerek bolǵanda qanday bolıw kerek? Onıń ushın bul virtual server oylap tabıw etilgen, bul jańa júklep alınǵan keńeytpelerdi veb-resurs jumısında kórip shıǵıwǵa hám ıqtıyarlılıq menen sınaqtan ótkeriwge múmkinshilik beredi. Skriptlerdi yamasa veb-resurstıń basqa hár qıylı qosımshalarınan tısqarı, keleshekte óz jumısın tuwrılawdı yamasa ózińizge ózgertiwdi qálewińiz múmkin. Onıń ushın zamanagóy server jetilisken hám sáykes keledi. Joqarıdagilarga qosımsha túrde serveri shablonlardı eń ataqlı CMS-ga ózgertirsangiz, paydalanıw qolay, sebebi siz internet rejiminde hár qanday ózgerislerdi anıq bilip alıwıńız múmkin.Keyingi virtual serverdi jaratıw principi. Bul virtual serverlerdi gipervisor dep atawǵa járdem beretuǵın fizikalıq serverde operatsion sistema jumısqa túsirildi. Bul sizge virtual serverlerdi bir-birinen tolıq ajıratıwǵa múmkinshilik beredi. Sonday etip, bir VPS tiń islewi basqa serverlerdiń islewine tásir ete almaydı, olar fayllarǵa kiriwleri múmkin emes yaki tarmaq paketlari va quram tasodifiy kirisiw yadı bir birin. Nátiyjede, bir fizikalıq mashinada siz hár qanday virtual serverlerdi úskenelewge múmkinshilik beretuǵın hár qanday virtual serverlerdi jaratılıwmasıńız múmkin. Hár bir áne sonday server óz operatsion sisteması hám sazlamalari boladı. Sonday etip, siz fizikalıq serverde islewingizga qaramay, lekin oǵan aralıqtan jalǵań.Siz bul virtualizatsiya sistemasın fizikalıq serverińizde yamasa bultlı xızmetten paydalanıwıńız múmkin: Ǵárejetlerdi optimallastırıw satıp alıw hám qımbat bahalı úskenelerdi satıp alıw hám jaylastırıwǵa jumsawdıń hájeti joq. VPS ijara haqi sizge bir retlik ǵárejetlerden shaǵılısıwǵa múmkinshilik beredi. Resursların tejew. Statistikaǵa kóre, óz úskeneleri resursları kemnen-kem jaǵdaylarda 50% ten kóbirek paydalanıladı. Usınıń menen birge, virtual server búgingi parametrler menen anıq jaratılıwı múmkin. Artıqsha konfiguratsiya ushın pul tolıqmasangiz, siz yadro salohi hám qoshqardıń sanın sazlawıńız múmkin. Jumıstı operatsion shólkemlestiriw serverińizdi satıp alıw hám ornatıw ushın, hápteden ayǵa ótkeresiz. Úskenelerdi tańlaw, tólew, jetkizip beriw, jalǵanıw, konfiguratsiya - hámme zat kóp waqıt talap etiledi. virtual serverdi jaratıwda 5 minuta hám islewge tayın bolǵan qálegen konfiguratsiya menen jetkilikli etedi. Ápiwayı resursların ólshew - siz bir neshe minutada vPS parametrlerin kóbeytiw yamasa kemeytiwińiz múmkin. Siz tek bul erda hám házir kerek bolǵan resurslar ushın tóliysiz. Maǵlıwmatlardıń isenimli saqlaw. Maǵlıwmatlar aynada saqlanganlıgı sebepli Reyd dızbeki maǵlıwmatlar eki ǵárezsiz ǵalaba xabar qurallarında tákirarlanadı hám olardan biri áwmetsiz bolsa, sizdiń maǵlıwmatlarıńız joǵalmaydı. Túbirge kirisiw. Sizdiń VPS-ni basqarıw ushın siz tolıq administratorlar menen támiyinlengen. Siz hár qanday programmalıq támiynat, operatsion sistemalardı ornatıwıńız hám hár qanday sazlamalarni ózgertiwińiz múmkin.Kemshilikleri turaqlı internetge jalǵanıw zárúrshiligi, sebebi Internet óshirilgandan keyin, barlıq jumıslar paraliz boladı. Jazılıw tólewi - hár ay hár ayda ijara haqini ámelge asırıwı kerek. Biraq, siz qashannan