Oʻzbek filologiyasi fakulteti 204-guruh talabasi Mamasharipova Nodiraning


Erkalash-kichraytirish affikslari


Download 235.17 Kb.
bet7/8
Sana28.02.2023
Hajmi235.17 Kb.
#1238175
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Mamasharipova Nodira. Amalyot

33. Erkalash-kichraytirish affikslari.


34. Qaratqich va tushum kelishigi qo’shimchalari. Bu kelishiklarning ayrimlari bo’lmsa, unga izoh bering va shevaning o’ziga xos turlanishidagi fonetik o’zgarishlarga izoh bering.
Qaratqich kelishigi affiksining quyidagi variantlari mavjud

-ni: yastiqni jildi, ko`chani boshi


Shevada qaratqich kelishigining qo`llanilishiga e`tibor berilsa, so`z qaysi harf bilan tugasa, qaratqich kelishigining – ning qo`shimchasi shunga moslashib o`zgaradi. Masalan:
-mi: do`stimmi uyiga
- ri: kompyuterri shichqonchasi

Tushum kelishigi qo‘shimchasining variantlari /-ni, -n', -d', -t', -', -i/


- ni: bolani ol, xonalarni tozala


- i: boshimi og`ritdi, bolishi bervor


Shevada tushum kelishigining qo`llanilishiga e`tibor berilsa, so`z qaysi harf bilan tugasa, tushum kelishigining – ni qo`shimchasi shunga moslashib o`zgaradi. Masalan:


- mi: ayammi sog`indim, og`aynimmi ko`rdim


- di: uydi supur (ba`zida" uyyi supur" holati ham kuzatiladi)


- zi: tuzzi uzatvor, sizzi aytyapman


- ri: kompyuterri yoq


- chi: yog`ochchi uyoga o`tkaz




35. Jo’nalish, o’rin-payt, chiqish kelishigi qo’shimchalari. Bu kelishiklarning ayrimlari bo’lmsa, unga izoh bering va shevaning o’ziga xos turlanishidagi fonetik o’zgarishlarga izoh bering.

Jo‘nalish(-ga) va o‘rin-payt(-da) kelishiklari affikslarining qo‘llanishi Qarshi tumanining ba`zi hududlarida farqlanmaydi. Masalan:


Uygaman – uydaman


Bozorgamisiz – bozordamisiz
Manshu ko`chaya chushaman- mana shu ko`chada tushaman
O‘rin-payt kelishigi affiksining quyidagi variantlari mavjud. Misol:

-ya: Mashu ko`chaya chushaman- mana shu ko`chada tushaman


36. Sonning ma’no turlarini hosil qiluvchi affikslar.


37.Olmosh turlarini yozing.



Download 235.17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling