O‘zbek tili va adabiyoti” kafedrasi «O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi» fani bo‘yicha tayyorlangan

Topshiriq:
1. Turkiy xalqlar foydalangan yozuvlarning xronologik jadvalini yaratib kelish

2. 
   Yozuvning ilk ko’rinishlari haqida ma’lumot o’rganish
   

TESTLAR

1. 
   So‘zlashuv uslubi nechaga bo‘linadi va qaysilar?
   
   1. 
      2 ga og‘aki va adabiy sozlashuv uslubi
      
   2. 
      2 ga rasmiy va ilmiy uslub
      
   3. 
      2 ga og‘aki va ilmiy uslub
      
   4. 
      2 ga adabiy va rasmiy uslub
      

2. Bir unli yoki bir undosh almashtirilsa, ma'nosi o‘zgaradigan so‘zlar qatorini toping.
A. qalam, dona
B. sa'va, qal'a
C. ziyrak, tiyra
D. qattiq, ushshoq

3. So‘zlashuv uslubiga xos so‘z qatnashgan gapni belgilang.

A.quyosh, tong, dunyo, gardun

B,sohibjamol, oraz, gulgun

C.shom, imorat, el, kishi D. qattiq, ushshoq, obraz 4. “Ilm”so’zi qaysi til atamasi va uning lug‘aviy ma’nosi nima? A. Forscha so'z, bilim B. Turkcha so'z, ma’lumotlar C. O’zbekcha so'z, tajribalar yig‘indisi D. Arabcha so'z, kishining o'qish ozrganish va hayotiy tajribasi orqali orttirilgan bilimi 5. “Ma’ruza” so'zining ma’nosi? A. Axborot B. Hisobot C. Biror mavzuda ko'pchilik oldida so'zlangan nutq, doklad D. Tezisning bir ko'rinishi

3-mavzu: O‘zbek tilining leksik qatlamlari.
Tayanch so‘z va iboralar: leksika, o’z qatlam, o’zlashgan qatlam.
SAVOLLAR

1. 
   O’zbek tili leksikasining boyish manbalarini ko’rsating?
   

O’z qatlam haqida m’lumot bering?

2. 
   Qaysi tillardan o’tgan so’zlar o’zlashgan qatlamni tashkil etadi?
   
3. 
   Gul so’zining sof o’zbekcha variantini ayting?
   
4. 
   Nima uchun o’z qatlamga nisbatan o’zlashgan qatlam so’zlari faol hisoblanadi?
   

O‘zbek xalqi, ma’lumki, eng qadimgi turkiy urug‘ va qabilalardan o‘sib chiqqan, demak, uning tili ham shu urug‘ va qabilalar tili negizida rivoj topgan. Markaziy Osiyodagi turli tarixiy va ijtimoiy-siyosiy jarayonlar, xususan, arablar, mo‘g‘ullar va ruslar istilosi, qardosh qozoq, qirg‘iz, turkman, tojik xalqlari bilan qo‘shnichilik munosabatlari ham o‘zbek tili taraqqiyotiga jiddiy ta’sir o‘tkazgan, bunda, ayniqsa, turkiy-arab, o‘zbek- arab, o‘zbek-tojik, o‘zbek-qozoq, o‘zbek-qirg‘iz va o‘zbekturkman bilingvizmi kabi omillarning roli katta bo‘lgan. Ana shu tarixiy jarayonlar nuqtayi nazaridan qaralganda, hozirgi o‘zbek tilining lug‘at boyligida ikkita yirik qatlam — o‘z va o‘zlashgan qatlamlar borligi ma’lum bo‘ladi.