berli qarar etdińiz, bul kóbirek salawat yamasa qolaysızlıq, sebebi konfiguratsiyalar basqasha bolıwı múmkin hám sol sebepli abonent xızmetlerin bahası. Bul video sheńberinde biz jaysha bult xızmeti arqalı virtual server jaratamız. Kórip turǵanıńız siyaqlı, xızmettiń tiykarǵı betinde konfigurator arqalı sizge kerek bolǵan server qásiyetlerin anıqlaw múmkin. Onıń ushın raxmet, siz bul serverdiń ijarası ayına yamasa kúnine qansha ǵárejet boladı. Siz sonıń menen birge virtual server jumısın biypul sınap kóriwińiz múmkin, sebebi bul sınaq virtual serverin jalǵaw ushın arza beriw jetkilikli. Kórip turǵanıńız siyaqlı, testtiń dawam etiw waqti qısqa, 1 kún, huqıqıy 3 kún. Biraq, islep shıǵıwshılar men menen ushırasıw ushın barıwdı hám abonentlerimge 5 kúnlik biypul sınaqtı usınıwǵa tayın. Onıń ushın siz menejerge sizge qońırawdı " IT oqıw orayi" abonenti ekenligińizdi jiberganingizden keyin, sizge qońıraw etetuǵın menejerge xabar beriwińiz múmkin. Al, endi bulardıń qanday islewin kórip shıǵayıq. Biz sizdiń dizimnen ótken maǵlıwmatlarıńız boyınsha saytqa kiramiz. Sayttıń joqarı bóleginde siz esap qaydnomangizda qansha pul bar ekenin kóriwińiz múmkin. Eger siz sınaq rejiminde islep atirǵan bolsańız, ol jaǵdayda siz anıq sazlamalar menen server menen támiyinlanasiz, men testti bilmiymen, biraq xızmet jumısı tolıq rejimde.Bult xosting saytında virtual serverdi jaratıw (virtual server) ni jaratıw sizge bir neshe minutanı waqtınsha aladı. Process ápiwayı hám derlik xarakteristikanı talap etpeydi. Soǵan qaramay, biz bul qóllanbanı jaratqanmız, sonda VPS-ni jaratıw procesi sizge soraw tuwdırmaydi. Eger sizde virtual server bolsa, virtual serverdi jaratıw ushın siz " virtual server" ni basqarıw paneliniń tiykarǵı betinde " virtual server" tuymesin basıwıńız kerek. Eger sizde qandayda bir virtual server bolmasa, ol jaǵdayda siz " Meniń resurslar" bólimine barǵanıńızda, siz avtomatikalıq túrde serverdi ornatıw ushın avtomatikalıq túrde maǵlıwmatlar orayın tańlaw betine jóneltiriledi." Virtual server" tuymechasini basqannan keyin, siz siz virtual server jaratılıwmasıńız múmkin bolǵan maǵlıwmatlar oraylarınıń dizimin tańlaw soraladı. Kerekli DC ni tańlaǵaningizdan keyin, " Keyingi basqıshqa ótiw" tuymeshesin basıń. Virtual server túrin tańlaw menen bette eki varianttı kóresiz. Bul elementtıń bir bólegi retinde biz klassik virtual server ornatilishini esapqa alamız, sol sebepli biz tiyisli tańlawdı - virtual serverdi ámelge asırıwımız kerek.Ulıwma serverler, sonıń menen birge, veb-xızmet ushın maslastırılǵan mashinalar bolıp tabıladı, biraq olardıń atınan shama etiwimiz múmkin, olar ajıratılǵan serverlerden ulıwma paydalanıw daǵı serverlerden parıq etedi bir neshe klientler tárepinen isletiledi. Tap sol ulıwma serverde isleytuǵın klientler de serverden paydalanıw hám islew natiyjeliligin bóliw kóriwedi, sol sebepli de arzanlaw. Ekinshisine kelsek, ulıwma hám arnalǵan serverlerdi kvartirani kireyge alıw menen salıstırıwlaw múmkin: eger bizde onı tólew ushın pul bolsa, eń jaqsısı ǵárejetlerge dus kelip, jalǵız jasawımız kerek. Eger bizde pul etispese, eń jaqsısı bir yamasa bir neshe