33. Erkalash-kichraytirish affikslari.
34. Qaratqich va tushum kelishigi qo’shimchalari. Bu kelishiklarning ayrimlari bo’lmsa, unga izoh bering va shevaning o’ziga xos turlanishidagi fonetik o’zgarishlarga izoh bering.
Qaratqich kelishigi affiksining quyidagi variantlari mavjud
-ni: yastiqni jildi, ko`chani boshi
Shevada qaratqich kelishigining qo`llanilishiga e`tibor berilsa, so`z qaysi harf bilan tugasa, qaratqich kelishigining – ning qo`shimchasi shunga moslashib o`zgaradi. Masalan:
-mi: do`stimmi uyiga
- ri: kompyuterri shichqonchasi
Tushum kelishigi qo‘shimchasining variantlari /-ni, -n', -d', -t', -', -i/
- ni: bolani ol, xonalarni tozala
- i: boshimi og`ritdi, bolishi bervor
Shevada tushum kelishigining qo`llanilishiga e`tibor berilsa, so`z qaysi harf bilan tugasa, tushum kelishigining – ni qo`shimchasi shunga moslashib o`zgaradi. Masalan:
- mi: ayammi sog`indim, og`aynimmi ko`rdim
- di: uydi supur (ba`zida" uyyi supur" holati ham kuzatiladi)
- zi: tuzzi uzatvor, sizzi aytyapman
- ri: kompyuterri yoq
- chi: yog`ochchi uyoga o`tkaz
35. Jo’nalish, o’rin-payt, chiqish kelishigi qo’shimchalari. Bu kelishiklarning ayrimlari bo’lmsa, unga izoh bering va shevaning o’ziga xos turlanishidagi fonetik o’zgarishlarga izoh bering.
Jo‘nalish(-ga) va o‘rin-payt(-da) kelishiklari affikslarining qo‘llanishi Qarshi tumanining ba`zi hududlarida farqlanmaydi. Masalan:
Uygaman – uydaman
Bozorgamisiz – bozordamisiz
Manshu ko`chaya chushaman- mana shu ko`chada tushaman
O‘rin-payt kelishigi affiksining quyidagi variantlari mavjud. Misol:
-ya: Mashu ko`chaya chushaman- mana shu ko`chada tushaman
36. Sonning ma’no turlarini hosil qiluvchi affikslar.
37.Olmosh turlarini yozing.
Do'stlaringiz bilan baham: |