O‘zbek tili fonologiyasi va morfonologiyaSI
Undosh fonemalar sistemasi
Download 0.78 Mb. Pdf ko'rish
|
ozbek tili morfonologiyasi
|
Undosh fonemalar sistemasi
Kuchli oppozitsiyadagi undosh fonemalarning asosiy belgilari quyidagi 1 Щербак А.М. О тюркском вокализме // Тюркологические исследования. – М., 1963. – С.26. 2 Баскаков П.А., Содиқов С.А., Абдуазизов А.А. Умумий тилшунослик, – Тошкент, 1979. – Б.53. belgilar hisoblanadi: shovqin va ovozning ishtirokiga ko‘ra, paydo bo‘lish o‘rni va usuliga ko‘ra, palatalizatsiyaning bor-yo‘qligiga ko‘ra. Hozirgi o‘zbek adabiy tildagi 23 ta undosh fonemalarning yuqoridagi sanab o‘tilgan asosiy belgilarini quyidagi jadvalda ko‘rsatish mumkin:
Fonemalar Fonemaning asosiy belgilari korrelyativ va nokorrelyativ bo‘lmagan belgilar bo‘lishi mumkin. 1 Kamida ikki fonemaning asosiy belgilari umumiy bo‘lib, birida bor, ikkinchisida yo‘qligi bilan ajralib turadigan belgi korrelyativ belgi hisoblanadi. Ma’lum belgilar majmuasi faqat birgina fonemaning o‘ziga xos bo‘lsa, bunday belgilar nokorrelyativ belgi hisoblanadi. Masalan, «p» fonemasida jarangsizlik belgisi asosiy va korrelyativ belgidir. Chunki xuddi shu fonemaning asosiy belgilariga ega bo‘lgan, ammo undan boshqa korrelyativ belgisining borligi
1 Дмитриенко С.Н. Фонемы русского языка. – М., 1985. – С.20. p b f v t d s z ch sh j k g g‘ q x h m n ng y l r shovqinli
+ +
+
+
+
+
+
+
+ + +
+
+
+ +
+
+
Download 0.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|