xanadoshlarni tabıw kerek. veb-joybardı baslaǵanımızda ulıwma joba jaqsı pikir bolıwı múmkin. VPS-server - bul server ishindegi bólim boshqa bólimlerden pútkilley ǵárezsiz tizimning. Mashinanıń ulıwma qásiyetlerine hám biz tolıqmoqchi bolǵan zatqa baylanıslı halda ol azı-kóbi dereklerge ıyelewi múmkin. VPS-serverge iye bolǵan klient eksklyuziv ayrıqshalıqlar, islew hám quwattı bóliw kórmesten payda kóriwshi bolıwı múmkin, biraq eger sol mashina daǵı basqa klientler óz bólimlerinen paydalanbaydi, biz olardıń resurslariniń bir bóleginen de paydalanıwımız múmkin. Virtual server yamasa VPS - bul fizikalıq serverdiń programmalıq támiynatqa uqsas analogi bolıp tabıladı. Óziniń operatsion sisteması, sazlamalar hám programmalardıń óz kompleksine iye. Paydalanıwshı ushın VPS hosting " temir" server menen birdey kórinedi hám soǵan uqsas múmkinshiliklerdi beredi. Biraq, birpara kompyuter resursları birgelikte isleydi, sebebi bir neshe virtual derekler ádetde bir fizikalıq serverde isleydi. VPS / VDS basqarıwshısı tolıq túbirge kiriw ruxsatına iye hám qálegen buyrıqtı orınlawı, kerekli programmanı ornatıwı yamasa konfiguratsiyasini ózgertiwi múmkin. Usınıń menen birge, ol mudamı provayder tárepinen ajıratılǵan yad kólemine, protsessor yadroları, disk maydanı hám málim bir keńliktegi Internet kanalına iye. Sonday etip, VPS xostin paydalanıwshın ápiwayı fizikalıq server menen birdey dárejede basqarıw, ǵárezsizlik hám qawipsizlikti támiyinleydi.Virtual server paydalanıwshına ulıwma xosting hám fizikalıq arnalǵan server ortasında ortasha múmkinshilikti usınıs etedi. Qolay bahada joqarı hám turaqlı islewdi támiyinleydi. Dástúriy xostingdan tiykarǵı parq bul " qońsılaslar" den tásirdiń joq ekenligi. Kúnniń qálegen waqtında VPS hosting sizdiń joybarlaringizni birdey muǵdardaǵı esaplaw resursları menen támiyinleydi.Ajıratılǵan server yamasa fizikalıq server eń nátiyjeli hám qımbat hosting xızmeti bolıp tabıladı. Ajıratılǵan serverdi kireyge alıw kommerciya saytları, korporativ resurslar, oyın serverleri hám quramalı veb-qosımshalar iyeleri ushın ájayıp sheshim boladı. Ulıwma hostin hám VPS-den ayrıqsha bolıp esaplanıw, olardan paydalanǵande siz resursların basqa paydalanıwshılar menen bóliw kóriwińiz kerek bolsa, Dedicated menen siz xızmette usınıs etilgen barlıq múmkinshiliklerge iye bolasız. Usınıń sebepinen, veb-sayttı serverde jaylastırıw joqarı dárejedegi qawipsizlikti kepillikleydi: siz serverdi xakerlik hújimleri ushın hálsiz bolıwı múmkin bolǵan basqa saytlar menen bóliw kórmeysiz. Maǵlıwmatlar orayında (maǵlıwmatlar orayı ) arnawlı veb-server hám saqlaw sistemasın (maǵlıwmatlardı saqlaw sisteması ) kireyge alıw - málim bir múddetke arnawlı programmalar kompleksine iye Windows yamasa Linux-dagi maǵlıwmatlar orayındaǵı júdá nátiyjeli statsionar kompyuterdiń buyırtpası. Biz serverdi 10 Gbit / s ge shekem tezlikte operativ Internetge jalǵanıw, elektr energiyasına turaqlı jalǵanıw hám apparat hám programmalıq támiynat menen baylanıslı qıyınshılıqlardı engishga járdem beretuǵın professional texnikalıq járdem menen támiyinleymiz. Saytqa server úskenelerin kireyge beriwdiń taǵı bir