O‘zbek tili va adabiyoti” kafedrasi «O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi» fani bo‘yicha tayyorlangan

Mashq va topshiriqlar

1. 
   mashq. Gaplami uslubiy shakliga ko‘ra gumhlarga ajratib ko‘chiring. Nuqtalar o‘rniga nutq uslubiga xos so‘z yoki fe’l shaklini qo‘ying.
   

1. 
   Men bu gapni faqat tarjima vajidan aytayotgan... yo‘q. Yozuvchi o ‘z ona tihsi ustiga o ‘z zamonasining boy, madaniy tilini bilmasdan qanot bog‘lamaydi. Buning misolini adabiyotimiz tarixida, hozirgi adabiyotimizda ... ko‘rishi... mumkin. (A.Q.) 2. Bulardan birinchi..., nutq madaniyati sohasining vazifasi til va nutqdagi nuqson va kamchiliklami aniq..., to‘p..., uni o'rgan... va bartaraf etishdan iborat..., deyilgan nuqtayi nazar. 3. O‘sha «masalang» o‘rniga tushsa, dashnom...ga qalqon bo'lishi, lovilla... asablarga suv purkab, seni ortiqcha dilsiyohliklar... asrashi ham mumkin! (O‘.Usmonov). 4. Men, Rasulov Anvar, «Eng yaxshi kitobxon» ko‘rik-tanlovini o'tkazish... litseyimiz kutubxonasidan 10 (o‘n) ta badiiy kitob ol... . 5. Axir, talaba jamiyatning oldi qatlami sanaladi.... Shuni... kerakda, «o‘qib uqmasa bekor»....
   

2. 
   mashq. Tagiga chizilgan so‘zlarga asoslanib, so‘zlovchining hududiy mansubligini aniqlang. 1. Oka, unaqa vaqtim yo‘q, – dedi shofyor. – Nochorlikdan chiqovuz-de. (Sh. Xolmirzayev) 2. Bundan kattakaniyam bor. Apasiyam bor.(Sh. Xolmirzayev) 3. Bugun Aravonda katta uloq, deng, ashaqqa borish kerak. Endiyla jo‘naymiz, deb turuvdik. (Tohir Malik) 4. Ertaga biznikiga nonushta qilsak. (Said Ahmad) 5. Bunday chikin polvonni yana qaytib davraga yonoshtirmaslik kerak! (Tog‘ay Murod)
   

3-mashq. Og’zaki uslubda o’z shevangiz bo’yicha dialog yozing.
TESTLAR

1. 
   Qaysi uslubda qo’shma gaplar faol qo’llanadi ?
   

1. 
   Ilmiy uslubda
   
2. 
   Rasmiy uslubda
   
3. 
   Ommabop uslubda
   
4. 
   Badiiy uslubda
   

2. So‘zlashuv uslubiga xos so‘z qatnashgan gapni belgilang.

A.quyosh, tong, dunyo, gardun

B.sohibjamol, oraz, gulgun

C.shom, imorat, el, kishi D.gul, yo'l, hayot, pul 3. Qaysi uslubda atamalar kamroq qo‘llaniladi ? Ommabop uslubda Ilmiy – ommabop uslubda Badiiy uslubda Rasmiy uslubda 4.Badiiy uslubga xos xususiyat qaysi javobda berilgan ? Tasviriy vositalarni qozllamaslik Badiiylik, atamalarni qozllash Soddaik , tantanavorlik Obrazlilik , estetik ta’sir etish vazifasi 5.Qonun matnlari, farmonlar, buyruqlar, ariza… kabi hujjatlar qaysi uslubda yoziladi ? Badiiy uslubda Sozlashuv uslubda Ilmiy uslubda Rasmiy uslubda

8.