O‘zbek tili fonologiyasi va morfonologiyaSI

  Denotat                                    Eksponent 

 

 

                          

 

                         

                        Signifikat 

 

Shuningdek,  bu  xil  chizmada  chiziqlar  yo`nalishi  bilan  birga  burchakning  gradusi  -  

ochilishi darajasi ham muhimdir. Agar so`z mohiyatida tovush ramziyligi kuchli bo`lsa, burchak 

torayib,  aksi  bo`lsa,  kengayib    boradi,  ya’ni  turli  so`zlarda  denotat  va  eksponent  orasidagi 

masofa turlicha bo`ladi. Burchak gradusi  kengayib borishi bilan denotat va eksponent bir-biriga 

mutanosibligini,  to`g`rirog`i,  bu  mutanosiblikni  topish  imkonini  yo`qota  boradi.  Hozirgi  til 

nuqtai nazaridan, juda ko`p so`zlar uchun burchak kengligi 1800 ga teng:   

 

Denotat -------------------------------------> Signifikat----------------------------------> Eksponent 

 

     

Buni tovushiy ramzlar misolida ham ko`rish mumkin. Tarixiy taraqqiyot davrida tovushiy 

ramzlar  tobora  o`z  burchaklarini  kengaytirib  borgan,  deb  faraz  qilish  mumkin.  Taqlid  va 

undovlarni boshqa so`zlardan farqlab turuvchi jihat shuki, ularda bu burchak juda kichik bo`ladi, 

ya’ni denotat va eksponent maksimal yaqinlashadi: 

 

                               Eksponent 

 

 

        

        Denotat