sebebi - bul arnawlı fizikalıq serverlerdi óz ishine alǵan zamanagóy hám qawipsiz maǵlıwmatlar orayları - maǵlıwmatlar orayları Moskvada jaylasqan hám Rossiya daǵı eń isenimlilerinen biri esaplanadı. Maǵlıwmatlar orayları úzliksiz quwat dárekleri, órt óshiriw hám konditsioner sistemalarınan paydalanadı. Bul sizdiń serverlaringiz hám joybarlaringiz mashqalasız islewin támiyinleydi.Server atqaratuǵın funkciyalarǵa qaray, ol bir neshe túrlerden birine tiyisli bolıwı múmkin: Veb-server. Bul internette júdá keń tarqalǵan forma bolıp, ol kontent hám veb-resurslarǵa kirisiw ushın mólsherlengen. Fayl serveri. Onıń tiykarǵı maqseti maǵlıwmatlardı saqlaw hám fayllarǵa kirisiwdi tarqatıw bolıp tabıladı. Bunday server sapasınıń kriteryaları disktaǵı bos jay muǵdarı hám maǵlıwmatlardı qorǵaw dárejesi bolip tabiladi. Maǵlıwmatlar bazası serveri. Bul maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sistemasınıń (DBMS) járdemshi bólegi bolıp tabıladı. Bunday server kerekli tarmaqlı keńligi hám biznestiń úzliksizligin támiyinlew kerek. Baylanıs serveri. Ol proksi-server, router, IP-mánziller distribyutori, vPN serveri (virtual menshikli tarmaq) wazıypasın orınlawı múmkin. Tarmaqtaǵı maǵlıwmatlardıń joqarı qorǵalıwın, anonimlikni támiyinleydi.Pochta serveri. Atınan kórinip turıptı, olda, ol elektron pochta menen islew ushın isletiledi - paydalanıwshılardıń xatların jiberiw hám qabıllaw, qayta islew, saqlaw, maqsetli keliwshiler. Jergilikli tarmaq qanshellilik úlken bolsa, paydalanıwshılar qansha kóp bolsa, bul serverdiń roli sonshalıq zárúrli boladı. Rezerv server. Hár qanday kompaniyada apparat hám programmalıq támiynat kompleksin júdá zárúrli bólegi. Barlıq zárúrli maǵlıwmatlar avtomatikalıq túrde bul serverge kóshiriledi. Maǵlıwmattı fizikalıq abaydan (mısalı, órt) qorǵaw ushın onı basqa xanada yamasa bınada jaylastırıw múmkin.Barlıq sayt iyeleri hám kóplegen ápiwayı Internet paydalanıwshıları " server" sózin bir neshe márte esitken. hám birpara jaǵdaylarda server basqaları bolsa - úskeneler dep ataladı. Bul tiykarınan ne - programmalıq támiynat yamasa apparat? Ekewi de úskene retinde server málim bir wazıypanı orınlawǵa arnalǵan kompyuter bolıp tabıladı. Bul server maǵlıwmatlardı saqlaw hám hár qanday úzliksiz funkciyalardı orınlaw ushın mólsherlengen bolıwı múmkin (mısalı, programmanıń islewin qollap-quwatlaw ushın ). Ápiwayı jeke kompyuter sıyaqlı qosımsha texnikalıq xizmet kórsetiwdi talap etpeydi. Hár qanday serverde tiyisli programmalıq támiynat ornatılǵan bolıwı kerek. Ol apparat resurslarınan paydalanıw hám kerekli funkciyalardı orınlaw imkaniyatın beredi.
Paydalanilǵan adebiyatlar
1. Ozbekiston Respublikası «Informaciyalastırıw haqqında» Nızam // Xalıq sazı. 11. 12 2003 j.

2. M Aripov. B. Begalov hám basqalar. Informaciya texnologiyaları. Oqıw qóllanba - T.: “Nashir”, 2009 j.

3. Informatika hám informaciya texnologiyaları. Sabaqlıq.- Oqıtıwshı, 2011 j.

4. M. Aripov, M. Muhammadiyev. Informatika, informasion texnologiyalar. Sabaqlıq. T.: TDYuI, 2004 j.

5. Amirov D. M. Atadjanov A. Yu. hám basqalar. Informacion-kommunikatsiya texnologiyaları túsindirme sózligi.